| Mädeniet | 
  • Köz qaras

    …oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız.

    Äleumettik jelide osı otandasımızdı qızu talqılap jatır eken. Köbi sın aytıp jatır. Video jazbanıñ tolıq nwsqası joq, pikir-talas tudırğan böligi ğana tarap jatır eken. Soğan baylanıstı öz oyımdı ayta ketpekşimin: Birinşi, otandasımızdıñ videosı, fotosı äleumettik jelide jeldey esip tarap jatır. Ol azamattıñ (azamatşanıñ) jeke qwpiyası sanalatın fotosı, video jazbası kimniñ rwqsatımen tarap jatır eken? Öz basım osı posttı jazu üşin ol azamattıñ (azamatşanıñ) videodağı beynesin qara boyaumen öşirip tastaudı jön kördim. Jäne rwqsatınsız foto beynesin jeke paraqşama salğanım üşin odan keşirim swraymın. Dini wstanımı, oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız. Ekinşi, otandasımızdıñ dini wstanımına baylanıstı aytqan sözderi qoğamda qattı pikir tudırğan eken. Tipti onı “wlt dwşpanı”

    61
  • Mädeniet

    QWNANBAYDIÑ SAPARĞA ATTANAR ALDINDA WLJANĞA AYTQANI:

    Bäybişe, üy serigim ğana emes, ömir serigim ediñ. Wzaq keşken tirlikte qay beldiñ astında jürsem de, artımda otırğan bir bel öziñ ediñ. Özime tağdır baq bergen janmın deuşi em. Aytıspasaq ta, jer tanıtıp otıratın qabaq pen jürek bar edi, soğan senuşi em de, keyde şälkes, keyde qiya da basıp kete beruşi em. Bağıma masayıp erkelegenim bolsa kerek. Endi qay döñniñ basında qalarmız, kim biledi. Seniñ aytar kinäñ bolsa da, meniñ sağan artar bir tüyirdey nazım joq. Adal jürek, aq beyiliñ üşin balalarıñnıñ bağı aşılsın. Men aytardı öziñ aytıpsıñ. Meniñ armanımdı öz armanıñ etipsiñ. – dedi Bwl – jürer aldındağı Qwnanbaydıñ Wl­janğa aytqan sözi. Qalıñ tuıs, üyirli ağayın, şoğırlı bala-şağa, dos-jaran,

    769
  • Tarih

    ITELİNİÑ TWRPAN MEN JEMSARIDAĞI TARIHI

    Iteli ne üşin Abaq Kereydiñ «noqta ağasısı» boldı? Äueli, qwlağı tıñ, wranı kün, şırağı mıñ oqırman, siz öz şejireñizdi kişi ruıñızdan bastap taratsañız da, ülken rudan taratsañız da, arğı ülken wlıstan taratsañız da wzasa 15-25 atanıñ arasında boladı. Olay eseptey beretin bolsañız Kerey de, Nayman da, Alban da birneşe ğasır bwrın ğana ömir sürgen twlğa bolıp qaladı da, mıñ jıl bwrın tarihta atı atalatın osı taypalardıñ tarihımen qayşı keledi. Mwnıñ sebebi mınau. Sizdiñ wlısıñızdıñ, ruıñızdıñ tarihı keminde mıñ jıldı qwraydı da, ru şejireñizdiñ eñ basındağı birneşe adam mıñ jıl bwrınğı adamdar. Osı wmıtılmas birneşe türkişe bayırğı babanıñ esimine keyingi ğasırlardağı arabşalanğan esimdegi atalar esimi jalğanadı. Ärqaşan ru atauları eñ eski

    607
  • Mädeniet

    Altaydan Jezdige deyin (Saparnama)

    Sarıarqanı sarıala küz kömkergen altın şuaqtı sättiñ birinde – Moñğoldıñ nömiri birge sanattı aqını, osızamanğı ğwlaması Gün soylı Ayuurzana ekeuimiz 20-21 qırküyekte Elordada ötkizilgen «Qazirgi zaman söz energiyası» Euraziyalıq ädebi forumğa şaqırılğan edik. Bwl retki şara KSRO twsında 1973 jılı Almatı qalasında wyımdastırılğan deydi. Arada 45 jıl ötkennen keyingi halıqaralıq ädebi basqosudı QR Mädeniet sport ministrligi qoldauımen juıq şamada jañarğan Qazaqstan Jazuşılar Odağı qayta jañğırtqan. Mejesi – qazaq ädebietin älemge wsınu, wranı – Ruhani jañğıru. Täuelsizdik twğırına qonğan eldiñ bügingi däurenin külli ğalamğa paş etu. Bwğan Qıtay, Resey, Moñğoliya, Qırğız, Özbek, Iran, Äzerbayjan, Moldav,Ukraina ökilderi tobımen jetken. Dırdudan tıs – ruhani sätti jiın. Euraziya qwrlığınan Turkiya, Almaniya, Qıpşaqiya, Pol'şa, Bolgariya

    472
  • Mädeniet

    Eñ bastısı – Wlttıq mwralarımızğa zaqım kelmegen.

    “…Şamamen sağat 16.00 kezinde 200-dey şabuıl jasauşı muzey ğimaratına kirdi. Jügirip aldarınan şıqtım. Barlığı derlik jastar. Bar dauısımmen ayqaylap, eşteñege tiispeuin ötindim. Sözge toqtamay, elektrondı qwrılğılardı qirata bastadı. Arasında bireuleri meniñ sözderimdi estip, qalğanına toqtau saldı. Olarğa «Bwl zattardıñ barlığı – ata-babamızdan qalğan asıl mwra. Sındırmañızdarşı, bwlardı örtesek, bizdiñ tarihımızda eşteñe qalmaydı. Erteñgi küni sizderge kerek boladı ğoy» degen sözimdi keybiri tıñdadı. Tınıştıq ornatıp, menen «Altın adamnıñ» originalı qayda?», «Altın zattar qayda twr?», «qılıştar bar ma?» dep swray bastadı. «Altın adamnıñ» tüpnwsqasınıñ bizde emes ekenin ayttım. Bwl uaqıtta muzey zaldarında negizgi jarıq emes, kezekşi jarıq şamdarı janıp twrğan. Sonıñ kömegi tidi me dep oylaymın, keybir zattar qarañğıda anıq körine qoymadı.

    251
  • Köz qaras

    TÄÑİRŞİLDİK — qazaqtıñ könermeytin köne dünie tanımı

    Täñirşildik — qazaqtıñ könermeytin köne dünie tanımı. Täñirşildik wğımında köp dinder qatarlı Jaratuşını bar dep esepteydi, biraq Ol adamdarğa elşi jibermeydi, Kökten kitap tüsirmeydi, jaratılısqa (siz ben bizge) “sälem” joldamaydı — degen nanım-senim bar. Jaratuşı barlığın jerge qaldırğan, bäri aynalıp twratın mehanizm. Sondıqtan jaqsılıq jasasañ da, jamandıq jasasañ da öziñe aynalıp keledi. Sol sebepti Täñirşildik wğımındağı eñ negizgi ğibadat — şın köñilden jaqsılıq jasau, barıñdı bölip beru. Onı repressiya jıldarında Qazaq dalasına aydalıp kelgen özge wlttar jaqsı biledi. Al qazaq nege qırğınğa wşıradı..? Oğan Islam jauap bere almaydı, oğan Täñirşildik jauap beredi: qazaq qaşan da jauınger halıq bolğan, keşe ğwndar qıtaylarğa qauip töndirse, bügin sol qıtaylardıñ wrpaqtarı bizge qauip töndirip

    1901
  • Mädeniet

    Kyiz üydiñ jabdıqtarınıñ atauları

    Bolat Bopaywlı Qazaq kyiz üyi- 7-8 ğasırlarda keñinen qoldanılğan. Osınau wlı dalanı qonıs etken ata – babalarımız osıdan üş mıñ jıl bürın da kyiz mädenietin jarıqqa şığarğanın külli älem közindegi ğılımy derekter däleldeydi. Qazaq halqınıñ arğı ata- babaları sanalatın Sah, Ğün, Qañlı, Üysin, Alandar zamanında-aq Kyiz üy mädenietin tolıq qalıptastırğanı şındıq. Men bwl jerde Kyiz üy tarihın aytqalı otırğam joq. Jaqınnan beri oquşılardan mağan Kyiz üydiñ jabdıq atauları turalı öte köp süraqtar kelip twsti. Jeke- jeke jauap ta berdim. Bıraq süraqtar köbeye berdi. Aqırı FB jelisinde ortaq jauap berudi jön kördim. Qazaq kyiz üyiniñ sırtqı jabdıqtarına qaray : 1. Üzikti kyiz üy, 2. Köterme turdıqtı kyiz üy, 3. Biteu turdıqtı

    793
  • Mädeniet

    Tekes audanınıñ qala qwrlısın “ŞAÑIRAQ” formasında jobalap wsınıs jasağan Älimjan Aqalaqşı.

    Jalpı Şığıs Türkistan qazaqtarınıñ wlt-azattıq köterilisine deyingi (1939-1944jj arası) mädeni, ädebi, ekonomikalıq häm ağartuşılıq tarixı ğılmi twrğıda zerttelmey keledi. Bir xalıq üşin qolına qaru alıp janın şüperekke tüyip, basın qauipke tigu- sol xalıq şıdamınıñ eñ soñğı talğamı dep esepteymin, oğan deyin ol xalıq ruxani, mädeni häm äleumettik jañğırumen tiresip bağadı. Meniñ aytpağım, Şığıs Türkistan qazaqtarınıñ qarulı töñkeris jasağanğa deyingi mädeni, ruxani häm äleumettik-ekonomikalıq jañğıruı turalı bolmaq.  20-jıldardıñ bası ülken ruxani jañğırudıñ bastauı sanaldı. Älemdik deñgeyde jürilip jatqan mädeni tolqulardı küni bwrtın sezinip öz xalqın bayırğınıñ qarañqı qaptalında wyıqtap, wyalap qalmasın dep şamşıraqqa, jarıq kökjiekke süyregen kösemder payda bola bastadı. Sonday jañalıqtıñ şağın mısalına bügin toqtalmaqpın. Altayda, Ürimjide, Qwljada, Şäueşekte qazaqtar

    3814
  • Köz qaras

    ÄYELDE QAYIN JWRT BOLMAYDI!

    Qazaq Wlttıq Ädet-ğwrıp, salt-dästür Akademiyası tüsindiredi: ÄYELDE QAYIN JWRT BOLMAYDI! Bügin, 22-qaraşa küni tañerteñ «Şalqar» radiosınan «Äyeldiñ qanşa jwrtı boladı?» degen taqırıpta jürgizilgen pikirtalas kezinde saualğa jauap bergenderdiñ birqatarı dwrıs oy aytqanmen köpşiligi jañılıs wğımda jürgendigi bayqaldı. Osı sebepti bwl saualğa tübegeyli jauap beru wyğarıldı. Er adamnıñ da, äyel adamnıñ da üş jwrtı boladı. Er adamnıñ öz jwrtı (äkesi jağınan), nağaşı jwrtı (anası jağınan), üylengen soñ qayın jwrtı (äyeli jağınan) boladı. Äyel adamnıñ da üş jwrtı: öz jwrtı (kelgen jeri, küyeuiniñ eli), törkin jwrtı (äkesi jağınan), nağaşı jwrtı (anası jağınan) boladı! Bwl jerde qız bala men äyel degen wğımdardı şatastırmau kerek. Qız – äli twrmısqa şıqpağan oñ jaqta otırğan qız

    21265
  • Ruhaniyat

    Han Täñiri. Qandı tau ma, Qwday tauı ma?

    Qazaq, qırğız ben qıtay şekaralarınıñ tüyiser twsında älemdegi biik nüktelerdiñ biri – Han Täñiri şıñı twr. Han Täñiriniñ köz jetpes biiktigin ärdayım qalıñ qar basıp, twman twmşalap twradı. Kün batar twsta şıñ bası qızıl reñge boyalıp, alaulağan ot sekildi körinis beredi. Sol sebepti onı qazaqtar «qandı tau» atap ketse, qırğız halqı «kantoo» dep ataydı-dep jazadı el.kz portalı.. Key ğalımdar Han Täñiri atauı tım beride şıqtı degendi aytadı. Han sözi köne türik-moñğol tilinde Qan mağınasında qoldanğan eken. Bwl sonau b.z.d. V-VIII ğasırlarda sözdik qorda bolğan söz. Al Täñir turalı añızda bılay delinedi: Este joq eski zamanda aspan da, jer de joq, tek wşı-qiırsız kök teñiz bolğan eken. Bir kezde  teñiz ortasınan appaq

    4812
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: