|  |  | 

كوز قاراس سۋرەتتەر سويلەيدى

«لەنينگراد بلوكاداسى» – ميف!

جازۋشى-پۋبليتسيست
مارات ءبايدىلداۇلى (توقاشباەۆ):
143122397_10224924493209140_516898494006888040_n
بۇگىن لەنينگراد قورشاۋى بۇزىلعان كۇن دەيدى بىلگىشتەر. 1944 جىلى 27-قاڭتاردا 872 كۇنگە سوزىلعان (كەي تۇستا 900 كۇن دەپ جاتادى) بلوكادا اياقتالىپتى. الدىندا سوۆەت، كەيىن رەسەي يدەولوگياسى وسى «بلوكادانى» سوۆەت حالقىنىڭ قاھارماندىعى رەتىندە كورسەتۋگە 77 جىلدان بەرى جان سالا تىرىسىپ كەلەدى.
بىراق ءىس جۇزىندە اقيقات قانداي؟
1945 جىلى قاراشا ايىندا انتيگيتلەرلىك كواليتسيا: سسسر، اقش، انگليا جانە فرانتسيا ەلدەرى رەسمي وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن باستالعان نيۋرنبەرگ پروتسەسىندە سوۆەتتىك پروكۋرورلار قانشاما تىرىسقانىمەن لەنينگراد بلوكاداسىنا قاتىستى جاۋاپكەرشىلىكتى گەرمانيانىڭ موينىنا ىلە المادى. حالىقارالىق تريبۋنالدا فاشيستىك كوماندوۆانيە باسشىلىعى بلوكادانىڭ بولماعاندىعىن دالەلدەپ شىقتى. سوندىقتان «لەنينگراد بلوكاداسى» ايىپتاۋ تىزىمىنەن الىنىپ تاستالدى!
«قورشاۋداعى» لەنينگرادقا تەمىرجول تارماعى كىرىپ تۇرعان. لادوگا كولىندە 60 شاقىرىمدىق جاعالاۋ سوۆەتتەردىڭ قولىندا بولعان. وندا جازدا كەمەمەن، قىستا مۇز ۇستىمەن ماشينالار ارقىلى ۇزدىكسىز بايلانىس جالعاسىپ جاتتى. ۆولحوۆ گەس-ءى قالانى ەلەكتر قۋاتىمەن قامتاماسىز ەتتى. الايدا بارلىق مۇمكىندىك قالا تۇرعىندارىن امان ساقتاۋعا ەمەس، مايداندى جابدىقتاۋعا جۇمىلدىرىلدى. 3 ميلليون تۇرعىنى بار قالادان نەمىستەر جاقىنداعاندا ازىق-تۇلىك قورى تاسىپ اكەتىلگەن. 700 مىڭعا جۋىق لەنينگرادتىقتىڭ نەگىزىنەن اشتان قىرىلۋىنا سوۆەتتىك باسشىلىقتىڭ جاۋاپسىزدىعى، دالىرەك ايتقاندا نەمقۇرايدىلىعى سەبەپ بولعان.142847165_10224924496649226_1914838890602351055_n
قالادا زاۋىت-فابريكالار جۇمىس ىستەپ جاتتى. جەتكىزىلەتىن ازعانتاي ازىق-تۇلىكتىڭ ءوزى وندىرىستەگى جۇمىسشىلارعا جۇمسالدى. تۇرعىنداردى ەۆاكۋاتسيالاۋدىڭ ورنىنا زاۋىتتاردا جاسالعان تانكىلەر، مينومەتتەر، زەڭبىرەكتەر، وق-دارىلەر ماسكەۋگە جونەلتىلەتىن.
«ۇلكەن جەردەن» قالاعا قارۋ-جاراق جاساۋعا قاجەتتى مەتالل، بولشەكتەر، اسكەر ءۇشىن ازىق-تۇلىك تاسىلدى. جاي تۇرعىندار كۇنىنە 125 گرامم قارا نانعا قاراپ قالدى. حالىق اشتان شىبىنشا قىرىلىپ جاتقاندا سمولنىي قىزمەتكەرلەرى قىزىل ۋىلدىرىق پەن كونسەرۆىلەرگە قارىق بولىپ جۇرگەن. سوراقى مىسال، لەنينگراد مايدانىندا جۇك تاسىمالداۋعا 60 000 جىلقى پايدالانىلدى. قالادا كۇنىنە 3000-4000 ادام ءولىپ جاتقاندا سول جىلقىنىڭ بىردە بىرەۋى ولمەگەن…
«لەنينگراد بلوكاداسى» سوۆەتتىك باسشىلىقتىڭ ءوز قىلمىسىن جابۋ ءۇشىن ويلاپ تاپقان اڭىزى. ي.ۆ.ءستاليننىڭ 1945 جىلى 24 ماۋسىمدا جەڭىس پارادىنان كەيىنگى بانكەتتە سويلەگەن سوزىندە «ادەتتە جەڭىمپازداردى سوتتامايدى، بىراق بۇل سوعىستا جەڭىمپازدار دا تەرگەلۋى، قىلمىستىلارى سوتتالۋى قاجەت!» دەگەنى شىندىققا ابدەن ۇيلەسەدى!

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: