Jazuşı-publicist
Marat Bäydildawlı (Toqaşbaev):
Bügin Leningrad qorşauı bwzılğan kün deydi bilgişter. 1944 jılı 27-qañtarda 872 künge sozılğan (key twsta 900 kün dep jatadı) blokada ayaqtalıptı. Aldında sovet, keyin Resey ideologiyası osı «blokadanı» sovet halqınıñ qaharmandığı retinde körsetuge 77 jıldan beri jan sala tırısıp keledi.
Biraq is jüzinde aqiqat qanday?
1945 jılı qaraşa ayında antigitlerlik koaliciya: SSSR, AQŞ, Angliya jäne Franciya elderi resmi ökilderiniñ qatısuımen bastalğan Nyurnberg procesinde sovettik prokurorlar qanşama tırısqanımen Leningrad blokadasına qatıstı jauapkerşilikti Germaniyanıñ moynına ile almadı. Halıqaralıq tribunalda faşistik komandovanie basşılığı blokadanıñ bolmağandığın däleldep şıqtı. Sondıqtan «Leningrad blokadası» ayıptau tiziminen alınıp tastaldı!
«Qorşaudağı» Leningradqa temirjol tarmağı kirip twrğan. Ladoga kölinde 60 şaqırımdıq jağalau sovetterdiñ qolında bolğan. Onda jazda kememen, qısta mwz üstimen maşinalar arqılı üzdiksiz baylanıs jalğasıp jattı. Volhov GES-i qalanı elektr quatımen qamtamasız etti. Alayda barlıq mümkindik qala twrğındarın aman saqtauğa emes, maydandı jabdıqtauğa jwmıldırıldı. 3 million twrğını bar qaladan nemister jaqındağanda azıq-tülik qorı tasıp äketilgen. 700 mıñğa juıq leningradtıqtıñ negizinen aştan qırıluına sovettik basşılıqtıñ jauapsızdığı, dälirek aytqanda nemqwraydılığı sebep bolğan.
Qalada zauıt-fabrikalar jwmıs istep jattı. Jetkiziletin azğantay azıq-tüliktiñ özi öndiristegi jwmısşılarğa jwmsaldı. Twrğındardı evakuaciyalaudıñ ornına zauıttarda jasalğan tankiler, minometter, zeñbirekter, oq-däriler Mäskeuge jöneltiletin.
«Ülken jerden» qalağa qaru-jaraq jasauğa qajetti metall, bölşekter, äsker üşin azıq-tülik tasıldı. Jay twrğındar künine 125 gramm qara nanğa qarap qaldı. Halıq aştan şıbınşa qırılıp jatqanda Smol'nıy qızmetkerleri qızıl uıldırıq pen konservilerge qarıq bolıp jürgen. Soraqı mısal, Leningrad maydanında jük tasımaldauğa 60 000 jılqı paydalanıldı. Qalada künine 3000-4000 adam ölip jatqanda sol jılqınıñ birde bireui ölmegen…
«Leningrad blokadası» sovettik basşılıqtıñ öz qılmısın jabu üşin oylap tapqan añızı. I.V.Stalinniñ 1945 jılı 24 mausımda Jeñis paradınan keyingi bankette söylegen sözinde «Ädette jeñimpazdardı sottamaydı, biraq bwl soğısta jeñimpazdar da tergelui, qılmıstıları sottaluı qajet!» degeni şındıqqa äbden üylesedi!
Pikir qaldıru