دەگەن ەكەن
بۇگىن اكتەر، ۇلتتىق كاسىبي تەاتر ونەرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، كسرو جانە قازاق كسر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى سەرالى قوجامقۇلوۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەنىنە تۋرا 119 جىل.
تۋعان حالقى “سەركە” دەپ ەركەلەتكەن ۇلى اتامىزدىڭ “دەگەن ەكەندەرىن” وقي وتىرىڭىزدار…
قالىبەك قۋانىشباەۆ دۇنيە سالعاندا، ونىڭ سۇيەگىنە تۇسۋشىلەردىڭ ىشىندە سەركە دە بولىپتى. قالىبەكتى جۋىندىرىپ، ەندى كيىندىرە باستايدى. سوندا كەشە عانا قۇلىن-تايداي شۇرقىراسىپ جۇرگەن اياۋلى دوستىڭ جانسىز دەنەسىن باتىل ۇستاپ، كيىندىرە قويۋ كىم-كىمگە بولسا دا وڭاي سوقپاي، كۇيزەلىس ۇستىندە تۇرعاندا سەركە:
«بول تەز، قايىن جۇرتىڭا كەلگەندەي بوپ بىلق-سىلق ەتپەي، كيىن شاپشاڭ!» – دەپ قالىبەكتىڭ كيىمىن كيگىزە باستايدى.
كوڭىلدەرى بوساپ، بەي-جاي بولىپ تۇرعاندار الگى ءسوزدى ەستىگەندە شىنىمەن-اق قالىبەك ءتىرى جاتقانداي، ەركەلەپ جاتقانداي سەزىمگە بولەنەدى. بۇل ارينە، سەرى اعاڭنىڭ كوپتى كورگەندىگىنە قوسا، رۋحىنىڭ بەرىكتىگى عوي.
* * *
از ۋاقىتتا ەكى-ءۇش كۇيەۋگە شىعىپ ۇلگەرگەن اكتريسا ءبىر كۇنى تەاترعا كەلىپ، تاعى دا تۇرمىسقا شىققانىن ايتسا كەرەك. ارىپتەستەرى سىپايىگەرشىلىك جاساپ «قۇتتى بولسىن!» ايتادى. تەك سەركە قوجامقۇلوۆ قانا تومسارعان كۇيى ءۇنسىز قالادى.
– ءسىز مەنى نەگە قۇتتىقتامايسىز؟ – دەيدى اكتريسا.
– سەنى قۇتتىقتاي-قۇتتىقتاي ءتىلىمىز جاۋىر بولدى عوي. ءتىل بايعۇستى قاشانعى قيناي بەرمەكپىز؟ – دەيدى سەراعاڭ.
– ءسىز بار عوي، ءبىرتۇرلى ادامسىز وسى، – دەيدى اكتريسا رەنجىپ.
– ونىڭ راس، ءبىرتۇرلى اداممىن. بىرنەشە ءتۇرلى بولۋ قولىمنان كەلمەيدى. سوندىقتان دا ءوزىڭ كورگەن جەڭگەڭمەن ءالى كەلەم وزگەرمەي، – دەگەن ەكەن سەراعاڭ سوندا كۇلىمسىرەپ.
* * *
ەلۋىنشى جىلداردىڭ ورتا تۇسىندا قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا دراماتۋرگيانىڭ كەلەلى ماسەلەلەرى تۋرالى جينالىس ءوتىپ جاتادى. ءبىر مەزگىلدە ءسوز كەزەگى حالقىمىزدىڭ قادىرمەندى ونەرپازى، بەلگىلى اكتەر – سەركە قوجامقۇلوۆقا بەرىلەدى. ۇلى اكتەر باپپەن باسىپ، مىنبەگە كوتەرىلەدى. جۇرتشىلىققا قاراپ بولار-بولماس جىميىپ قويادى. سونان سوڭ ءار ءسوزىن ادەتتەگىدەي شەگەلەي سويلەپ كەتەدى. ءسوز اراسىندا:
– باياعىدا نيكولاي گوگول «ءولى جاندار» اتتى رومانىنىڭ ەكىنشى تومىن ءوز قولىمەن ورتەپ جىبەرىپتى. ءسويتىپ، ونەردىڭ پارقىنا ولەرمەندىكتىڭ پارقىن قۇربان ەتكەن عوي…ال ءبىزدىڭ ن. سەكىلدى دراماتۋرگىمىزدىڭ جازعان پەسالارىنىڭ ۇستىنە بەنزين قۇيىپ ورتەسەڭ دە جانبايدى. سەبەپ نەگە دەسەڭىزدەر، سەبەبى گوگولدىڭ شىعارمالارى تۇپ-تۇتاس ماي. ال ءبىزدىڭ سابازدىكى – كىلەڭ سۋ. سۋ وتقا جانۋشى ما ەدى! – دەگەن ەكەن.
* * *
بىردە ايگىلى اكتەر سەركە قوجامقۇلوۆتى بەلگىلى ساتيريك سەيىت كەنجاحمەتوۆ قولتىقتاپ كەلە جاتسا سەركە اقساقال ءسۇرىنىپ كەتىپتى. سول جەردە سەيىت قالجىڭداپ:
– ءوزىڭىز قارتايايىن دەگەنسىز بە؟ اياعىڭىزدى نىق باسپايسىز با؟ – دەيدى عوي.
سوندا، سەر-اعاڭ:
– قايداعى قارتايعان، «قازاقفيلم» كينو تۇسىرەمىز، شالدىڭ ءرولىن سومدايسىڭ دەگەن. سوعان دايىندالىپ جۇرگەنىم ەمەس پە، – دەگەن ەكەن.
جيناعان اقسەلەۋ سەيدىمبەك
زاڭعار كارىمجاننىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى


پىكىر قالدىرۋ