|  |  | 

kerey.kz TV ادەبي الەم

اقىن ىرىسبەك دابەي كىتاپتارىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى

 

وزىندىك قولتاڭباسى بار دارىندى اقىنداردىڭ الدىڭعى قاتارىنداعى ىرىسبەك دابەيدىڭ كەشە قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىندا «شىق تۇنعان جولدار» اتتى پوەتيكالىق كىتابى مەن «اكەلەرىمىز ايتاتىن اڭگىمە» اتتى ەسسەلەر جيناعىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى.

IMG_7684.JPG

اقىن ىرىسبەك دابەيۇلىنىڭ جاڭادان جارىق كورگەن ەكى كىتابىنىڭ تۇساۋىن كەسكەن بەكەن قايرات، تالعات كەڭەسبايۇلى، ماقسۇت ءۇزىمۇلى قاتارلى بەلگىلى قالامگەرلەر اقىننىڭ ەڭبەكتەرىنە جوعارى باعا بەرىپ، شىعارماشىلىعىنا شالقار شابىت تىلەدى. كۇمبىرلى كۇي اسەم انمەن ورىلگەن تۇساۋكەسەر راسىمىندە ىرىسبەك دابەيدىڭ ونەردەگى دوستارى قالقامان سارين، باۋىرجان قاراقىزۇلى، ۇلاربەك نۇرعالىم، ەربول بەيىلحان جانە مارجان ەرشۋ، جانار ايلاشوۆا قاتارلى اقىندار اقجارما تىلەكتەرىن ءبىلدىرىپ، جىردان شاشۋ شاشتى. قارىمدى قالامگەردىڭ قاراپايىمدىلىعىنا توقتالعان رۋحاني اعالارى اۋىت مۇقيبەك، ومار تەمىربەكوۆ جانە ادەبيەت سىنشىسى انار قابدوللينا اۆتور شىعارماسىن تارتىمدى تالدادى.

IMG_7757.JPG

«مەن ىرىسبەك ءىنىمنىڭ بۇل كىتاپتارىن وقىپ شىقتىم. ءاربىر ءسوزى ءمىردىڭ وعىنداي. «وندىققا» ءدال ءتيىپ وتىرادى. مەنىڭشە، ىرىسبەك دابەيدىڭ ءوزىن دە، ءسوزىن دە قازاقى قالىپتا ساقتاپ قالعان ارعى بەتتەگى التايدىڭ قويناۋىنداعى شاعىن عانا شاعانقول دەپ ەسەپتەيمىن. سول شاعىن عانا اۋىلىندا كىسىلىكتىڭ، قازاق بولۋدىڭ، ادام بولۋدىڭ مەكتەبىنەن وتكەن اۆتوردىڭ بۇكىل اڭگىمەلەرى ابايدىڭ قارا سوزدەرى سياقتى باستالادى. تەرەڭ وي ورەدى»،-دەيدى ابايتانۋشى ومار جالەلۇلى.

بۇدان سىرت جازۋشى جۇماباي شاشتايۇلى كىتاپ جايلى ويىن وقىرمانعا: «ىرىسبەك دابەيدىڭ جازۋ مانەرىنىڭ ناقىشىندا ۇلتتىق بوياۋ مول. بايانداۋ ادىسىندە اۆتور استىندە ۇستەمدىك ەتپەستەن كىشىك قالپىن ساقتايدى. اڭگىمەلەۋشى ەلەنبەي قالتارىستا تۇرسا دا اينالا قۇبىلىستى قاپىسىز باعىپ، اينىتپاي جەتكىزۋشى مىندەتىن ءمىنسىز اتقاردى. اۆتوردىڭ الەۋمەتتىك زەردەسى ۇلتتىق ناقىش ارقىلى وزگەشە رەڭ الىپ، ءوربيدى. كوشپەلى ءومىر سالتىنىڭ وزگەشەلىكتەرىن كوكىرەكتە جاڭعىرتىپ، سەزىنە تۇسۋگە يتەرمەلەيتىن قۋاتقا يە. جالپى جازۋدىڭ مىڭ-سان فورماسىنىڭ اراسىنان قازاققا جاقىن تۇرىنە بەيىم ىرىسبەك دابەي سەزىنۋ مەن جەتكىزۋدىڭ دالالىق تابيعاتىنىڭ بوياۋىن ءدال تاپقانداي كورىنەدى. ول بۇل جاعىنان شيىرلاعان ىزدەردەن اۋلاق – قانسونار مەزگىلدىڭ تاپ-تازا ءساتىن ەلەستەتەدى»،-دەپ جەتكىزگەن ەكەن.

ايتا كەتەيىك، ىرىسبەك دابەي 1979 جىلى 2 قازاندا قىتايدىڭ التاي ايماعىنا قاراستى شاعانقول اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. جاستايىنان قولىنا قالام ۇستاعان ول 2001 جىلى اتاجۇرتىنا ءبىرجولاتا قونىس اۋدارادى. رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق ءمۇشايرالاردىڭ جۇلدەگەرى ىرىسبەكتىڭ بۇدان بۇرىن «ماڭگى ءماجنۇن» جىر جيناعى ءوز وقىرمانىمەن قاۋىشقان بولاتىن. «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە جاۋاپتى حاتشى بولعان اقىن بۇل كۇندە ەلورداسى استاناعا قونىس اۋدارىپ، «استانا اقشامى» گازەتىندە اعا ءتىلشى بولىپ قىزمەت اتقارۋدا.

تۇساۋكەسەر كەشىنەن ارنايى فوتورەپورتاج

 
فوتو: عابيت ماداليەۆ

adebiportal.kz

Related Articles

  • الاش زيالىلارىنىڭ ۇرىمشىدەن قايتىپ كەلە جاتقاندا

    بولعان وقيعا ىزىمەن بولعان وقيعانىڭ ىزىمەن…   الاش جۇرتىنىڭ ءبىر ەمەس، بىرنەشە سەزى ءوتىپ، ءاليحاننىڭ كولچاكتان بەتى قايتىپ، “ەندى قايتىپ تاۋەلسىز ەل بولامىز” دەپ جۇرگەن كەز ەدى. سەمي الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ورداسى ەدى. سەمەيدە جۇرگەن احمەت بايتۇرسىنوۆ باستاعان ءبىر توپ الاشورداشىلار قىتاي شەكاراسىنداعى ءۇرىمشى قالاسىنا بارىپ، ونداعى قازاق جۇرتىنىڭ حال جاعدايىن ءبىلىپ قايتۋعا جولعا شىققوان. ول كەزدە ءۇرىمشىنىڭ كوبى قازاق ەدى ۇيلەرى نەگىزىنەن سازدان قۇيىلعان. ورتا ازيانىڭ كوپ قالالارىن ەسكە سالعانداي. ءبىراز ۇلكەن كىسىلەر مەن جاستار احاڭنىڭ توتە الىپبيىمەن كىتاپ گازەت وقيدى. ەكەن. احاڭدى بۇرىن كورگەن ادامدار دا كەزدەستى. دەگەنمەن، احاڭ ءۇرىمشى قازاقتارىنىڭ تاەلسىز اۆتونوميا قۇرۋ تۋرالى ويلارى دا جوقتىعىن بايقاعان. سونىمەنگ، ءۇرىمشى قازاعىنىڭ جانە قىتايعا جاقىن باسقا ۇلتتاردىڭ باستى تۇرمىسى

  • ءبىر اۋىلداعى  ەكەۋدىڭ تاعدىرى

      جۇمات  انەسۇلى   ( ماحاببات تۋرالى اڭگىمە) “مەن سەنەن باسقانى ولگەنشە  كورمەيمىن دەپ سەرت بەرىپ ەدىم وزىمە” “دەدى بۋىنىپ ولەيىن دەپ جاتقان مايسا دەگەن قىز.. بۇل بايتوبە دەپ اتالاتىن اۋىل. بۇرىن ۇلكەن شارۋاشىلىقتارى بولعان.وقۋ اياقتالىپ، مەكتەپ بىتىرۋشىلەر مەكتەپتىڭ جانىنداعى الما باعىندا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ تويى مەن  سىنىپتاس جاراس پەن مايسانىڭ تويى بىرگە وتەىزىلەتىن بولعان. جاراستىڭ Əكەسى فەرمەر، ازداپ ەگىستىگى بار. ال جاراسپەن بىرگن وقىعان Əمىرەنىڭ əكەسى əكىمشىلىكتە قىزمەت جاسايدى، ءəرى جەمىس وسىرەدى. بۇل جاراس پەن مايسانىڭ ۇيلەنۋ تويى باستالايىن دەپ جاتقاندا بولعان تراگەديا. جاراس پەن مايسا مەكتەپ ءبىتىرىپ،، ءوز سىنىپتاستارىمەن مەكتەپتىڭ جانىنداعى ۇلكەن باقتا ۇيلەنۋ تويلارىن مەكتەپ ءبىتىرۋ تويىمەن جال،عاستىرماقشى ەدى. مەكتەپتىڭ باعى القىزىل گۇلمەن جايناپ تۇر. وعان ءتۇرلى ءتۇستى لامپالار قوسىلعان. سىرتىنان

  • ماڭگى قازاق(ەرتەگى فەنتەزي) 

    قازاقتارعا جاسالىپ جاتقان  قيانات كوپ بولعاسىن، « ماڭگى قازاق» اتتى اڭگىمە جازسام دەپ جۇرەتىن ەدىم. وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن سول اڭگىمەنىڭ سيۋجەتىنە كەلەتىن ءتۇس كورجىم. كەشەدەن بەرى جازۋعا كىرىسسەم بە دەپ ءجۇر ەدىم، ءساتى بۇگىن تۇسكەن سياقتى. جۇمات انەسۇلى وتە ەرتەدە ەمەس، بۇگىندە ەمەس، عىلىم دوكتورلارى سانجار مەن بالجان ينستيتۋتتا قىزمەت ەتەتىن.وزدەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا قاراي قاراپايىم ەكى قاتارلى جاقسى سالىنعان كوتتەدجدە تۇردى.ينتەلليگەنت ادامدار ءومىردىڭ قيىندىقتارىنا كوپ ءمىن بەرە قويمايدى عوي، ومىرلەرى ءماندى، جايلى ءوتىپ جاتتى. جاقسىلىقتا كوپ كۇتتىرگەن جوق، سانجار مەن بالجان ۇلدى بولىپ، كوتتەدجدە شاعىن توي ءوتتى. نەگە ەكەنىن قايدام، اكە شەشەلەرى اقىلداسىپ، ءۇلدارىنىى ەسىمىن اڭسار دەپ اتاعان. اڭسار ەرتەدەگىدەي تەز دە وسكەن جوق، كەش تە وسكەن جوق. تاربيەلى جىگىت بولىپ

  • سۋ ىشكەندە قۇدىق قازىۋشىنى ۇمىتپا

    (23 – اڭگىمە) باياحمەت جۇمابايۇلى — ءبىزدىڭ زاماندا سەندەرشە كيىمنەن-كيىم تاڭدايتىن جاعداي قايدا، جاماپ-جاسقاپ، تون، شالبار كيسەك تە جەتەتىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ايانباي ەڭبەك ەتتىك. بۇگىنگى كۇن باساتىن جولدى ول كەزدە ايلاپ جۇردىك، ءتىپتى بۇگىنگىدەي دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنان حابار تاۋىپ وتىراتىن جاعداي قايدا؟ — دەگەن قاريا نەمەرەسىنىڭ جۇمىستىڭ قىرىن بىلمەي، تىك قاسىق بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقانىنا نارازى بەينەسىن اڭعارتىپ، ءوز ءومىر كەشىرمەسىنەن كەڭەستەر قوزعاعان. نەمەرەسى: — اتا، سول داۋىردە تۋعان وزدەرىڭىزدىڭ سورلى بولعان تالەيلەرىڭىزدەن كورمەيسىز بە؟ ولارىڭىزدى بىزگە ايتپاڭىز، —دەمەي مە. اشۋدان جارىلارمان بولعان قاريا: — ە، ونداي بولعاندا «ۇرپاق ءۇشىن باقىت-بايلىق جاراتسام» دەپ تەر توگىپ، جان قيىپ، ازىپ-توزعان اتا-بابالارىڭ سەندەرگە ايىپتى بولعانى عوي. «تەڭدىك ءۇشىن» دەپ اكەم وققا ۇشتى. ال

  • مۇحتار ماعاۋين: ورالحاندى دا، قۇدايىڭدى دا ۇمىتقان ەكەنسىڭ…

    ياعني، د.يسابەكوۆتى تاۋباعا ءتۇسىرۋ ءراسىمى رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قولىنان بيىك ماراپات الىپ، جەلى كوتەرىلىپ تۇرعان د.يسابەكوۆ، مىنا ءبىز سياقتى پەندەسىنە كوڭىل ءبولىپ، «مۇحتار ماعاۋيننىڭ بۇكىل پوزيتسياسى ماعان ۇنامايدى» دەگەن ءتۇيىندى تاقىرىپپەن سۇحبات بەرىپتى – Nege.kz, 10.ءحى.2022. ءبىر زاماندا تانىعان، بىلگەن، ەندى كوزدەن تاسا، كوڭىلدەن وشكەن جازارماننىڭ، ءتارىزى، قىرىق-ەلۋ جىل بويى ىشتە بۋلىققان جۇرەكجاردى تولعامى. جارىققا شىققان كەزدە ءبىز تاريحي-تانىمدىق «التىن وردا» كىتابىن دەندەپ، قاجەتتى تىنىسقا ەرنەست حەمينگۋەيدىڭ ەسكى جۇرتى – جىلى تەڭىزگە بەت تۇزەگەن ەدىك. ەندى مىنە، ەكى اپتادان اسقاندا قايرىلىپ سوعۋعا مۇمكىندىك تاپتىق. ارتىقشا قاجەتتىلىكتەن ەمەس، الدەبىر اۋەسقوي اعايىندار ءدۇدامالدا قالماسىن دەپ. الدىمەن، ايقايلى سۇحباتتى وقىماعان بۇگىنگى جۇرتشىلىق ءۇشىن، ەڭ باستىسى – د.يسابەكوۆ باۋىرىمىزدىڭ مۇباراك ەسىمىن كەيىنگى زامانعا ۇمىتتىرماي جەتكەرۋ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: