جۇگىرتپەلەر
 | التاي
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    التاي قازاقتارىنىڭ توڭكەرىستىك ۇكىمەتى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 24, 2019  |  7,830 views

    (وسپان باتىردىڭ تۋعانىنىڭ 120 جىلدىق مەرەي تويىنا ارنالادى) ەرزات كارىباي     قىتايداعى قازاقتار تاريحىندا جانە شىڭجاڭ تاريحىندا «ءۇش ايماق توڭكەرىسى» نە دۇرىس تاريحي باعا بەرىلىپ شىڭجاڭ جەرلىە تاريحىنان ورىن بەرىلگەن، ارينە اتالعان ءۇش ايماقتا (التاي ،تارباعاتاي، ىلە) قازاقتار باسىم بولا تۇرا، توڭكەرىستەدە جەتەكشى رول ويناعانىنا قاراماستان ونى ۇيعۇردىڭ ەنشىسىنە مەنشىكتەپ بەردى، حالقارادادا وسىلاي تانىم قالىپتاسقان. وعان نەگىز 1944 جىلى12 قۇرىلعان ۇكىمەتتە باسشىلىقتا قازاقتار بولمادى، ۇكىمەت ءتىلى ۇيعۇر ءتىلى بولدى، تاريحي سۋرەتتەرىمەن حۇجاتتارىدا دەرلىك سولاي بولدى! دەمەك ەكىنشى شىعىس تۇركىستان جەرلىك حالىق سايلاماعان زاڭسىز ۇكىمەت ەدى! ەگەر زاڭدى ۇكىمەت بولسا تۇتاس ءۇش ايماقتاعى 720 مىڭ حالىقتىڭ 53% ءىن ۇستايتىن قازاق بيلىكتە بولعان بولار ەدى! كەيىنگى اتالمىش ۇكىمەت قازاق مۇددەسىنە ساياتىندا

    3269
  • تاريح

    2-جاھان سوعىسىنا قاتىسقان قىتاي قازاقتارى تۋرالى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 22, 2019  |  4,872 views

    بىرەۋ بىلسە بىرەۋ بىلمەس، 2- جاھان سوعىسىنا قاتىسقا قىتاي قازاقتارى دا بولعان. سوعىسقا قاتىسۋىنىڭ تاريxي سەبەبى بىلاي بولدى. 1933-جىلى شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەت باسىنا شىڭ شىساي كەلدى. شىڭ بيلىككە كەلە سالىسىمەن سوۆەت-شىڭجاڭ قارىم-قاتىناسىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەردى. سوۆەتتىڭ اۋە كۇشتەر قورعانىس ارميا بازاسى شىعىس شىڭجاڭنىڭ قۇمىل قالاسىنا ورنالاسىپ ىشكى قىتايمەن رەسمي بايلانىس ۇزىلگەندى. تاعى سوۆەتتەن ەكى جۇزگە تارتا ءار سالانىڭ ماماندارى ءۇرىمجى، التاي، قۇمىل، قۇلجا، شاۋەشەك تب قالالارعا كەلىپ قىزمەت جاسادى. 1934-35 جىلدان باستاپ ماسكەۋ، تاشكەن، الماتى، قازان قالالارىنا ارت-ارتىنان ءۇش دۇركىن وقۋشى جىبەردى. 1934-1939 جىلدار اراسىندا سوۆەتتەر وداعىندا وقىپ ءبىلىم العان شىڭجاڭدىق وقۋشىلاردىڭ سانى 300′دەن استى. مۇنىڭ دەنى قازاقتار ەدى. 1939-جىلى 2-جاھان سوعىسى تۇتانىپ شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەتى سول جىلى سوۆەتكە جىبەرمەكشى

    1655
  • تاريح

    قازاق اۆتونومياسى قۇرامىنا كىرمەي قالعان قازاق ۋالاياتتارى تۋرالى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 23, 2018  |  9,861 views

    قىتاي قازاقتارى شۋار-دىڭ بەس ۇلكەن ايماعىنا شوعىرلى قونىستانعان. جالپى، شىڭجاڭدا ون ءىرى ايماق بولسا، سونىڭ بەس ۇلكەن ايماعىندا قازاقتار جيى قونىستانعان. قازاقتار قونىس تەپكەن بەس ۇلكەن ايماق مىنالار: ىلە، تارباعاتاي، التاي، سانجى جانە قۇمىل. بۇل بەس ايماقتىڭ ىشىندە تەك ۇشەۋى (ىلە، تارباعاتاي، التاي) عانا قازاق اۆتونومياسىنىڭ قۇرامىنا كىرىپ وتىر. قالعان ەكى ايماق ءبولىنىپ، بولشەكتەلىپ قازاق قۇرامىنا ەنبەي قالدى. سونىمەن شۋارداعى قازاقتاردىڭ بايىرعى قونىسى اتانعان قازاق ايماقتارىنا جەكە جەكە تالداۋ جاسايمىز. 1. ىلە ۋالاياتى (كارتاداعى 1) جان سانى ەڭ تىعىز ءوڭىر. ورتالىعى بۇرىن كۇرە قالاسى ەدى، كەيىن قۇلجا قالاسى بولدى. 1871-جىلى پاتشالىق رەسەي قۇرامىنا كىرىپ 1881-جىلعا دەيىن ون جىل جەتىسۋ، الماتى وبلىسىنىڭ ءبىر بولشەگى بولعان. 1881′دەن 1914-جىلعا دەيىن شىڭجاڭ ولكەسى قۇرامىنا

    2469
  • تاريح

    الاش ارىسى رايىمجان مارسەكتىڭ اتا-تەگى جونىندە.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 3, 2017  |  13,847 views

          رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارلىق ەزگىسىنە قارسى تۇرىپ، ودان كەيىنگى كوممۋنيستىك-شوۆينيستىك كەزەڭدە ۇلت مۇددەسىن قورعاپ، ۇلتتىق ساياسي پارتيا قۇرىپ، قازاقتىڭ مەملەكەتتىلىگىن قايتا جاڭعىرتۋعا تالپىنعان قازاق زيالىلارى مەن وقىمىستىلارىنىڭ  جارىق جۇلدىزدارىنىڭ، ءىرى قايراتكەرلەرىنىڭ ءبىرى نايمان-تەرىستاڭبالىدان شىققان رايىمجان مارسەك ەدى.  رايىمجان مارسەكتىڭ ءومىرى، قازاسى جونىندە ءبىرتالاي زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلىپ، كىتاپتار دا جازىلعان.  الاش ارىسىنىڭ ارتىندا قالعان ۇرپاقتارى جونىندە، رايمىجاننىڭ تۋعان ءىنىسى شەريازداننىڭ قىزى تۇردىقان اپايىمىزدىڭ «كەشۋلەر» اتتى كىتابىندە تولىعىمەن ايتىلعان.  وسى اپايىمىزدىڭ جازعان كىتابى مەن  تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ءابجانوۆتىڭ جاۋاپتى رەداكتورلىعىمەن جازىلعان رايىمجان مارسەك تۋرالى «قازاق قايدا بارا جاتىر؟» اتتى كىتاپتەردە ايتىلماعان  بىرەر دەرەكتەردى كەلتىرۋدى ءجون كوردىم.    توڭكەرىستەن كەيىن رايىمجان مارسەكتىڭ كونتررەۆوليۋتسياشىل اتالعانى بەلگىلى. بىلتىر جازدا بايجىگىتتىڭ اتاقتى شەجىرەسى بولعان، داۋلەتباي باتىردىڭ ەگىزى ەسەنگەلدى

    2820
  • رۋحانيات

    حالىققا قورعان بولعان داڭىقتى تۇلعا، ءبىتىمشى تىلەۋدىۇلى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 27, 2017  |  11,299 views

    الەمگە تارىداي شاشىلعان قازاق حالقىنىڭ باسىم ءبىر بولىگى موڭعوليا قازاقتارى. اباق كەرەيدەن تاراعان وسىناۋ كوشپەندى قازاقتاردىڭ باسىنان ءبىر قاتار اۋىر كەزەڭدەر مەن قيىن كۇندەر دە ءوتتى. ەل باستاعان باتىر بابالارىمىز ۇرپاعىنىڭ بولاشاعى مەن بەيبىت كۇندى اڭساپ، بەيقۇت مەكەن ىزدەپ بايىرعى مەكەنى بولعان التايدىڭ كۇنگەي بىتىنەن تەرىسكەي بەتىنە ياعني قوبدا ولكەسىنە قاراي ۇدىرە كوشتى. اباق كەرەيدىڭ ءبىر توبىنىڭ موڭعوليا ولكەسىنە قونىس اۋدارۋ ماسەلەسى جايلى ءبىزدىڭ تاريحشىلارىمىزدا كوپتەگەن زەرتتەۋلەر جاساپ، ءبىر قاتار ەڭبەكتەر جازدى. قازاقتار العاش موڭعوليا ولكەسىنە ءدال قاي جىلدان قونىس اۋدارعاندىعى جايلى ءدوپ باسىپ ايتاتىن انىق دالەل جوق. بۇل جايلى قۇندى دەرەكتەر موڭعوليانىڭ باتىس ولكەسىنە ساياقات جاساپ قوبدا ولكەسىندەگى قازاقتاردىڭ كوشى-قونى، تۇرمىس-تىرشىلىگى جايلى ارنايى زەرتتەۋ جاساعان رەسەي ساياحاتشىلارى، تاريحشى ەتنوگراف

    2665
  • kerey.kz TV

    التايداعى قازاق اۋىلى – جاڭا اۋىل

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 1, 2017  |  11,820 views

    التاي رەسپۋبليكاسىنىڭ قوشاعاش اۋدانى جاڭا اۋىل قازاقتارى وزگە ەلدىڭ ورداسىندا ۇرپاعىن ءوسىرىپ، ۇلتتىق بولمىسىن جاڭعىرتىپ، وزگەلەرمەن تەرەزەسى تەڭ ءومىر كەشىپ وتىر- دەپ جازدى e-history.kz. التاي رەسپۋبليكاسى قوشاعاش اۋدانىنداعى قازاقتاردىڭ ۇلتتىق سالت-ءداستۇردى، ادەت-عۇرىپتى، ءتىل مەن ءدىندى، ۇلتتىق بولمىسىمىزدى ساقتاۋعا دەگەن ۇمتىلىسى قاي قازاقتىڭ جۇرەگىن بولسىن ەلجىرەتپەي قويمايدى. «وزدەرىن بايىرعى كوك تۇرىكتەردىڭ، ۇلى بابالارىمىزدىڭ قاسيەتتى قوڭسى مەكەنىندە تۇرىپ جاتىرمىز»،-دەپ اركەز ۇلىقتايتىن قوشاعاش قازاقتارى بۇل جەردى ءحىح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستاپ مەكەندەپ كەلەدى. ءشۇي جازىعىنداعى قازاقتار دا باسىنان تالاي ناۋبەتتەردى، ءحىح عاسىرداعى، كەڭەس ۇكىمەتى جانە حح عاسىر باسىنداعى ءتۇرلى تاريحي توڭكەرىس كەزەڭدەرىن باستارىنان وتكىزدى. سوعان قاراماي قوشاعاش قازاقتارى سول ناۋبەتتەردەن ۇرپاعىن، ءداستۇرىن جوعالتپاي ابىرويمەن بۇگىنگى بەيبىت ومىرگە جەتكىزدى.  ءشۇي ولكەسىنە قونىستانعان قازاقتار تاريحى

    5109
  • كوز قاراس

    ولاردى بۇل ەلدە سول سەنىمى عانا ۇستاپ وتىر…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 5, 2017  |  5,446 views

    بىلتىر قىتايدان دوسىم كوشىپ كەلدى، ءوزى قىتاي قازاعى. كوشىرىسىپ باسى قاسىندا جۇردىك.  سودان ءبىر كۇنى ول مەنىمەن حابارلاسىپ: “حان شاتىرىنا بارىپ ۇساق – تۇيەك زاتتار الساق قالاي، مەن ورىسشاعا جوقپىن عوي، ءوزىڭ بىلەسىڭ” دەپ قولقا سالدى. جارايدى دەپ تارتىپ كەتتىك. جولدا كەلە جاتىپ مەن ونىڭ جەتىم كوڭىلىن جۇباتقانداي بولىپ كەلە جاتىرمىن.  “وي دوسىم – اي، ۇيىڭنەن شىعىپ مىنا حان شاتىرىنا شەيىن جول – جونەكەي ءجون سۇراساڭ ءبارى دە قازاقشا جاۋاپ بەرەدى، بۇل قالادا قازاقشا بىلمەيتىن ادام جوق، قورىقپاعىن دوسىم، باتىلداۋ بول، بۇل ءوز وتانىڭ” دەپ ەسىپ كەلە جاتىرمىن.  سودان حان شاتىرىنا كەلدىك، ءبىر بۋتيككە كىردىك، ەكى ساتۋشى قازاق قىز تۇر ەكەن. سويتسە، ونىڭ بىرەۋى قازاقشا بىلمەيتىن بوپ شىقتى. ول قىزاراقتاپ جەر شۇقىپ تۇرعاسىن،

    949
  • تاريح

    ءامىر تەمىر، توقتامىس حان تۋرالى بىرەر ءسوز

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 23, 2017  |  17,649 views

    جۇمات انەسۇلى (قازاق جەرىنىڭ ءبىر تاريحى) جوشىنىڭ ۇلكەن ۇلى باتىي   1237-جىلى ورىس كنيازدىكتەرىن تالقانداپ، كيەۆ قالاسىن الىپ، دۋنايعا جەتىپ، ۆەنگريانى، موردۆانى باعىندىرعانى تاريحتان بەلگىلى.  سودان بەرى التايدان دۋنايعا دەيىنگى ەلدەر التىن ورداعا باعىنىشتى بولىپ، الىم تولەپ تۇرعان.  عاسىردىڭ ورتاسىنا  دەيىن التىن وردانى باتىيدىڭ ۇرپاقتارى بيلەگەنمەن،   1360-جىلداردان باستاپ ءىس جۇزىندە بيلىك باسىندا (بەكلەربەك، ءۋازىر قىزمەتىن اتقارعان) ماماي بولدى. ماماي  التىن وردانىڭ ءىس جۇزىندەگى بيلەۋشىسى رەتىندە ورىس كنيازدىكتەرىنە ىقپالى، بيلىگى ءجۇرىپ تۇرعان. ماماي ورىس، ليتۆا كنيازدەرىمەن ارالاسىپ، قىز بەرىسىپ، قىز الىسىپ تۇرعان.(ليتۆا كنيازى گلينسكيح  مامايدىڭ قىزىنان تۋعان، ال، يۆان گروزنىي مامايعا جيەن بولىپ كەلەدى).  الىم سالىق ماسەلەسىندە  قيىندىق  تۋعان جاعدايدا ماماي ريازان، ماسكەۋ كنيازدىكتەرىنە جورىق جاساپ تۇرعان. ماماي سونداي جورىقتاردىڭ بىرىندە ماسكەۋ

    9754
  • كوز قاراس

    التايىمىزدىڭ قادiرiن شەتەلدiكتەر بiزدەن ارتىق بiلەدi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 21, 2017  |  4,642 views

    “التاي، التاي بولعالى نە كورمەگەن، كiمدەر تۋىپ، التايدا كiم ولمەگەن؟! قىتاي، دۇڭگەن باۋىرىندا ويناق سالىپ، سورلى التايدىڭ ەمشەگiن كiم ەمبەگەن؟!”، – دەپ، بۇقارا تىشقانباەۆ اعامىز جىرلاعانداي، قاسيەتتi التاي سان عاسىرلار بويى كiمگە پانا بولمادى دەيسiز! تاريحقا كوز جiبەرسەك، بۇگiنگi تاڭدا رەسەي، قازاقستان، موڭعوليا، قىتاي مەملەكەتتەرi ءتورت ەمشەگiن تالاسا ەمiپ وتىرعان قويناۋى كەنگە باي، قولتىعى سىڭسىعان قارا ورمان، جۇگiرگەن اڭ مەن ۇشقان قۇستىڭ بازارى، ەتەگi ەگiندi القاپ، ءتورت تۇلiك مالدىڭ مامىراجاي مەكەنi التاي ىقىلىم زاماننان بەرi بiزدiڭ اتا-بابالارىمىزدىڭ التىن بەسiگi, كiر جۋىپ، كiندiك كەسكەن ولكەسi بولعانىن ەشكiم دە جوققا شىعارماعان. جوققا شىعارا المايدى دا. التاي التاي بولعالى، باۋىرىنا ادامزات قونىس تەپكەلi سان عاسىر وتسە دە وزگەرمەگەن ەكi نارسە بار. بiرiنشiسi, قاسيەتتi

    1198
  • kerey.kz TV

    قايسار قازاقتار. كوشپەندىلەردىڭ سوڭعى جۇرناعى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 28, 2016  |  4,486 views

    مۇرات الماسبەكۇلى قىستاۋعا كوشكەن قازاقتار. فوتو: “التاي-اقپارات” تورابى مىنا كورىنىسكە قاراپ وتىرىپ، بويداعى قانىڭ الپىس ەكى تارىمىڭدى كەرنەي جۇلقىنادى. قايسار قازاقتار دەپ ايتۋعا ەش كۇماندانبايسىڭ. قاقاعان اياز، قاھارلى بوران، قارلى دالا. بىراق، سونىڭ ءبارى قازاقتىڭ قايسار مالشى قاۋىمىنا، كەشەگى دالامەن بىرگە جاساسقان ءور كوڭىل كوشپەندىلەردىڭ ۇرپاعىنا تۇك تە ەمەس. ولار باعزى زاماننان بەرى بابادان قالعان بايىرعى جول، اتادان قالعان اردا كاسىبىنە ادالدىعىمەن عانا العا قۇلاش ۇرىپ كەلەدى. ولار ءۇشىن قىستىڭ سۋىعى، بوراننىڭ دولىلىعى تۇك تە ەمەس. تابيعاتتىڭ قانداي قاتال سىنىنا جولىقسا دا، اتا سالتىن، اسقاق جىگەرىن، ارمان-مۇراتىن جوعالىتپاي كەلەدى. كوشتە: التايدىڭ ار جاعىنداعى قازاقتار «The Qazaq Times»

    1317
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: