Жұмат ӘНЕСҰЛЫ | Kerey.kz/Керей.кз

كوز قاراس

تورعايدان ۇشقان كوك تورعاي

kerey.kz
| Jun 20, 2017 | 10,097 views

ايان -سەيىتحان نىسانالين، اقىن، جازۋشى تورعايدان ۇشقان كوك تورعاي (جۋرناليست- جازۋشى، اقىن جۇمات انەسۇلى تۋرالى ەسسە) قازاقتىڭ ۇلى دالاسىنىڭ قاي پۇشپاعى بولسا دا قاسيەتتى، قىمبات ماعان. بىراق، تۇنىپ تۇرعان تاريحى تاراۋ تاراۋ تورعاي توپىراعىن قارشادايىمنان ءبىر باسۋعا قۇمارتىپ، كوپتەن ويدا ءجۇر ەدى. اقىرى، رەتى كەلىپ، «لەنينشىل جاس» (قازىرگى «جاس الاش») ىسساپارعا جۇمسادى. ارقالىق اۋەجايىنان ءتۇسىپ، امانگەلدى مەن جانگەلدى اۋداندارىن ارمانسىز ارالاپ، ساپار وڭتۇستىككە قاراي ويىستى. ويدىم ويدىم ورمان توعاي ، قىر بەلەسكە ۇلاسقان قۇمداۋىت جازىق باستالىپ،توڭىرەگى بالحاش جاسىل توبەشىكتەرگە تولى بوتاكوز بۇلاق باستاۋلار تىنىستى اشىپ، كەڭەيتىپ جىبەرگەندەي. كەرىمسال سامال ىشتەن تىنا كۇرسىنىپ، جانعا ەرەك راحات سىيلادى. كوز ۇشىنداعى كوكجيەكتە بۇلىڭ بۇلىڭ بۇلدىراعان جاتاعان جوتالارعا قارادىم. قىزىل شاعىل شاڭعىت جولداردان بۇلتىلداپ
2420
تاريح

اعايىندى ءبىرىمجانوۆتار- الاش قايراتكەرلەرى

kerey.kz
| Apr 10, 2017 | 9,047 views

«الاش پارتياسى مەن الاشوردانىڭ قۇرىلعانىنا 100 جىل جۇمات انەسۇلى اعايىندى ءبىرىمجانوۆتار- الاش قايراتكەرلەرى 1905-جىلى بۇكىل رەسەيدى قامتىعان ورىس رەۆوليۋتسياسى مەن يمپەراتور نيكولاي II- ءنىڭ 1905-جىلدىڭ تامىزىندا قول قويعان مانيفەستىندەگى 1-ءشى تاراۋىنداعى «ءسوز، جەكە تۇلعانىڭ بوستاندىعى،جيىندار مەن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ بوستاندىعى» تۋرالى تاراۋى قازاق دالاسىنا ۇلكەن وزگەرىستەر اكەلدى. حح- عاسىردىڭ باسىندا -اق، ەل قامىن جەپ وتارشىلارعا قارسى ساياسي كوزقاراسى قالىپتاسا باستاعان قازاق زيالىلارى ەندى ەلدىڭ باسىن قوسىپ، يمپەريانىڭ وزبىرلىعىنا بىرىگىپ كۇرەسۋدى باستاعان ەدى. ءا.بوكەيحانوۆ، ا.بايتۇرسىنوۆ. م.دۋلاتوۆ، ج.اقباەۆ ۇيىمداستىرىپ،مىڭداعان قازاق ايماقتارىنىڭ وكىلدەرى قول قويىپ، پاتشانىڭ اتىنا، پرەمەر مينيستر ءستولىپيننىڭ اتىنا، ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ اتىنا جازىلعان جولدانعان پەتيتسيا وسى الاش قوزعالىسىنىڭ باستاۋى بولاتىن.ول پەتيتسيالاردا اتاپ كورسەتىلگەن ون ءتورت باپ پاتشا مانيفەسىندە جازىلعان زاڭدىق باپتارعا
3250
ەزۋتارتار

قۋ- قۋ، دۋ- دۋ

kerey.kz
| Mar 30, 2017 | 16,004 views

جۇمات انەسۇلى قۋ- قۋ، دۋ- دۋ ( جۇماتتىڭ ازىلدەرى مەن قالجىڭدارى) «بەتى بەس ەلى قالىڭ ۇياتسىز وسەكشى ارامىزدا ءجۇر ەكەن عوي!» اۋىلداعى جاڭالىقتاردى ۇيدەن ۇيگە جەتكىزىپ وتىراتىن ءبىر اق ايەل بار. ونى جۇرت “قاراجورعا” دەپ اتايدى. Aۋىلعا ءبىر “جاڭالىق تاراسا “كىم ايتىپتى” دەپ سۇراعاندا، “قاراجورعا” ايتتى” دەسە، ءبىتتى، ء“ا،ءا! قاراجورعا ايتسا، قالت ايتپايدى” دەيدى ەكەن جۇرت. سودان ويدا جوقتا قاراجورعاعا ءبىر باسەكەلەس شىعادى. سوڭعى كەزدە كورشى قالادان جەتكەن “جاڭالىقتار” پايدا بولا باستايدى. سوسىن قاراجورعا وزىنەن باسقادا “جاڭالىق” ايتۋشىنى ىزدەپ، كورشىسىنەن: “كىم ايتىپ ءجۇر بۇل اڭگىمەنى؟” دەپ سۇرايدى. كورشىسى: “اۋىلسوۆەتتىڭ قاتىنى جەكسەنبى سايىن قالاعا بارىپ كەلەدى، سول ايتتى” دەسە، قاراجورعا: “كوتەك! بەتى بەس ەلى قالىڭ ۇياتسىز وسەكشى ءوزىمىزدىڭ ارامىزدا ءجۇر
976
ەزۋتارتار

كۇلەيىن بە، كۇلمەيىن بە؟ ء(ازىل -قالجىڭدار)

kerey.kz
| Jan 29, 2017 | 16,946 views

«بار بول!…» “سوزبەن ۇرعاندى سوزبەن جىعام، كوزبەن ۇرعاندى كوزبەن جىعام كۇشپەن ۇرعاندى، كۇشپەن جىعام” دەپ ءبىر جىگىت اعاسى توپتىڭ اراسىندا ماقتانىپ تۇر ەكەن. قاسىندا تۇرعان پالۋان دەنەلى جىگىت ءسوزۋار جىگىتتىڭ ءسوزىن ۇناتپاي قالسا كەرەك، جۇدىرىعىمەن سىلتەپ قاپتى. اناۋ تاجىريبەلى بوكسشى بولسا كەرەك، سوققىدان جالت ەتە قاپ، جۇدىرىق سىلتەگەن جىگىتتى ۇرىپ قاپتى. سوندا انا جىگىت قۇلاپ جاتىپ، مىناعان: ” مالادەسسىڭ! ءسوزىڭ دە، كۇشىڭ دە بار جىگىت ەكەسىڭ! بار بول!” دەگەن ەكەن. مىسىقتىڭ اۋرەسى ء(“ازىل) قىزىق بوپ جاتىر، الدە شىجىق بولىپ جاتىر. جولبارىس بارىسقا، بارىس تۇلكىگە اينالىپ كەتكەن زامان. تۇلكى -مىسىققا، نانساڭىز دا، نانباساڭىزدا مەيلىڭىز، بىراق، سول مىسىق جولبارىسقا ۇقسايمىن دەپ جالىن كۇدىرەيتتى، داۋىسىن دۇرىلدەتتى، باقىردى، شاقىردى، سوندا دا بارىسقا ۇقساي
2130
تاريح

ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ تۋىستارى -وتكەن تاريحتىڭ كۋاگەرلەرى

kerey.kz
| Jan 4, 2017 | 7,064 views

الاش تاريحىنان جۇمات انەسۇلى ۇلى جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ جىلى احاڭنىڭ ەلۋ جىلدىق مەرەي تويىندا «احاڭ ۇلت ماتبۋعاتىنىڭ كوزىن اشپاعاندا، قوڭسى كەنت اعايىنداردىڭ بىرىنە تابىنىپ، ، تاڭبادان ايىرىلىپ، كەتەتىن ەدىك. قازاقتىڭ دىبىسىنا، سوزىنە ارناپ، الىپپە شىعارىپ، ءتىل، ءھام وقۋ قۇرالدارىن شىعارىپ، قازاقتىڭ جالپاق ءتىلىن تالايعا ۇيرەتكەن احاڭ ەدى. ۇلت قامى دەگەندى ەسكەرگەن ادام بولماي، قازاق قۇلشىلىققا كەز بولعاندا، بوستاندىققا جول كورسەتكەن احاڭ ەدى…» دەيدى. 1998-جىلى استانادا وتكەن احاڭنىڭ جىلدىق مەرەي تويىندا دارابوز جازۋشى ءابىش كەكىلباەۆ ءوز بايانداماسىندا «احاڭ ءتىل عىلىمىنداعى، ادەيەتتەگى، ەتنوگرافيا سالاسىنداعى الاپات ەڭبەكتەرى، ساياساتتاعى قازاق حالقىنىڭ كەلەشەگى ءۇشىن جاساعان جانكەشتىلىك قىزمەتتەرى داڭق، اتاق ءۇشىن ەمەس، ۇلتىنىڭ قامى، بولاشاعى ءۇشىن جاساعان قىزمەتتەرى ەدى» دەپ اتاپ وتكەن ەدى. ءا.كەكىلباەۆ ايتقانداي، ا.بايتۇرسىنوۆتىڭ
2288
ەزۋتارتار

كۇلدىر – ءدۇلدىر ( جاڭا جىلدىق كەشكە ارنالعانازىل قالجىڭدار)

kerey.kz
| Dec 26, 2016 | 14,645 views

جۇمات انەسۇلى «ءالى بۇزىلماعان قازاعىم بار ەكەن» دەپ بارايىن» ۇلكەن سارايدا كونتسەرت ءجۇرىپ جاتادى. انشىلەر وزبەك، قىرعىز، تاجىك، ءۇندىس، ورىس، اعىلشىن ىرعاعىندا ءان شىرقاپ جاتادى. وسى كەزدە ساحنا سىرتىندا (كۋليسانىڭ ارتى) ءبىر كەمپىر انشىلەر بوياناتىن ەسىكتەردىڭ ءبىرىن اشىپ، ءبىرىن جاۋىپ جۇرەدى. ونى كورگەن ءبىر جىگىت: “كىمدى ىزدەپ ءجۇرسىز؟” دەپ سۇرايدى. كەمپىر: “وسى انشىلەردىڭ ىشىندە قازاقى ءان ايتاتىن ادام بار ما ەكەن دەپ سونى ىزدەپ ءجۇرمىن” دەپتى. سول كەزدە قاتارداعى بوياناتىن ەسىكتەن شىققان ءبىر ءانشى قىز: ء“جۇرىڭىز، اپا، مەن قازىر قازاقى ءان ايتامىن” دەپ ۇلكەن كىسىنى قولتىعىنان الىپتى. سول كەزدە كەمپىر: ء“سويتشى، اينالايىن.سەنىڭ الدىڭداعىلاردىڭ ايعايىنان قۇلاعىم بىتەلىپ قالدى. ءبىر قۇرىشىمدى قاندىرىپ، قازاقي اندەر ايتشى. ۇيگە ءالى بۇزىلماعان قازاق بار ەكەن دەپ بارايىن”
870