1912- жылғы қытай революциясынан соң елде капиталистік нарық үлгісі жаппай орнай бастады. Осы жылдың революциясынан соң қытай қазақтары отырықшы тұрмысқа көшіп, тың игеріп, тоған қазып, жүн фабрикасы, ұн заводы немесе тері өңдеу цехі қатарлы шағын және орта бизнес ошақтарын құрыа бастады, сөйтіп бір жағы патшалық ресейдің “сауда соғысына” байланысты ел-елде, жер-жерде буржуазиялық нарыққа негізделген “өнеркәсіп төңкерісін” бастап кетті.

Қысқа уақыттан соң Алтай, Тарбағатай және Іле уалаяаттарындағы қазақтар біршама жиы орналасқан аудандарда капиталистік форматтағы өндіріс, сауда ошақтары пайда болды. Қазақ шонжарлары екі салада баса дами түсті. Олар: Малшаруашылығы; Ауылшаруашылығы;

Малшаруашылығына байланысты тері өңдеу, жүн мәнерлеу цехтері пайда болды. Тіпті мал тұқымын асылдандыру тәжірибесі 1912-жылдан соң қарқынды жұмыс істеді.

Ауылшаруашылығына байланысты тың игеру, суармалы егіс алаңдарын ашу, ұн фабрикасын құру, шетелден соқа саймандарын алдырып өндіріске реформа жасау, тб шағын өндіріс орындарын ашты.

20- ғасырдың 20-30-40 жылдарында бұл өндіріс орындары Іле мен Тарбағатай уалаяты қазақтарында біршама әктіп (актив) жұмыс жасады. бір жағы жергілікті әкімшілік те мүдделі болды, аймақтық өнімдерді қаржылай қолдап патшалық ресей мен совет одағының сауда-бизнес ықпалын азайтпақ болды.

20- ғасырдың 40- жылдарынан бастап өлкенің саяси, мәдени орталығы Үрімжі қаласында да қазақтар заманауи өндіріс ошақтарын құрып, ірі кәсіпорындардың кәперетібін (кооператив) алғашқы қадамда аша бастады. Бірақ, қазақтар өлкедегі азаматтық соғысқа белсенді қатысуына байланысты, шағын және орта өнеркәсіп біржолата құлдырай бастады. Бұрын шағын завод құрып, цех ашқан адамдар жеке бастың амандығы мен рулы елдің тыныштығы үшін көп ауғындыққа ұшырап, жер аударып кетті.

Eldes Orda