|  |  | 

Köz qaras Sayasat

26-BAPQA ÖZGERİSTİÑ QAJETİ JOQ! Ädilettilik şektelmeuge tiis!

Marat Toqashbay

1995 jılı 30-tamızda respublikalıq referendumda qabıldanğan Qazaqstan Respublikasınıñ Konstituciyasına özgerister men tolıqtırular engizu turalı Jobamen mwqiyat tanısıp şığıp keñeytilgen kölemde pikir bildirmek bolıp jür edim, alayda 26-bapqa baylanıstı dau-damay bey-jay qaldırmay qolğa qalam aldırttı. Mäseleniñ män-jayına üñileyik. Wsınılıp otırğan jobada 26-baptıñ 1 jäne 2-tarmaqtarın mınaday redakciyada jazu wsınıladı:
«1. Ärkim zañdı türde alğan qanday da bolsın mülkin jeke menşiginde wstay aladı.
2. Jeke menşik qwqığına qol swğılmaydı. Menşikke, onıñ işinde mwragerlik qwqığına zañmen kepildik beriledi. Eger Konstituciyada özgeşe közdelmese, zañdı jolmen alınğan mülikke menşik qwqığın şekteytin nemese odan ayıratın zañdardı jäne özge de qwqıqtıq aktilerdi qabıldauğa jol berilmeydi.».

Al qoldanıstağı Konstituciyada ne delingen? Onda:
«26-bap. 1. Qazaqstan Respublikasınıñ azamattarı zañdı türde alğan qanday da bolsın mülkin jeke menşiginde wstay aladı.
2. Menşik, onıñ işinde mwragerlik qwqığına zañmen kepildik beriledi» delingen.

Jobanıñ 1-tarmağındağı «ärkim» sözi qoldanıstağı Negizgi zañdağı «Qazaqstan azamatı» tirkesin almastırıp twr. Bwl neni bildiredi? Öz basım «ärkim» degendi «är qıtay» dep qabıldaymın. Bwl kez kelgen şeteldik nemese azamattığı joq jandar Qazaqstanda menşikke, onıñ işinde jerge menşik iesi bolıp şığa kelmek. Qıtaydan äkelinetin 51-zauıttıñ qojası qazaq jerinde alşañ basadı degen söz. Qazaqstandağı narıq pen demokratiya äli künge şalajansar qalıp otırğan jağdayda bwğan üzildi-kesildi jol beruge bolmaydı. Ol is jüzinde Qazaqstan baylığın talan-tarajğa saludıñ jetildirilgen tetigine aynalıp ketkeli twr. Bwdan göri Qazaqstan zañdarı şeteldik kompaniyalardağı qazaqstandıqtardıñ qwqığın qorğaudı jerine jetkize alsa sonıñ özi wtıs.

Jobadağı 26-baptıñ ekinşi tarmağındağı «Eger Konstituciyada özgeşe közdelmese, zañdı jolmen alınğan mülikke menşik qwqığın şekteytin nemese odan ayıratın zañdardı jäne özge de qwqıqtıq aktilerdi qabıldauğa jol berilmeydi» degen tolıqtıru jobası tipti soraqı. Ol konstituciyanıñ ädildik pen ädilettilik qağidalarına qayşı. Qazirgidey korrupciya öristegen şaqta oligarhtardıñ, latifundisterdiñ, tipti qıtaylardıñ mülkiniñ (jer kesindileri, kenişter, ken orındarı, käsiporındar, t.b.) zañdı jolmen alınğandığına halıqtıñ eş senimi joq. Eki jarım mıñ şeneuniktiñ isti bolıp jatqanı anau.

Bwl joba qabıldanıp ketse mahinaciyalıq ärekettermen, reyderlik basıp aluşılıqpen menşik ielerine aynalğan wyımdasqan qılmıstıq toptıñ ökilderi erkinsigen üstine erkinsidi. Öytkeni olardı mülkinen ayıratın tetikter joyıladı. Tipti sottıñ özi reyderlik qılmıskerdi mülkinen ayıra almay qaladı. Bwl qılmıstıñ mülde jaña türlerin tuğızuı ıqtimal.

İs jüzinde kerisinşe Konstituciyada ÄDİLETTİLİKTİ şekteytin nemese odan ayıratın zañdardı jäne özge de qwqıqtıq aktilerdi qabıldauğa jol berilmeuge tiis. Sondıqtan 26-baptıñ qoldanıstağı formulirovkasına özgeristiñ de, tolıqtırudıñ da mülde qajeti joq!

Marat Tokaşbaevtıñ  facebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret.  Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: