|  | 

Tarih

PREM'ER TEREŞENKONI “OSTAVKAĞA” QALAY JİBERDİM

Махат Садык суреті.Махат Садык суреті.

1992 jıl. Qazaq radiosınıñ Parlamettik tilşisimin. Ofis Almatıdağı Jeltoqsan köşesiniñ 177 üyinde. 3-şi qabatta radio qızmetkerleri. Al, 4-şi qabatta Baspasöz jäne bwqaralıq aqparat qwraldarı Ministriniñ birinşi orınbasarı – Qazaq memlekettik teleradiohabar taratu kompaniyasınıñ Törağası Ğadilbek Şalahmetov jäne kompaniya basşıları. Törağamen baspaldaqta, liftide kün ara kezdesip qalamız. Jüzi jılı jan.
Qazaq redakciyasındağı jastar tolıq baspanasız. Ol kezde ayına bir-eki ret komandirovkağa şığu mindet. Saparlatıp elge jii qatınaymız. Qonaq üy aqşası jabılmay qarızben qaytamız. Sodan, otız metr jerdegi Törağanıñ qabıldau bölmesindegi apaydıñ şığıp ketkenin añdıp twrıp, Ğadilbek ağağa tötesinen basıp kiremiz. Ondağımız issaparda qonaq üyge berilgen qarjını jabatın qwjatımız bolmay, buhgalteriyağa qarızımızdı qaytarmauğa “rwqsat” degen qolın alıp şığu. Ol Törağanıñ ğana qwzırında. Arızımızdı aldına qoyğanda, Törağa közildirigin köterip qaraydı da: “Üyiñ joq qoy”-, dep swraydı. “Joq” deymiz. “Ala ğoy”, deytin “rwqsatın” jazıp berip…
Sol jıldardağı bir palatalı Parlamentte 360 deputat bar. Künde sağat 10 men 12.30 aralığında plenarlıq otırıs. Men de erteñgilik üyden şığıp, Almatıdağı qäzirgi Astana alañındağı Joğarğı Keñeske birden tartam. Ministrlerdiñ de jartısı sonda. Öytkeni, Deputattardıñ ökilettigi mıqtı. Ministr boldım degen Prezident Jarlığınan soñ, deputattardıñ 51% qoldau dauısın aluın kerek. Äytpese, ministrlik portfel'ge ie bolmaysın. Onday jağdaydı da kördik.
Sovet Odağınıñ tarağan kezi. Elde infilyaciya. Deputattar Ükimetti sınağanda jerden alıp jerge saladı. Bir küni kelsem, Prem'er-ministr Tereşenko ostavkağa ketsin dep şulap jatır. Jaspız, märtpiz. Qırıp söylegen eki deputattı jazıp alıp, tüske qaray redakciyağa jettim. Bir men eki aralığında tikeley efirdegi “Täulik tınısı-Panorama dnya” bağdarlamasına Parlament jañalıqtarımen tört minut şığuğa rwqsatım bar. Tezdetip deputatar sözin dayındap, tikeley efirge şıqtım. Deputattarmen jarısıp, Ükimetti sözim jetkenşe sınap, Prem'er-ministr Tereşenko ostavkağa ketsin dep birneşe ret aytıp-aytıp jiberdim. Bwğan deyin de talay Ministrdiñ tas-talqanın şığarıp, tübin tüsirip aytuğa dağdılanıp qalğanbız…
Ömirde mwnday da kezdeysoq säykestik boladı eken. Men efirde Tereşenkonı “ostavkağa” jiberip jatqanda, Prem'er-ministrdiñ köligined qatar otırıp, Törağamız äuejayğa bara jatadı ğoy. Şopırı radionı qosıp qoyğan. Familiyası men ostavka degen sözdi estigen soñ, Prem'er reportajıma qwlağın türedi. Qazaqşasın da Şımkette jürgende qatırıp alğan. Men sözimdi bitirip efirden şıqqan kezde, Tereşenko da köligin toqtatadı.
- Ğadilbek şıq. Men emes, sen kettiñ ostavkağa -, deydi kijinip.
Ğadilbek Minäjwlı köşede jürgen qara jayau emes. Jetpisinşi jıldarı, Tereşenko sovhozdıñ direktorı bolıp jürgende, Sovet Odağınıñ eñ mıqtı telejurnalisi tanılıp, Mäskeuden Bas bäygege, Bükilodaqtıq Lenin komsomolı sıylığınıñ laureatı atağın alğan respublikağa belgili twlğa.
-Sergey Aleksandroviç, men sizge qanşama ret eskerttim. Qäzirgi jağdayda jeke menşikke radiostanciya beru dwrıs emes dep. Mınau, ötkende öziñizdiñ arnayı Qaulıñızben Sergey Duvanovqa rwqsat bergen “MAKS” radiosı. Olar mağan qaramaydı, – deydi.
Tereşenko sabasına tüsip, Duvanovtı bir sıbap aladı. Radio “MAKS” qazaqşa bir auız söz aytpaytının Prem'er-ministr qaydan bilsin. Duvanovtan swrasa da ol aqtala almas. Olar bilikti oñdı-soldı sınağanda, bizder şañına ilese almaytınbız.
Prem'er-ministrmen Moskva saparınan oralğan soñ, Törağa kabinetine şaqırğan.
- Aynalayın, Ministrler men oblıs basşıların sınay ber. Tek Prem'er-ministrdi “ostavkağa” jibergeniñdi qoy,- degen…
Baspasöz jäne bwqaralıq aqparat qwraldarı Ministriniñ birinşi orınbasarı – Qazaq memlekettik teleradiohabar taratu kompaniyasınıñ Törağası Ğadilbek Şalahmetov qaşanda jurnalisteriniñ nağız qamqorşı äkesindey bolğan Azamat.
Birneşe jıl Momkvada Halıqaralıq “MIR” teleradiokompaniyasınıñ prezidenti boldı.
Büginde de Astanadağı L.N. Gumilev atındağı Euraziya wlttıq universitetiniñ jurnalistika jäne sayasattanu fakul'tetiniñ teleradio jäne qoğammen baylanıs kafedrasınıñ meñgeruşisi.
Jas jurnalisterdiñ wlağattı wstazı.
Däl eki aydan soñ, yağnı 8 şildede Ğadilbek Şalahmetov mereyli 75 jasqa toladı. Ötkenge qwrmet – keleşekke ğibrat. Qazaq televiziyasınıñ 60 jıldığı atalıp ötken merekeli jıl jalğasın, Täuelsizdik alğandağı birinşi Törağamızdı marapattap jalğastıru ğanibetti şara dep oylaymın.

Mahat Sadıktıñ facdebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

  • Stalin ajal auzına tastağan qazaqtıñ attı äskeri

    Stalin ajal auzına tastağan qazaqtıñ attı äskeri

    Osı uaqıtqa deyin qwpiya saqtalıp kelgen 106-qazaq attı äsker diviziyasınıñ derekteri endi belgili bola bastadı. 1942 jılı diviziya Aqmolada jasaqtalıptı. Äskeri şala dayındıqpen jasaqtalğan diviziya 1942 jıldıñ mamırında, Har'kov tübindegi qorşaudı bwzıp şığuğa bwyrıq berer aldında, 4091 sarbazğa 71mıltıq, yağni 7 adamğa bir mıltıq jäne bärine 3100 jarılğış oq –däri bärilipti. Qazaq bozdaqtarın qarusız jalañ qılışpen ölimge jwmsauı – «Gitlermen salıstırğanda Stalin soldattardı ölimge 8 ese köp jwmsadınıñ» ayğağı (Mihail Gareev, Äskeri akademiyadan.2005 jıl). “Törtinşi bilik» gazetiniñ 2016 – jılğı mamırdıñ 28-jwldızındağı sanında şeteldik arhivterden alınğan videosyujettegi 106-attı äsker diviziyası jönindegi nemis oficeriniñ aytqanı: «Ne degen qırğız (qazaq) degen jan keşti batır halıq, atqa minip, ajalğa qaymıqpay jalañ qılışpen tankterge

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: