|  | 

Ädebi älem

Nwrlı jol

Sagat Zahanqizi

 

Nwrlı jol

Sözi men änin jazğan Sağat Zahanqızı

Jelbiregen kök tuı kün astında

Erkin samğap qıranı şıñ basında

Ayqındap bolaşaqtıñ nwrlı jolın

Elbası jol tartadı nwrlı asuğa

Qayırması

Jayqalğan atırabı

Esildiñ şalqıp äni

Aqorda jarqıraydı

Paş etip el eñsesin bar älemge

Nwrlı jol şaqıradı

Qosılğanda elge el qwt keledi

Egemendik elitedi esken jeli

Altaydıñ arjağınan bastau alğan

Tögilip tört bwrıştan köş eledi

Qayırması

……………………………………………………………………….

Qayıñdı aral

Sözi men änin jazğan  Sağat Zahanqızı

 

Oyğa oraldı mahabbattıñ köktemi

Näzik sezim äz jürekke tökken nwr

Arasınan arman quğan jastardıñ

Jarqırağan asıl beyneñ tek seniñ

Qayırması

Qayıñdı aral,

Qayıñdı aral,

Hobda özenniñ jağası

Jasıl kilem aq qayıñdar arası

Su betine tüsip twrdı beynemiz

Qos jürektiñ lüpilimen talasıp

Alıs kettik arman jügin arqalap,

Alğa wmtıldıq bizge oraldı barşa baq,

Sağındırdı erke künder estegi,

Sırlasatın aq qayıñdı aralap.

Qayırması

 

 

SağatZahanqızınıñ ömirbayanı

- 1948 jılı Mongoliyanıñ Bayan-ölgiy aymağında düniege kelgen.

-1966 jılı sol jerde 10 jıldıq orta mektepti tämämdağan

-1971 jılı Moskva qalasındağı G.V. Plehanov atındağı Halıq şaruaşılıq Akademiyasın bitirgen

-mamandığı-ekonomist

-1971-1991 jıldar arasında Mongoliyanıñ Josparlau komitetinde keyinnen odan bölinip şıqqan Memlekettik Bağa Komitetinde Ekonomist, bas maman  retinde qızmet atqardı.Mwnda, tauken, qwrılıs, ağaş öñdeu,auır öndiris, energiya-jılu salalarınıñ bağasın belgileu mäselesin jauaptanıp, atqardı.Jänede Negizgi qwral jabdıqtardıñ bağasın qayta eseptep bir jüyege keltiru jwmısına qatıstı.

Bağa özgerisiniñ barlıq salalarğa tigizetin äserin anıqtau maqsatamen Bağa komitetinde jasalatın Sala aralıq balastıñ (mejotraslevoy balans) birikken esebi, Ükimettik byudjettiñ kiris şığısınıñ özgeristerin baqılaytın birikken esepti basqardı.

-1990 jılı Mongoliyanıñ  ekonomikasın bwınğı josparlau sistemasınan narıqtıq jolğa tüsiru üşin halıq şaruaşılığınıñ barlıq salasında  jasalğan bağa jüiesin ırıqtandıru mäselesiniñ birikken esebin jäne özimniñ tikeley jauaptanğan salamnıñ esebin basqardı.

Memlekettik bağa komitetinde atqarılğan osı jwmıstıñ nätijesinde 1991 jılı qañtar ayında Mongoliyanıñ Ekonomikalıq bağıtın  tübegeyli narıqqa  bwrğan nömiri 20-şı Ükimet qaulısı şıqtı.

Qoğam ekonomikası narıqqa ıñğaylınğanda köptegen öndiris käsiporındardıñ jwmısı toqtap Mongoliyada jwmıssızdar sanı köbeyip elde dağdarıs bastaldı.

Osı kezde  tili, dili bir tarihi otanı Qazaqstanğa  barıp jwmıs közin tauıp, jwmıs istegisi kelgen ağayındardıñ tilegin Mongoliyanıñ Ükimet basına jetkizu maqsatımen,Prem'er-ministr Daşiyn Byambasürenniñ qabıldauında eki ret boldım.

1990 jılı 23 nauız küni QazSSR ına Alma-Atağa kelip,Şeteldegi qazaqtarmen mädeni baylanıs jasaytın “ Qazaqstan” qoğamında bolıp, qoğam törağası Şäñgerey Jänibekovtıñ qabıldauında bolıp,-Mongoliya qazaqtarı atamekenge kelip eñbek etkisi keletinin tüsindirip, kelsek  bizdi qabılday alasızdarma,- degen mäseleni birinşi bolıp qoydım.

Qazaqstan qoğamınıñ jol körsetuimen,1990 jılı 27 jeltoqsanda Kerbwlaq audanı Äkimşiligimen, Mongoliyadan malşılar äkelu turalı Eñbek kelisim şartın jasadım.

-1991 jılı atalğan Kelisim şart boyınşa  Mongoliyadan 96 adamdı Qazaqstanğa bastap keldim.Osı jolda Taldıqorğan obılısınıñ barlıq şaruaşılıqtarın basqarğan Audanadaq Auılşaruaşılıq basqarmalırınıñ basşılarımen Eñbek kelisim- şartın jasadıq.

Jasalğan kelisim şarttardıñ negizinde 1991 jılı Qazaq eli Täuelsizdigin alğanğa deyinMongoliyanıñ astanası Ulan-Bator jäne onıñ mañındağı eldi mekenderden 11800 adam öz qarajatımen köşip keldi.

1991 jılı 16-şı jeltoqsanda Qazaq eli Täuelsizdigin alğannan keyin, 31-şi jeltoqsan küni Qazaqstannıñ Birinşi Prezidenti Nwrswltan Äbişwlı Nazarbaev  halıqtı  jaña jıl merekesimen qwttıqtap söylegen sözinde:       ’’ …Alıstağı  ağayındar özderiniñ tarihi otanı Qazaqstanğa kelemiz dese esigimiz aşıq …‘’, dep izgi nietin bildirdi.

1992 jıldan bastap Qazaqstan ökimeti köş mäselesin öz qolına aldı.

1991-1997 jıldarı Mongoliyanıñ Eñbek ministrliginiñ Qazaqstandağı Köşi-qon jauaptanğantwraqtı Ökili qızmetin atqardı.

-1997 jıldan bastap jeke käsipkerlikpen aynalıstı. Kişi käsip orını «otau LTD» ükimetke salıq töleu jağınan 2011 jılı qatarlastarınıñ aldıñğı satısınan körinip «Danq» ordenimen marapattaldı.

-Täuelsizdiktiñ 25 jıldığına oray tuıstarnıñ qarjısı men küş quatın biriktirip Birlik Stroy degen käsip orın qwruğa mwrındıq boldı.

- Almatı qalası Nauırızbay audanınıñ Ardagerler keñesiniñ belsendi müşesi.

Mongoliya qazaqtarı işinen eñ alğaş şetelde(Moskvanıñ Halıq şaruaşılıq akademiyasında) ekonomika mamandığı boyınşa bilim alıp,mongoliyanıñ memelekettik joğarğı mekemesi- Josparlau komitetine jwmısqa orkalasqan alğaşqı qazaq.

Josparlau komitetiniñ bağa sayasatı jönindegi jwmıstarın nätijeli istegeni üşin 1971-1990 jıldarı 16  ret  maqtau jäne qwttıqtau gramotalarımen  marapattaldı.

1985 jılı sistemanıñ Eñbegi siñgen qızmetkeri atağın berdi.

1991 jılı narıqtıq ekonomikağa bağa jüyesin ırıqtandıru jwmısın nätijeli atqarğanı üşin memelekettik jağarğı marapatqa atı wsınılğan.

Bayan-ölgiy aymağınıñ qwrılğanınıñ 70 jıldıqqa arnalğan medalimen jäne  Bwlğın swmınınıñ 70 jıldıq medali men marapattaldı.

 

Qazaqstan jağınan;

-QR mädeniet jäne aqparat ministriniñ Qwrmet gromatası,2007 j.

-Almatı qalası Äkiminiñ Qwrmet gromatası 2000 j.

-Halıqaralıq Beybitşilik älemi qazaq tvorçestvolıq birlestiginiñ Abılayhannıñ  300 jıldığına arnalğan  Altın medali,2012 j.

-Halıqaralıq jazuşılar odağınıñ müşesi.

-Wlı köş turalı  «Wrpaqtar toğısı» degen derekti kitabim 2001 jılı Elorda baspasınan jarıq kördi.

-«Tolğaydı jürek» degen kitap jäne köptegen maqalalardıñ avtorı.

-2015 jılı «Wlı köş: añız ben aqiqat» degen kitabım jarıq kördi.

kerey.kz

Related Articles

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir

  • Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

    Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

    Adamzat kitapqa ğwmır boyı qarızdar. Kitapsız keleşektiñ altın kiltin eşkim qolına mıqtap wstay almağan. Mardan Rahmatulla – kitapqwmar on jeti jasar jigittiñ boyında öz qatarlastarınıñ boyınan tabıla bermeytin wlı qasiet bar. Ol – kitapqa degen mahabbat. Bwl mahabbattıñ sät sanap artuınıñ da sırı bar. Mardan – Asılı Osman, Darhan Qıdıräli sındı bügingi qazaq ruhaniyatınıñ tiregi sanalatın azamattar tuğan topıraqt tuıp-ösken. Topıraqtıñ kiesin däl osı kezde eriksiz moyınday tüsesiñ. Qoğamdağı «jastar kitap oqımaydı» degen qasañ pikirdi joqqa şığaruğa tırısqan jastardıñ da sanı basım. Kün sanap olardıñ sanı artıp, kitaptıñ qwdiretin jer-jerde däleldep bağuda. Kitapqa janı qwmar jan bir künin kitapsız elestete almaydı. Ğwmırı kitappen etene baylanğan, oqu ğwmırınıñ mänine aynalğan jastardı

  • «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    Qazaq halqınıñ dañqtı perzenti, wlı jazuşı Mwqtar Mağauin 85 jasqa qarağan şağında dünieden ozdı. «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay) Şwbartauda düniege keldi. Jondağı Jobalay Kereydiñ eñ ülken Aruağı Jobalay bidiñ wrpağı edi. Bayqotan bi, Toman bi, Begeş şeşen, Uäyis, Töleu aqın… Atağı Atalarınan asıp ketti… Tirisinde olay degen joq… Bwl sözdi dünieden ötken soñ biz aytıp otırmız… Ömiriniñ soñğı kezderi şette ötti. «Ükimetke, basqalarğa da ökpem joq, ökpeleytin olardıñ jağdayı joq!» (M.Mağauin) degen edi özi bertinde. Astarı auır, eñseñdi ezerdey salmaqtı söz… Danışpan adam nege elden jıraq ketti. Bwl «Oñaşa jatqandı wnatamın, Elimdi el qılmasın erte sezip… Elden kettim jıraq…» (Şäkärim) deytin ketis siyaqtı. Sonda da «Kök

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: