|  |  |  | 

جاڭالىقتار سپورت تۇلعالار

قاجىمۇقاننىڭ ءومىرىنىڭ سوڭى نەگە جوقشىلىقپەن ءوتتى؟

 Qajimuqanقاجىمۇقان ۇلتىمىزدىڭ ۇلى پەرزەنتى، الىپ كۇش يەسى، تەڭدەسى جوق كاسىپقوي بالۋان بولعانىن كۇللى قازاق بىلەدى. كۇرەس ونەرىنىڭ مايتالمانى بولعان ول – الەم چەمپيونى اتاعىنا قول جەتكىزگەن تۇڭعىش قازاق باتىرى. رەسەي، تۇركيا، مۇحيت اسىپ، امەريكا، اراب ەلدەرىندە تانىمالدىلىعىنىڭ ارتقانى سونشالىق، ونىمەن جەكپە-جەك شىعۋعا وزگە ەلدىڭ بالۋاندارى جۇرەكسىنگەن. الەمنىڭ 28 مەملەكەتىن ارالاپ، سول جەرلەردىڭ مىقتىلارىمەن بەلدەسىپ، قورجىنىنا 56 مەدال سالعان. 

   بىراق بۇل جەردە ايتا كەتەتىن جايت، قازاق بالۋانىنىڭ كۇرەستەگى جەتىستىكتەرىن بىلگەنىمىزبەن، ومىرىندە جاساعان ناعىز جىگىتتىك ىستەرى مەن قيىنشىلىق كەزەڭدەرى ايتىلا بەرمەيدى.

   قاجىمۇقان بايلىق، دۇنيە كوزىن جيناماعان، قولىنداعى بارىن كەدەي-كەپشىككە ۇلەستىرىپ جۇرگەن ەكەن. جاسى 70 شاماسىندا بولسا دا بويىندا قارا كۇشتىڭ سەلى بار ەدى دەيدى كوزىن كورگەن قاريالار. مايدانعا اتتانۋعا ءوتىنىش بىلدىرگەنمەن، ەگدە جاستاسىڭ دەپ قابىلداماي قويادى. ءتىپتى ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى ەل ارالاپ، ونەر كورسەتىپ، جينالعان اقشاعا ۇشاق ساتىپ الىپ، قازاق اتىمەن اتاۋىن ءوتىنىپ، ستالينگە حات جازادى. بۇل ماقساتى ورىندالدى دا.

  الايدا، قاجىمۇقان قازاقتىڭ ماڭدايىنا سىيمادى. قازاق بالۋانى قارتايعان شاعىندا كوپ جوقشىلىق، تارشىلىق كورگەن دەسەدى. قالايشا؟ كەزىندە دۇركىرەگەن اتىن تەز ۇمىتقاندارى ما؟ نەمەسە 70-تەن اسقان شاعىندا پايداسى جوق قاريا دەپ ەشكىمگە كەرەك بولماي قالعانى ما؟ ككوزى تىرىسىندە ۇكىمەتتەن قايىر بولماعان، باتىردى ەش ەلەمەگەن. كىشكەنتاي بالالارىمەن ەسكىرگەن كىشكەنتاي لاشىق ۇيدە تۇرعان ەكەن. نەلىكتەن سونشالىقتى سورلانىپ قالدى ەكەن دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ءتىپتى، بالۋان كەزىندە جەڭىسكە جەتىپ، ەڭبەگىمەن العان التىن مەدالدارىنىڭ بارلىعىن كۇن كورۋ ءۇشىن ساتۋعا ءماجبۇر بولعان. 

   بۇعان ۇكىمەتتەن قاراجات سۇراپ جازعان حاتى دالەل: «مەن ءومىرىمنىڭ 55 جىلىن كۇرەسكە ارنادىم. تالاي رەت ءولىم اۋزىندا بولدىم. امەريكادان وزگە شەتەلدەردىڭ ءبارىن دە ارالادىم. قازىر جاسىم 75-تە. مەنىڭ قازىرگى تۇرمىس جاعدايىم ناشار» دەپ ءوز قولىمەن 1945 جىلدىڭ 26 ماۋسىمى كۇنى قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى ابسامەت قازاقباەۆقا حات جازعان.Qajimuqan Munapas

   بىر جۇتىم سۋ مەن قارا نانعا زارىعىپ وتىرعان جايىم بار، زەينەتاقى تاعايىنداپ بەر دەپ وتىنگەنگەنىمەن، وعان جاۋاپ كەلمەيدى. وسىلايشا، 1948 جىلى قازاق بالۋانى نازالى كۇيمەن دۇنيەدەن وزدى. «قولدا بار التىننىڭ قادىرى جوق» دەپ بەكەر ايتىلماعان. بۇل ماقالامەن ەشكىمگە كىنا تاقپايمىز. ارينە، قازاق بار كەزدە قاجىمۇقان ەسىمى ۇمىتىلماسى انىق. ايتپاعىمىز، تىرناق استىنان كىر ىزدەي بەرگەنشە، بۇگىنگى كەزدە جارق ەتىپ شىعىپ جاتقان ونەرلى جىگىتتەرىمىزدى، بالۋاندارىمىزدى، سپورتشىلارىمىزدى قادىرلەي بىلسەك دەگەن وي عانا…  

گۇلنيسا الداجار 

Kazakh-tv.kz

Related Articles

  • الماتىدا اياۋسىز سوققىعا جىعىلعان جىگىتتىڭ ۆيدەوسى: كۇدىكتى ۇستالدى

    ۆيدەو كادرى قازنەتتە اياۋسىز سوققىعا جىعىلعان جىگىتتىڭ ۆيدەوسى تارادى، – دەپ حابارلايدى Tengrinews.kz . ۆيدەودا بەلگىسىز ادام جىگىتكە بىرنەشە سوققى جاسايدى. ديالوگتان جابىرلەنۋشىنىڭ قانداي دا ءبىر قارجىلىق قارىزى بار ەكەنى بەلگىلى بولادى. كادر سىرتىنداعى داۋىس ونىڭ باسىنان ۇرماۋدى سۇرايدى. سكرينشوت الماتى پوليتسياسى كۇدىكتىلەردى ۇستادى. “زورلىق-زومبىلىقپەن وزىنشە بيلىك ەتۋ دەرەگى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. كۇدىكتى ۇستالىپ، ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنا قامالدى. سونىمەن قاتار، قىلمىسقا قاتىسقانى ءۇشىن ۆيدەوعا تۇسىرگەن ەكىنشى ادام دا ۇستالىپ، ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنا قامالدى. تەرگەۋ جالعاسىپ جاتىر”، – دەدى الماتى پد ءباسپاسوز قىزمەتى.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

    ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى»  مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىس­تىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداس­تىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى

  • نۇرالى باتىردىڭ كەسەنەسى  جونىندە

    كەيىنگى كەزدە نۇرالى باتىردىڭ كەسەنەسى جونىندە ءارتۇرلى اڭگىمەلەر شىعىپ جۇرگەن كورىنەدى. ونىڭ ءبىرى موڭعوليادان كەلگەن ءبىر تۋىسقانىمىز باسقا ءبىر بەلگىلى جەرلەسىمىزدىڭ نۇرالى باتىردىڭ زيراتى دەپ كيگىز ءۇي سياقتى سامان كىرپىشتەن قالانعان  ادەمى زيراتتىڭ جانىنا بارىپ قۇران وقىعانىنا كۋا بولعانىن كەلتىرىپتى. ول جىگىتتىڭ  كورگەنى دە، ايتىپ وتىرعانى دا شىڭدىق. ويتكەنى 1982 جىلعا دەيىن ەلدىڭ كوپشىلىگى، ونىڭ ىشىندە  مەن دە سولاي  ويلادىم. اڭگىمە تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن مەن سول كەزدەگى وقيعادان باستاپ باياندايىن. مەن 1961 جىلى سەمەيدىڭ  مال دارىگەرلىك ينستيتۋتىن ءبىتىرىپ كەلدىم. مەنى  سول كەزدەگى  س.م. كيروۆ اتىنداعى  كولحوزعا مال دارىگەرى ەتىپ جىبەردى. 1962 جىلى بۇل كولحوز «گورنىي» سوۆحوزىنا اينالدى. ءبىز بالا كەزىمىزدەن: «نۇرالى اتامىزدىڭ زيراتى س.م كيروۆ اتىنداعى كولحوزدىڭ جەرىندە ورنالاسقان،   بابامىز باتىر بولعان كىسى، ال ونىڭ جانىنداعى قابىردىڭ  ۇزىندىعى جەتى كەز، ءبىزدىڭ  بابامىزدان  دا  اسقان

  • الماتىدا 5 باللدىق جەر سىلكىنىسى بولدى

    الماتى كوشەلەرىندە تۇرعان ادامدار. 24 قاڭتار 2024 جىل. 23 قاڭتار ساعات 00.09-دا الماتىدا قاتتى جەر سىلكىندى. قازاقستان توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ سەيسميكالىق بايقاۋ جانە زەرتتەۋ ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعىنىڭ مالىمەتىنشە، جەر سىلكىنىسىنىڭ ەپيتسەنترى الماتىنىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىنان 264 شاقىرىمدا، قازاقستان مەن قىرعىزستان شەكاراسىندا بولعان. جەر ءدۇمپۋىنىڭ ماگنيتۋداسى 6,7. مSك-64 شكالاسى بويىنشا الماتىدا جەر ءدۇمپۋى – 5 بالل، شىمكەنتتە 2 بالل بولعان. الماتى قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى نۇرلان اتىعاەۆ ادام شىعىنى مەن قيراعان عيماراتتار جايلى اقپارات تۇسپەگەنىن مالىمدەدى. تجد حالىقتى ليفت قولدانباۋعا، تەز ارادا ۇيلەرىنەن شىعىپ، قاۋىپسىز ايماق تابۋعا، گاز، سۋ جانە جارىقتى سوندىرۋگە شاقىردى. ۆەدومستۆو حالىقتى سابىر ساقتاۋعا ۇندەدى. ال ساعات 00:44-تە الماتىدا ءجۇر ءدۇمپۋى قايتالانعانى، ەكىنشى جەر سىلكىنىسى شامامەن 2-3 بالل بولعانى

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: