|  | 

Ruhaniyat

Käri jilikti bosağağa nege iledi?

( biluge tiispiz, üyretuge tiispiz…)323625087_496051559322100_7617179164048234117_n
– Qazanğa et salğanda aldımen «bismillä»dep käri jilikten bastap saladı. Sebebi käri jilik ettiñ bärin wstap twratın qasietke ie. Onı şaqpaydı, qwda tabaqqa salmaydı, qonaqqa, böten, jat adamğa emes, kerisinşe üy iesine nemese ağayınğa beredi.
Öytkeni «käri jilikte şañıraqtıñ qwtı bar» dep ırımdaydı. Sonımen qatar, ösip kele jatqan qız balağa «oñ jaqta otırıp qalasıñ» dep wstatpağan, al, wldarğa «sür boydaq bolasıñ» degen senim boyınşa jigitke de bermeydi.
«Ertede bir baydıñ qorasın qırıq qaraqşı toruıldaptı. Biraq, qanşa tırıssa da, malın ala almağan eken. Baydıñ qorasın qarulı jasaq küzetip twrıptı. Biraq, tañ ata qarauıldar közden ğayıp boladı eken. Wrılar tılsım jaydı tüsinbeydi. Ertesine bireuin tıñşılıqqa jwmsaydı. Ol bayğa jolauşı keypinde kelip sır tartadı. Baydıñ jalğız wlı men bäybişesinen özge eşkimi joq eken.
Tıñşı qayta kelip:
– Baydıñ malın küzetetin ne jalşı, ne küzetşisi joq. Bärin barladım. Körşilerinen de swradım. Eşbir jasağı joq. Bizge elestegen boluı kerek, – deydi. Wrılardıñ basşısı:
– Endeşe bügin şabamız, – dep atqa qonadı.
Bwl jolı da wrılar qorağa taqap kelgende qarulı jasaqqa kezigedi. Wrılardıñ birneşeui jaralanıp, keyin şeginedi. Ertesine wrınıñ basşısı bayğa özi barıp:
– Bayeke, men wrı edim. On kün boldı sizdiñ malıñızdı torıp jürgenime. Biraq, qorañızdı küzetken qalıñ äsker aldırmaydı. Kündiz közden ğayıp boladı. Ne sır, ne kieñiz bar, aytıñızşı? – dep ağınan jarılıptı. Bay wrını ertip alıp, qorasında iluli twrğan käri jilikti körsetedi:
– Äkem marqwm dünieden öterinde: «Käri jilik körseñ, qoraña bayla. Malıña qorğan boladı», – deuşi edi. Ösietin orındap, käri jilik ilip qoydım. Sodan beri malğa qasqır da şappadı, wrı da tüspedi, birde-bir malım joğalmadı, qayta mıñğırıp ösip keledi. Sonıñ şarapatı bolmasa, mende basqa kie joq, – deydi.
Qwdiretke bas igen wrılar baymen dos bolıptı. Nietinen qaytıp, adal käsipke köşipti desedi».
Käri jilikti jeuge bolmaydı degendi ğana estuşi edik. Onıñ mäni mwnşalıqtı tereñde jatqanın oylamappız.
«Ertede baydıñ jalğız wlı bolıptı. Ol keruen tartıp, qalağa saudağa attanadı. Saparğa şığar kezde äkesi:
– Balam, mına käri süyekti qoynıña salıp al. Qauip-qaterden aman bolasıñ, – deydi.
– Äy, äke-ay, seniñ-aq ırımıñ tausılmaydı eken, – dep wlı selsoq qaraydı. Biraq äke köñilin qimay, köp qapşıqtıñ birine laqtıra saladı.
Mejeli jerine aman-esen jetip, saudasın jasap elge qaytadı. Jolda keruenge qaraqşılar şabuıldaydı. Bala ne isterin bilmey, qattı sasadı. Sol kezde art jağınan qarulı jasaq payda bolıp, qaraqşılarğa qarsı wmtıladı. Tonauşılar seskenip, keyin şeginedi. Qapılısta bir qaraqşınıñ qañğığan oğı balanıñ ayağına tiip, jaralanıp qaladı. Ğayıptan payda bolğan jasaq keruendi aman-esen elge jetkizedi. Biraq el şeti köringende közden ğayıp boladı. Bala üyine kelip, äkesine bolğan jaydı bayandaydı. Sonda äkesi:
– Wlım, ırımnıñ sırın endi tüsingen bolarsıñ. Käri jilikke Qwday osınday qasiet darıtqan. Sen balalıq qılıp, käri jilikti köp qapşıqtıñ birine salıp aldıñ. Sonda da kerueniñ Ğayıp Eren Qırıq Şiltenniñ şılauında boldı. Eger ıqılasıñ küşti bolğanda jebe de darımas edi, – degen eken. Osıdan bastap el auzında «Käri jilik er jigitti qırıq joldan qağadı» degen söz qalıptı».
Iä…
Köp jastar mwnı bile bermeydi…
Negizi: QAZAQ HALQINIÑ SALT – DÄSTÜRİ TWNĞAN TÄRBIE ĞOY…
WLTTIQ QWNDILIQTARIMIZ – ŞE…
Nağız – tärbie mektebi ğoy…
Bayağıda bir beybaq aytqan eken:”Bilgenimnen bilmegenim, toqsan toğız”- dep…
Aynalayın, ASIL ATA – BABAM, QASIETİÑNEN AYNALDIM…
Bosağalarıñızdan qwt-bereke arılmasın!!!

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • …oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız.

    Äleumettik jelide osı otandasımızdı qızu talqılap jatır eken. Köbi sın aytıp jatır. Video jazbanıñ tolıq nwsqası joq, pikir-talas tudırğan böligi ğana tarap jatır eken. Soğan baylanıstı öz oyımdı ayta ketpekşimin: Birinşi, otandasımızdıñ videosı, fotosı äleumettik jelide jeldey esip tarap jatır. Ol azamattıñ (azamatşanıñ) jeke qwpiyası sanalatın fotosı, video jazbası kimniñ rwqsatımen tarap jatır eken? Öz basım osı posttı jazu üşin ol azamattıñ (azamatşanıñ) videodağı beynesin qara boyaumen öşirip tastaudı jön kördim. Jäne rwqsatınsız foto beynesin jeke paraqşama salğanım üşin odan keşirim swraymın. Dini wstanımı, oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız. Ekinşi, otandasımızdıñ dini wstanımına baylanıstı aytqan sözderi qoğamda qattı pikir tudırğan eken. Tipti onı “wlt dwşpanı”

  • Baqsılar institutı

    Saraptama (oqısañız ökinbeysiz) Birinşi, ilkide Türki balasında arnayı qağan qwzireti üşin jwmıs isteytin köripkel baqsılar institutı bolğan. Atı baqsı bolğanımen hannıñ qırıq kisilik aqılşısı edi. Köripkel baqsılar han keñesi kezinde aldağı qandayda bir sayasi oqiğa men situaciyanı küni bwrtın boljap, döp basıp taldap häm saraptap bere alatın sonı qabilettiñ iesi-tin. Olardı sayasi köripkelder dep atasa da boladı. Han ekinşi bir eldi jeñu üşin bilek küşinen bölek köripkel baqsılardıñ strategiyalıq boljauına da jüginetin. Qarsılas eldiñ köripkel baqsıları da oñay emes ärine. Ekinşi, uaqıt öte kele sayasi köripkel baqsılar türkilik bolmıstağı strategiyalıq mektep qalıptastırdı. Türki baqsıları qıtay, ündi, parsı, wrım elderin jaulap aluda mañızdı röl atqardı. Ol kezdegi jahandıq jaulasular jer, su,

  • TÄÑİRİ QALAUI TÜSKEN JAN

    Mandoki Qoñırdıñ tuğanına 80 jıl toluına oray «Täñiri meni tañdadı»  Mwhtar Mağauin Mandoki Qoñır Iştvan – otanı Majarstan ğana emes, külli türki düniesi qasterleytin wlıq esimder qatarındağı körnekti twlğa. Şıñğıs jorığı twsında Karpat qoynauındağı madiyarlar arasınan pana tapqan qwman-qıpşaq jwrtınıñ tuması Mandoki Qoñır onnan asa tildi erkin meñgergen, bwğan qosa zertteuşilik qarımı eren, Twran halıqtarınıñ fol'klorlıq-dünietanımdıq sanasın boyına darıtqan ğalım. Ol türkologiya ğılımımen dendep aynalısıp qana qoymay, HH ğasırdıñ törtinşi şireginde Şığıs pen Batıs­tıñ arasında altın köpirge aynaldı, milliondardıñ ıqılas alqauına bölendi. YAki ol halıqtar arasın jaqındas­tırğan mämileger, ozıqtarğa oy salğan köregen edi. Zamana alğa jıljığan sayın mereytoy ieleri turalı aytılatın jayttar estelik pen ötken şaq enşisine köşedi. Közi tiri

  • ÜLKEN MIRZA…….

    Mwsa Şormanwlı (1818-1884) – Bayanauıl ağa swltanı, mecenat, ağartuşı. Ol jaylı G.N.Potanin: “Mwsa Şormanwlı – Şoqannıñ tuıs ağası, ol daladağı öte bedeldi adam edi, dala basşılarınıñ qwrmetine ie boldı, orıs polkovnigi degen şen alğan. Biraz jılday Ombıda twrdı, eki ret Peterborğa barğan, jalpı aytqanda qazaqtıñ nağız europalanğan twlğası” dep jazdı. Birjan sal: “Qazaqta bir qwtım bar Mwsa Şorman, Üzilmey kele jatır eski qordan” dese, Mäşhür Jüsip: “Bes jasta “bismilla” aytıp jazdım hattı, Bwl dünie jastay mağan tidi qattı. Segizden toğızğa ayaq basqan kezde, Mwsa edi qosaqtağan Mäşhür attı” dep jırlağan. Mwsanı Bayanauıl orıstarı “Bol'şoy gospodin”, auıl qazaqtarı “Mwsa mırza” dep atağan. Öz qarjısına Bayanauılda meşit, medrese saldıradı. İnisi Isamen birge

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: