|  | 

Twlğalar

Alaş azamattarı

Saduaqaswlı Smağwl 1900 jılı, bwrıñğı Kökşetau oblısı, Lenin audanı, Jarqın auılında  tuğan. 1933, Mäskeude qaytıs boldı. Ğalım,sınşı, jazuşı, memleket jäne qoğam qayratkeri.  1910 jılı  «Ğaliya» medresesin , 1915 jılı Pavlodardardağı 2 sınıptıq orıs-qazaq   uçilişesin ,1932  jılı Mäskeu kölik injenerleri institutın bitirgen. 1918-20 j. «Centro-sibir'» kooperativter birlestiginde qızmet istegen. 1920 j. Orınborda Qazaqstandağı  alğaşqı Jastar wyımınıñ hatşısı, Qazaq Avtonomiyalı resp. Ükimet basşılığında qızmetker, 1925-26 j. «Eñbekşi qazaq» (qazirgi «Egemen Qazaqstan» ) gazetiniñ jauaptı şığaruşısı, äri «Qızıl Qazaqstan»  (qazirgi «Aqiqat» ) jurnalınıñ  redaktorı, 1925-27 j.  Qazaq ASSR-iniñ  Halıq ağartu komissarı, 1927-28 j. Taşkenttegi   qazaq pedagogika institutınıñ rektorı qızmetterin atqarğan. 1932-33 j. Mäskeu- Donbass temir jol qwrılısında injener-qwrılısşı  bolıp eñbek etken. Sol kezde şığıp twrğan qazaq, orıs tilderindegi barlıq gazet, jurnaldarda sayasat, şaruaşılıq, el isi, mädeniet, ädebiet, öner, tarih mäselelerin söz etken maqalaları , äñgimeleri jariyalanıp twrğan. Saduaqaswlınıñ 1934 jılı  «Salmaqbaydıñ auılında qalayşa kooperaciya aşıldı» körkem tuındısı , 1925 jılı «Jastarmen äñgime», 1926 jılı  «Wlı teatr turalı» , 1927 jılı «Qazaqstanda halıq ağartu mäseleleri» attı ülkendi-kişili kitaptarı jarıq körgen. Tvertin audarğan «Qozı-Körpeş – Bayan swlu» jırınıñ orısşa nwsqasın jäne J.Aymauıtov, M.Äuezov,B.Maylinderdiñ orıs tiline audarılğan bir top şığarmalarına alğı söz jazğan. «Särsenbek» romanınıñ avtorı. S-tıñ alğaşqı zertteu eñbegi «Qazaq ädebieti» attı tarihi sın oçerki orıs tilinde jazılıp, 1919, № 1sanında ,Ombıda şıqqan «Trudovaya Sibir'» jurnalında jariyalandı.1923 jılı  «Ädebiet äñgimeleri» attı zertteui, «Salmaqbay, Sağındıq»,1927 jılı «Kümis qoñırau» povesteri jarıq körgen.

Küzembaywlı A.

 

Toğjanov Ğabbas Saduaqaswlı 1900 jılı , qazirgi Soltüstik Qazaqstan oblısı, Qızıl Tu audanı, Jarqın auılında tuğan. 1937 jılı dünieden ötti. Jazuşı, sınşı. 1915-1917 jıldarı Ombı gimnaziyasında oqıdı. «Birlik » , «Jas azamat» attı qazaq jastar wyımdarınıñ jwmıstarına aralastı. 1919 jılı RKJO-nıñ Sibir byurosı janındağı qazaq- tatar sekciyasınıñ hatşısı, «Eñbekşil jastar» gazetiniñ redaktorı qızmetin atqardı. 1920-1922 jj. Aqmola guberniyası tötenşe komissiyasınıñ hatşısı, bölim bastığı, alqa müşesi boldı. 1922 jılı Orta Aziya universitetine oquğa tüsti äri «Jas qayrat» (kuyingi «Leninşil jas») gazeti jauaptı redaktorınıñ orınbasarı qızmetin atqardı. 1923-1924 jj. Mäskeudegi V.G.Plehanov atındağı Halıq şaruaşılığı institutında oqıp jürip, Ortalıq «Künşığıs»  baspası qazaq sekciyasınıñ hatşısı boldı. 1924-1926 jj. RK (b)P OK baspasöz böliminde nwsqauşı boldı. 1926 jılı Qazaqstanğa şaqırılıp, Ölkelik partiya komitetinde baspasöz böliminiñ meñgeruşisi (1926-1928), «Eñbekşi qazaq» gazetiniñ jauaptı redaktorı (1926-1932),Qazaqstan Jazuşılar odağınıñ törağası (1935-1936), QazKSR Halkomsovı janındağı körkemöner isteri jönindegi basqarma bastığınıñ birinşi orınbasarı, keyin bastığı (1936-1937) qızmetterin atqardı.

«Eki jastıñ äñgimesi» , «Qazaq kedeyine egindik pen şabındıq jerdi böluden tüser payda», «Qazaq auılı turalı» (İ.Jansügirovpen birge,1932 ), «Abay» (1935),t.b. eñbekterdiñ avtorı.

Küzembaywlı A.

 

 

Salin Minaydar (balta) Qostanay oblısı Meñdiqara audanı Japalaq auılınıñ tuması. 1904 jılı säuirdiñ 15-jwldızında düniege kelgen. 1923-1925 jıldarı Orınbordıñ jwmısşı fakul'tetin, 1954 jılı Talğar auılşaruaşılıq tehnikumın, 1961 jılı Joğarğı partiya mektebin bitirgen. Qostanay okrugi komsomol wyımdarınıñ jetekşisi (1925-1928 j.j.), keyin atalğan okrugtiñ partiya şaruaşılıq qızmetterinde istegen (1928-1938j.j.). 1938 jıldan bastap Jer öñdeu isi ministriniñ orınbasarı, Qazaqstan Kompartiyası Ortalıq komitetiniñ üşinşi hatşısı (1939-1940j.j.), Qazaqstan Kompartiyası Oñtüstik Qazaqstan oblıstıq komitetiniñ ekinşi hatşısı (1943-1945 j.j.), Oñtüstik Qazaqstan oblıstıq atqaru komitetiniñ törağası (1945-1953 j.j.), Batıs jäne Oñtüstik Qazaqstan oblıstıq komitetteriniñ birinşi hatşısı (1953-1962 j.j.), QazKSR keñşarlar ministriniñ birinşi orınbasarı, Keñşarlar ministri kadrlar jönindegi bas basqarmasınıñ bastığı lauazımdı qızmetterin atqarğan.

Ahmetov A.

 

 

 Jaqıpov Änuar Qamzawlı 1928 jılı 15 qırküyekte Qostanay oblısı, Sarıköl audanı, Qwdıq-Şilik auılında düniege kelgen. 1949 jılı Aqmoladağı temirjol köligi tehnikumın, 1957 jılı Taşkenttiñ Jol köligi injenerleri institutın «temir joldardı paydalanu» mamandığı boyınşa tämämdağan. Eñbek jolın 1944 jılı Aqmola oblısı, Esil stansasındağı vagondardı jöndeu slesarinen bastağan. Tehnikumdı ayaqtağan soñ «Krasivoe» stansasında kezekşi, odan soñ Jaqsı, Esil stansalarınıñ bastığı qızmetin atqaradı. 1957 jılı Qazaq temirjolınıñ Atbasar, Jambıl bölimderinde jük bölimderi bastığınıñ orınbasarı, 1965 jılı Qazaqstan komitetiniñ partiyası Ortalıq Komitetiniñ Kölik jäne baylanıs bölimi meñgeruşisiniñ orınbasarı, 1969-1978 jıldarı QazSSR Avtomobil' köligi ministri bolıp qızmet atqaradı. 1978-1981 jıldarı Almatı qalalıq  atqaru komitetiniñ birinşi hatşısı qızmetin atqaradı.1988 jılı Qazaqstanğa erekşe eñbek siñirgen zeynetker belgisimen zeynetkerlikke şıqqan. Oktyabr' revolyuciyası, eki märte Eñbek Qızıl Tu jäne «Qwrmet belgisi» ordenderimen marapattalğan. KSRO Joğarğı Keñesi İİİ şaqırılımınıñ jäne Qazaq KSR Joğarı Keñesiniñ üş märte deputatı bolıp saylandı. KSRO-nıñ qwrmetti temirjolşısı. 1996 jılı «Almatı qalasınıñ qwrmetti azamatı» atandı.

Älibek T.

 

 

Qasımqanov Äubäkir (balta) 1925 jılı Qostanay oblısı Meñdiqara audanı Qarajar auılında düniege kelgen. 1934-38 jıldar arasında Maylıağaş jetijıldıq mektebinde oqıdı. 1940-41 jıldarı Tobıl orta mektebinde oqıdı, Meñdiqara pedagogikalıq uçilişesiniñ fizika-matematika mwğalimder dayındaytın kursın bitirdi. 1942-43 jıldarı Wyalısay bastauış mektebiniñ meñgeruşisi qızmetin atqardı. 1943 jılı Tallin jayau äskerler uçilişesin bitirip, bölimşe komandiri därejesinde Ekinşi Düniejüzilik soğısına qatınastı. 1944 jılı 10 aqpanda sol qolınan jaralanıp, diviziyanıñ ayırbas punktinde hatşılıq jwmısqa auıstı. 1945 jılı äskerden bosatıldı. 1946 jıldıñ aqpanında Kökterek jetijıldıq mektebinde mwğalim bolıp ornalastı, 1946-47 jıldarı Qızıläsker bastauış mektebiniñ meñgeruşisi bolıp istedi. 1946 jılı Komsomol qızmetine auısıp, Meñdiqara audandıq komsomol komitetiniñ bölim meñgeruşisi, ekinşi hatşısı bolıp qızmet istedi. 1948 jılı Almatı joğarğı partiya mektebin ayaqtadı.

1950 jılı Obağan audandıq partiya komitetinde bölim meñgeruşisi, Silantev maşina – traktor beketinde partiya jwmısın wyımdastıruşısı, audandıq komitettiñ ekinşi hatşısı qızmetin atqardı. 1959 jılı Çelyabiniñ pedagogikalıq institutın, 1969 jılı Almatınıñ zooveterinarlıq institutın ayaqtadı.

1956-59 jıldarı Torğay audandıq atqaru komitetiniñ törağası, 1959-61 jıldarı Jangeldi audandıq partiya komitetiniñ birinşi hatşısı, 1961-67 jıldarı Qostanay oblıstıq atqaru komitetiniñ ekinşi hatşısı, 1967-69 jıldarı Qazaq SSR Ministrler keñesiniñ Eñbek resurstarın paydalanu jönindegi memlekettik komiteti törağasınıñ birinşi orınbasarı, 1969 jıldan 1985 jılğa deyin osı komitettiñ törağası bolıp qızmet istedi. 1985 jılı zeynetkerlik demalısqa şıqtı. Qazaqstan Keñestik Socialistik Respublikasınıñ Joğarğı Keñesiniñ altı şaqırtuınıñ  müşesi jäne deputatı bolıp saylanğan.

Älibek T.

 

 

Jwmaswltanov Tölebay (Köşebe), 1937 jılı 1-jeltoqsanda Meñdiqara audanı Şieli auılında düniege kelgen. 1964 jılı Almatı halıq şaruaşılığı institutın, keyin, yağni, 1972 jılı Mäskeudegi KSRO Ministrler Keñesiniñ halıq şaruaşılığı barsqarmasınıñ institutın tamamdağan. 1958-1969 jıldarı Qostanay oblıstıq statistika basqarması bastığınıñ orınbasarı, ekonomist, 1969-1970 jıldar aralığında  Qazaqstan Kompartiyasınıñ Qostanay oblıstıq komitetinde qızmet atqardı. Sonımen qatar,. QR statistika Komitetiniñ törağası bolıp tağayındalıp, QazKSR Joğarğı Keñesiniñ H şaqırılımınıñ deputatı bolıp saylandı. Al 1995 jılı Qazaqstan Respublikası eñbek ministrliginiñ eñbekpen qamtu Departamentiniñ törağası orınbasarı. Qazir eñbek demalısında, şığarmaşılıq jwmıspen aynalısadı.

Älibek T.

 

 

Nağmanov Qajımwrat Ibıraywlı   1948 jılı 1 şildede Ombı oblısı, Tavriçeskiy audanıda düniege kelgen.

1971 jılı Leningrad temir jol injenerleri institutın bitirgen. 1971-1973 jıldarı Qazaq temir jolında ağa injener jäne şeber, 1973-1976 jıldarı Pavlodar oblıstıq komsomol komitetiniñ nwsqauşısı, Ekibastwz qalasınıñ komsomol wymınıñ ekinşi hatşısı, Ekibastwz qalalıq  halıq baqılau komitetiniñ inspektorı, 1978-82 jıldarı Ekibastwz qalalıq partiya komitetiniñ bölim meñgeruşisi, ekinşi hatşısı, 1982-1987 jıldarı Ermak qalalıq atqaru komiteteniñ törağası, 1988-1991 jıldarıQazaqstan komiunistik partiyası ortalıq komiteniñ kölik jäne baylanıs böliminiñ nwsqauşısı, 1990 jılı Qazaqstan Respublikası parlementiniñ deputatı, 1991-1992 jıldarı qwrılıs jäne arhitektura komiteteniñ müşesi, 1992-1994 jıldarı Qazaq memlekettik atom jäne energetika öndirisi korporaciyasınıñ vice-prezidenti, 1994-95 jıldarı Joğarğı keñestiñ deputatı, 1994-1996 jıldarı Jezqazğan oblısınıñ äkimi, 1996-1997 jıldarı Şığıs Qazaqstan oblısınıñ äkimi, 1997-1999 jıldarı «Kazenergoservis» kompaniyasınıñ prezidenti, 1999 jılı Prezident äkimşiliginiñ inspektorı, 1999 jıldan 2002 jılğa deyin Soltüstik Qzaqstan oblısınıñ äkimi. 2002-2005 jılğa deyin Qazstan Respublikası kölik jäne kommunikaciya ministri,2005 jılı Qazaqstan Respublika Prezidentiniñ keñesşisi, 2006 bastap «Qazaqstan temir jolı» AQ vice-prezidenti

2001 jılı ükimettiñ birneşe «parasat» ordenimen marapattalğan.

Erişeva T.

 

Tasbolatov Abay Bölekbaywlı (Tarışı) Qazaqstan Respublikası gvardiyasınıñ bas qolbasşısı, general-leytenant. Tarih ğılımınıñ doktorı, professor, Resey Federaciyası äskeri ğılım akademiyasınıñ müşesi. Eluden asa ğılımi jäne ğılımi köpşilik eñbekterdiñ avtorı. QR sportına eñbegi siñgen qayratker. QR Jwdırıqtasu Respublikalıq federaciyasınıñ Prezidenti.

1951 jılı Soltüstik Qazaqstan oblısı Nikolaevka selosında düniege kelgen. 1973 jılı Almatı joğarı jalpıäskeri komandalıq uçilişesin, 1983 jılı M.V.Frunze atındağı äskeri akademiyasın, 2000 jılı Resey Federaciyası Qarulı küşteriniñ Bas ştabı Äskeri akademiyasınıñ joğarı akademiyalıq kursın bitirdi. 2007 jılı Singapurdegi Li Kuan YU atındağı Wlttıq universitetinde käsibii biliktilin arttırdı.  Sol jılı Qıtay Halıq  Respublikası sauda-sattıq ministrliginiñ qoldauımen QHR şağın jäne orta käsipkerlik ortalığı wyımdastırğan Qazaqstannıñ memlekettik qızmetkerlerine arnalğan kursın tämamdadı.

Eñbek jolın 1973 jılı Almatı joğarı jalpıäskeri komandalıq uçilişesiniñ vzvod komandiri qızmetinen bastap, batal'on komandiri därejesine deyin östi. 1983 jılı oqıtuşılıq qızmetke auısıp, 1992 jılı sol uçilişeniñ bastığı qızmetine tağayındaldı. 1997 jäne 2002 jıldarı aralığında QR Äskeri Akademiyasınıñ bastığı, 2002-2006 jıldarı QR Qorğanıs Ministriniñ orınbasarı qızmetterin atqardı.

Qazaqstan Qarulı Küşterine kadrlar dayındauda qol jetkizgen jetistikteri üşin II därejeli «Dañq» ordeni, III därejeli «Za slujbu Rodine v VS SSSR», I därejeli «Wlı Petr» ordenderi men «Za boevıe zaslugi» medal'darımen marapattaldı.

 

B. ädebietke, önerge, ğılımğa zor üles qosqan  twlğalar

 

Mwqanov Säbit 1900 jılı Qostanay oblısınıñ bwrınğı Presnegor'kov audanında düniege kelgen. Jazuşı, qazaq keñes ädebietiniñ negizin saluşılardıñ biri, ädebiet zertteuşi-ğalım, qoğam qayratkeri, 1954 jılı QazSSR Ğılımdar Akademiyasınıñ akademigi. QazPI-diñ professorı. Azamat soğısına, Qazaqstanda Keñes ökimetin ornatu men nığaytuğa qatısuşı. 1935 jılı Mäskeu qızıl professura institutın bitirgen.

1935-1951 jıldar aralığında «Qazaq ädebieti» gazetiniñ bas redaktorı qızmetin atqarğan. 1936-37, 1943-1951 jıldarı Qazaqstan Jazuşılar odağı basqarmasınıñ törağasınıñ qızmetinde bolğan. 1917 jılı «Adasqandar», 1959 jılı «Möldir mahabbat», «Jwmbaq jalau», 1935 jılı «Temirtas», 1933 jılı «Botagöz» romandarında Qazaqstan Keñes ökimetin ornatu men nığaytu jolındağı kürester tarihi beynelenedi. 1945 jılı jazılğan «Baluan Şolaq» povesinde qazaq kompozitorı, ataqtı paluan, änşi Baluan Şolaqtıñ obrazın naqtı somdağan. 1948 jılı jazılğan «Sırdariya» romanında Wlı Otan soğısı jıldarındağı tıl eñbekkerleriniñ janqiyarlıq isi şınayı körkemdikpen bayandaladı. 1949-1964 jıldar jazılğan «Ömir mektebi» avtobiografiyalıq triologiyası 1967 jılı Abay atındağı Qazaqstan Respublikasınıñ Memlekettik sıylığına ie boldı. Qazaq halqınıñ ağartuşı-ğalım, oyşıl-demokrat Ş.Uälihanovtıñ ömiri men şığarmaşılığın beyneleytin «Aqqan jwldız» attı romanınıñ ekinşi kitabı 1967-1970 jıldarı basıldı. Poeziya salasında 1926 jılı «Keşegi jalşı men bügingi jalşı», 1927 jılı «Oktyabr'diñ ökilderi», 1928 jılı «Swluşaş», 1935 jılı «Aq ayu» poemaları  jazılğan. Oçerk-publicistikadan 1954 jılı «Sayahattar», 1955 jılı «Tuğan jerdiñ tıñında», 1957 jılı «Tıñda twnğan baylıq», 1959 jılı «Alıp tıñ adımdarı» attı kitaptarı jarıq köredi. Dramaturgiyadan  1939 jılı «Altın astıq», 1938 jılı «Şoqan Uälihanov», «Küres künderinde», 1967 jılı «Säken Seyfullin» dramaların, «Jarqın jwldızdar», «Halıq mwrası» ädebi zertteru eñbekterin jazdı. 1956-66 jıldarı Qazaqstan Kompariyası OK-niñ müşesi, 2-8 saylauda QazKSR Joğarğı Keñesiniñ deputatı, KSRO Jazuşılar odağı basqarmasınıñ Beybitşilikti qorğau jönindegi keñestik komitetiniñ müşesi bolğan.

Üş märte Lenin ordeni, eki märte Eñbek Qızıl Tu, «Qwrmet Belgisi» ordenderimen marapattalğan. Säbit Mwqanov birneşe ret Qarağandıda bolıp, şahter, maşina jasauşılarmen kezdesuler ötkizdi. 1930 jılı şahterler ömirinen «Kömir – kommunizmge» poemasın jazdı. Säbit Mwqanovtıñ Qarağandı oblıstıq gazetinde «5000» poeması jariyalanadı. 1964 jılı Säbit Mwqanov Kenşiler sarayında Säken Seyfullinniñ tuğanına 70 jıl toluına arnalğan bayandama jasap, 1967 jılı Qarağandı oblıstıq drama teatrında qoyğan «Säken Seyfullin» p'esasınıñ prem'erasına qatısqan. Qarağandı köşeleriniñ birine Säbit Mwqanovtıñ esimi berilgen.

Küzembaywlı A.

 

Müsirepov Ğabit Mahmwtwlı Qostanay oblısınıñ Presnogor'kov audanında 1902 jılı düniege keldi. Jazuşı, qoğam qayratkeri. Qazaqstan halıq jazuşısı (1985). Qazaqstan Ğılımdar Akademiyasınıñ  akademigi (1958). Socialistik Eñbek eri (1974).

1926-1927jıldar aralığında Ombı auıl şaruaşılıq institutınıñ jwmısşı fakul'tetinde oqidı. 1925 jıldan «Socialistik Qazaqstan» gazetinde «Edige» äñgimesi jariyalana bastaydı. 1928-1938 jıldarı «Qazaqstan» baspasınıñ bas redaktorı. «Socialistik Qazaqstan», «Qazaq ädebieti» gazetteriniñ redaktorı. QAKSR Oqu ağartu halıqtıq komiteti öner sektorınıñ meñgeruşisi. Qazaq ölkeli komitetiniñ baspasöz meñgeruşisiniñ orınbasarı, Qazaqstan Kompartiya OK-niñ sayasi oqu böliminiñ meñgeruşisi. 1938-1955 jıldarda şığarmaşılıq jwmısta Qazaqstan Jazuşılır odağı basqarması prezidiuminiñ müşesi. 1956-1957 jıldarı «Ara» – «Şmel'» jurnalınıñ bas redaktorı. 1957-1962 jıldarı Qazaqstan Jazuşılar odağı basqarmasınıñ birinşi hatşısı. 1974-75 jıldarı QazKSR Joğarı Keñesiniñ törağası, 1959 jıldan Qazaqstan  Jazuşılar odağı basqarmasınıñ hatşısı. 1927 jılı «Tulağan tolqında» attı twñğış povesi Qazaqstandağı 1916 jılğı wlt-azattıq köterilisi men Azamat soğısı jıldarınıñ oqiğalarına arnalğan. «Qos şalqar» (1928), «Kök üydegi körşiler» (1929), «Tunel'» (1930), «Şwğıla» (1934) äñgimeleri  men  «Alğaşqı adamdar» attı povesi qazaq auılındağı tap küresi men wyımdastıru kezeñine arnalğan. A.M.Gor'kiy dästürin odan äri jalğastıra otırıp, 1933-1934 jıldarda ana turalı äñgimeler ciklın jazdı. Olar «Adamnıñ anası» (1933), «Ölimdi jeñgen ana» (1933), «Ananıñ anası» (1934). Wlı Otan soğısı kezinde san aluan ökilderden twratın Keñes Äskeriniñ qaharmandıq eñbegin körsetetin «Qazaq batırı» (1945 jılı keyin «Qazaq soldatı») romanın jazdı. 1953 jılı «Oyanğan ölke» attı birinşi kitabı jazıldı. 1984 jılı jarıq körgen «Jat qolında» attı ekinşi kitap romandarında revolyuciyağa deyingi Qarağandıdağı qazaq jwmısşı tabınıñ qalıptasuın körkem beyneleydi. 1967 jılı revolyucioner jazuşı S.Seyfullin ömirinen alınğan «Kezdespey ketken bir beyne» attı povesin jariyalaydı. Osı povesi  1968 jılı Abay atındağı QazKSR Memlekettik sıylığın aladı.

Ğabit Müsirepov dramaturgiya salasında da jemisti eñbek etti. «Qız Jibek» (1934) operasınıñ librettosı, «Amangeldi» (1936), «Qozı Köpeş – Bayan swlu» (1939), «Aqan seri – Aqtotı» (1942), «Aqan tragediyası» (1958) p'esaları respublikalıq, oblıstıq teatr sahnalarında qoyıldı. «Suretker parızı» (1970), «Zaman men ädebiet» (1982) ädebi-sın eñbekteriniñ jinağı basıldı. KOKP 22-s'eziniñ, Qazaqstan partiyası 1-10-15-s'ezderiniñ delegatı. 5-saylauda KSRO Joğarı Keñesiniñ, 6-11 saylauda KSRO Joğarı Keñesiniñ deputatı. Abay atındağı QazKSR Memlekettik (1970), QazKSR Ğılım Akademiyasınıñ Ş.Uälihanov atındağı sıylıqtarınıñ (1976) laureatı. Üş märte Lenin ordenimen marapattalğan. Ğabit Müsirepov 1943 jılı Qarağandıda ötken aqındar aytısın wyımdastıruşılarınıñ biri boldı.

1985 jılı Almatı qalasında dünieden ozdı.

Küzembaywlı A.

 

 

Şaymerdenov Safuan 15 säuirde Soltüstik Qazaqstan  oblısı,  Jambıl audanı, Amankeldi auılında düniege kelgen. Orta mektepti bitirgen soñ, birşama uaqıt öz auılınıñ ortalau mektebinde mwğalim, Armiya qatarında boldı. 1942-1943 jj.Presnov audandıq komsomol hatşısı, 1942-1945 jj. «Lenin tuı» gazetinde tilşi, ädebi qızmetker. 1950 jılı QazMU-diñ filologiya fakul'tetin üzdik bitirdi. Sodan keyin respublikalıq jastar gazetiniñ Qarağandı oblısı boyınşa tilşisi, 1952  jılı «Ädebiet jäne iskusstvo» jurnalınıñ bölim bastığı, Qazaqstan Jazuşılar odağı proza sekciyasınıñ meñgeruşisi, 1955 jılı «Qazaq ädebieti» gazeti bas redaktorınıñ orınbasarı, 1958-1960 jj. Qazaqstan Jazuşılar odağı basqarmasınıñ hatşısı, 1970-1975 jj. Qazaq KSR Mädeniet ministrligi repertuarlıq kollegiyasınıñ bastığı bolğan.

«Bolaşaqqa jol» attı alğaşqı romanı 1953 jılı jarıq kördi.  Bwl tuındı keyin «Ineş» degen atpen orıs tiline audarıldı. «Ömir nwrı» attı povester cikline taqırıbı , ideyası jağınan özekti bir jeli, bir nısanağa bağındırılğan altı povest'- «Mezgil», «Qarlığaş», «Ömir nwrı», «It aşuı», «Mäjnün tal» – kirgen. Olar şetel tilderine äldeneşe ret audarılğan. «Qaydasıñ, Zarina?», «Qır güli», «Änim sen ediñ», «Marğau», «Tört boydaq, bir qız», «Ökil äke», «Tüye kötergen», «Aruana dünie» p'essaları köptegen qazaq teatrlarınıñ sahnasında qoyılıp keledi.

Ündi jazuşısı R.Tagordıñ «Küyreu», «Gäuirmaqan» romandarı men «Altın sağım» degen atpen jarıq körgen äñgimeler jinağın, L.Tolstoydıñ «Al'bert» povesin, belarus' dramaturgi A.Makedonskiydiñ «Tribunalın», francuz kompozitorı Erve men dramaturg A.Milyajdıñ «Tülki bikeş» komediyasın audarğan. «Jıl qwsı» povesi 1974 jılı VCSPS pen KSRO Jazuşılar odağınıñ jwmısşı taqırıbına arnalğan konkursında jüldeli orınğa ie boldı. Al R.Tagordıñ «Küyreu» romanınıñ audarması üşin 1984 jılı Qazaqstan Jazuşılar odağınıñ sıylığın , «Ağalardıñ alaqanı», «Ädebi tolqındar» attı kitaptarı üşin 1988 jılı respublikanıñ Abay atındağı Memlekettik sıylığın aldı. 1992 jılı Qazaqstan Respublikasınıñ Halıq jazuşısı qwrmetti atağına ie boldı. «Otan», «Qwrmet Belgisi» ordenderimen marapattaldı. Qızıljar (Petropavl) qalasınıñ Qwrmetti azamatı.

Äbil.E

 

 

 

Serkebaev Ermek Bekmwhamedwlı 1926 jılı 4 şildede Petropavlovsk qalasında tuğan. Änşi, Qazaq KSR-iniñ (1956) jäne KSRO-nıñ halıq ärtisi (1959), Socialistik Eñbek Eri (1986). 1941 – 43 j. Almatı muzıka uçşesinde (skripka klası boyınşa) oqıdı. 1951 jılı Almatı memlekettik konservatoriyasın bitirdi. 1947 j. Qazaqtın memlekettik akademiyalıq opera jäne balet teatrında Abay partiyasın (A.Jwbanov pen L.Hamididiñ osı attas operası) orındadı. Sol jıldan osı teatrdıñ änşi-solisi boldı. Tañdaulı partiyaları: Qojağwl, Amangeldi (M.Tölebaev. “Birjan — Sara” men “Amangeldi”, soñğısı E.G. Brusilovskiymen birge), Tarğın, Artem (Brusilovskiy, “Er Tarğın” men “Dudaray”), Alpamıs (E.Rahmadiev, “Alpamıs”), Panfilov (Ğ.Jwbanova, “Jiırma segiz”), Evgeniy Onegin, Mazepa (P.I. Çaykovskiydiñ osı attas operaları), Oleg Koşevoy, Vladimir Ul'yanov (YU.S. Meytus, “Jas gvardiya” men “Ağayındı Ul'yanovtar”, Qazaq KSR-i Meml. sıyl.. 1972), Figaro (Dj.Rossini, “Sevil' şaştarazı”), Don Juan (V.A. Mocarttıñ osı attas operası), Eskamil'o (J.Bize, “Karmen”), Jermon (Dj. Verdi, “Traviata”), t.b. Ol kameralıq jäne estradalıq änşi retiñde de keñinen tanıldı. Repertuarında qazaqtıñ halıq änderi, sonday-aq qazaq jäne TMD elderi, Batıs Europa kompozitorlarınıñ än-romanstarı bar; fil'mderge (“Bizdiñ süyikti däriger”, “Än qanatında”, “Taqiyalı perişte”, t.b.) tüsken. 1958 j. Mäskeude ötken qazaq ädebieti men öneriniñ on kündigine, AQŞ-ta ötken Qazaqstan künderine (1981) qatıstı. 7-sayl. KSRO Joğarğı Keñesi men 8 — 11-saylanğan Qazaq KSR-i  Joğarğı Keñesiniñ deputatı boldı. 1953 j. Buhareste ötken jastar men studentterdiñ düniejüzilik festivaliniñ laureatı. 1977 j. koncerttik-orındauşılıq şeberligi üşin KSRO Meml. sıylığın alğan. 1973 jıldan Almatı meml. öner institutında (qazirgi Qazaq wlttıq konservatoriyası) pedagogikalıq qızmetpen (1983 jıldan professor) şwğıldanadı. 2 ret Lenin ordenimen, Oktyabr' Revolyuciyası jäne Eñbek Qızıl Tu ordenderimen marapattalğan.

Älibek T.

 

Naurızbaev Häkimjan – Qazaq öneriniñ şoq jwldızı. Qazaqtan şıqqan alğaşqı müsinşi. Almatıdağı Respublika sarayı aldındağı Abay eskertkişi, Ğılım Akademiyası aldındağı Şoqan eskertkişiniñ avtorı. Ruı – Tarışı-kerey, Mataqay, onıñ işinde – Seytimbet atası. 1925 jılı 27 tamızda Wzınköl audanındağı Wlıköl auılında düniege keldi. Bala jasınan müsin önerine äuestenip, kişigirim müsinder jasadı. Osınday müsinderdiñ birin 1942 j. Wzınköl audanına kelgen sol kezdegi Qazaq KSR Halıq komissarlar Keñesiniñ törağası halqımızdıñ birtuar wlı Nwrtas Oñdasınov köredi. Osıdan keyin bala jigit Häkimjan Almatıdağı körkemöner uçilişesine şaqırıladı. Onı bitirgennen keyin Hakimjan Moskvada oquın jalğastırdı.

Müsinşi Naurızbaev 300-ge jaqın şığarmanıñ avtorı, memlekettik sıylıqtıñ iegeri, Jürgenov atındağı öner akademiyasınıñ professorı. 2007 j. qañtar ayında ol «Tarlan» sıylığınıñ iegeri atandı.

Hakimjan ağa Rauşan attı qızın, Raqımjan jäne Nwrtas attı wldarın tälbielep, ösirdi. Biri suretşi bolsa, ekinşisi arhitektor. Hakimjan Naurızbaev 2009 jılı dünieden ozdı.

Baydalı R.

 

 

 

Qozıbaev Manaş Qabaşwlı (Tarışı) 1931 jılı Meñdiqara audanı, Tazköl auılında düniege kelgen. Ğalım, qoğam jäne memleket qayratkeri, tarih ğılımınıñ doktorı (1969), professor (1970), QR Ğılım Akademiyasınıñ akademigi  (1989). 1953 j. QazMU-dı bitirgen. 1953-1958 j. Qostanay pedagogikalıq institutında ağa oqıtuşı, 1958-1974 jıldarı SOKP OK janındağı Marksizm-leninizm institutında, 1974-1979 j. Almatı mal därigerlik institutında kafedra meñgeruşisi, keyin QazMU janındağı Qoğamdıq ğılımdar oqıtuşılarının bilimin jetildiru institutında ğılımi-pedagogikalıq jwmıstarmen aynalıstı. 1979-1986 jıldarı Qazaq Keñes enciklopediyasınıñ Bas redaktorı, 1986-1988 jıldarı Qazaqstan Ğılım Akademiya-sınıñ Tarih jäne etnologiya institutınıñ tarihnama böliminiñ meñgeruşisi. 1988 jıldan ömiriniñ soñına deyin osı instituttıñ direktorı boldı. Onıñ 30 monografiyası, 50-den astam wjımdıq eñbekteri bar. Manaş Qabaşwlınıñ basşılığımen “Qazaqstan tarihı” akademiyalıq basılımı-nıñ 3 tomı, ağılşın tilinde “Qazaqstan tarihı” köptegen qwjattar jinaqtarı jarıq kördi. Ol otandıq tarihnamada jeke ğılımi mektep qalıptastırdı. 90-ğa juıq şäkirt tärbieledi. Halıqaralıq kongresterde, konferenciyalar men simpoziumdarda 200-ge juıq bayandamalar jasadı. Eñbekteri Resey, Ukraina, Qıtay. Türkiya, Iran, AQŞ, Koreya, Armeniya, Belarusiya, t.b. elderde jarıq kördi. Manaş Qozıbaev 1990-1993 j. saylanğan QR Joğarğı Keñesiniñ deputatı, Keñestiñ wlttıq sayasat, mädeniet jäne tilderdi damıtu komitetiniñ müşesi, 1993 jılı QR Prezidenti janındağı memlekettik sayasat jönindegi Wlttıq keñes müşesi, 1994 -1998 jıldarı Adam qwqığı jönindegi memlekettik komissiya müşesi boldı. 1970 jılı Ş.Uälihanov atındağı sıylıq iegeri, 1995 jılı Qazaqstan Memlekettik sıylıq iegeri, 1997 jılı QR Prezidentiniñ Beybitşilik pen ruhani kelisim sıylığınıñ laureatı bolğan. 2001 jılı “Parasat” ordenimen marapattaldı. Manaş Qozıbaev Qostanay obllısı Meñdiqara audanınıñ, Qostanay qalasınıñ qwrmetti azamatı. 2003 jılı Petropavl qalasındağı Soltüstik Qazaqstan universitetine Manaş Qozıbaevtıñ esimi berildi.

Küzembaywlı A.

 

 

Twrsınbek Käkişev (Tarışı) 1927 jılı 15-şildede Aqmola oblısı, Bwlandı audanı, Danilovka auılında tuğan. Ğalım, 1972 jıldan bastap filologiya ğılımdarınıñ doktorı, 1973 jıldan bastap professor. 1979 jılı Qazaqstannıñ eñbek siñirgen ğılım qayratkeri atandı. 1950 jılı QazMU-di bitirgen. Student kezinde «Leninşil jas» (qazirgi «Jas Alaş») gazetinde bilim meñgeruşisi bolıp «Mektep» baspasında ağa redaktor mindetin atqarğan,  1952-58 jıldarı Qazaqstan Kompartiyası OK-niñ  Partiya  tarihı institutınıñ ğılımi qızmetkeri, 1960-68 jıldarı Ädebiet jäne öner institutında  ğılımi  qızmetker boldı. 1968 jıldan Qazaq wlttıq universitetinde ağa oqıtuşı, 1968-78 jıldarı docent, 1978-86 jıldar aralığında filologiya fakul'tetiniñ dekanı, 1990-2000 jıldarı  kafedra meñgeruşisi qızmetterin atqardı.Qazir osı universitettiñ professorı. 1967 jılı «Däuir suretteri», 1971 jılı «Sın saparı», 1982 jılı  «Oñaşa otau» , 1994 jılı «Qazaq ädebieti sınınıñ  tarihı», t.b. eñbekterinde qazaq ädebieti men sınınıñ tarihı tereñ zerttelgen. T.Käkişev 1967 jılı «Qazaq ädebietiniñ tarihı»,1970 jılı orıs tilinde jariyalanğan «Qazaq keñes ädebieti tarihı» jäne «Köp wlttı keñes ädebietiniñ tarihı» siyaqtı eñbekterdi jazuğa qatıstı. S.Seyfullinniñ şığarmaşılığın, ömir jolın bayandaytın «Säken Seyfullin» (1967), «Qızıl swñqar» (1968), «Säken Seyfullin Önegeli ömir» (1976), «Säken  jäne Gülbahram» (1994), «Säkenniñ sotı» (1994), «Mağjan jäne Säken» (2000) attı eñbekterin jazdı.   «Sanadağı jaralar» (1992), «Ker zamannıñ kereğar oyları» (1995) t.b. jinaqtarında qazaq ädebietiniñ ötkeni, bügini jaylı tolğanıs-pikirleri toptastırılğan. «Wştasqan üş özenmen» (1978), «Jol üstinde 80 kün» (1983), «Sadaq» (1986), «Jasampaz ölke» (1989) attı  saparnamalıq kitaptarı jarıq kördi.

Küzembaywlı A.

 

Nwrtazin Temirğali 1907 jılı 29 jeltoqsanda Soltüstik Qazaqstan oblısınıñ Jambıl audanı, Kenje auılında tuğan. Jazuşı, sınşı, ğalım, filologiya ğılımınıñ doktorı (1963), professor., Petropavl qalasındağı medreseni bitirgen. 1927-29 j. Töñkeris audanı, «Jañatwrmıs» kolhozında wstaz, keyinnen kolhoz törağası. 1933 jılı Petropavl pedagogikalıq uçilişesin bitirgen soñ oblıstıq partiya komitetiniñ bölim meñgeruşisi bolğan. 1935 jılı Leningrad jurnalistika institutın bitirgen soñ Qarağandı oblıstıq «Qarağandı proletariatı» gazetine jwmısqa jiberilip, 1937 jılı qudalanğan. 1943 jılı QazPI-de oqıtuşılıq qızmet etken. Alğaşqı öleñder jiğanı «»Maşinist» 1932 jılı jarıq körgen. S.Mwqanovtıñ (1953 j. orıs tilinde, 1958 j. qazaq tilinde şıqqan), B.Maylinniñ şığarmaşılıqtarı turalı monografiyanıñ avtorı. «Kazahskaya sovetskaya literatura» (1971) oqulığınıñ avtorı. «Sbornik rasskazov» (1953), «Mwrat» (1958), «Adam bekerge jasamaydı» (1965), «Auıl tınısı» (1973) kitaptarı jarıq körgen. A.Nikol'skiymen birge M.Äuezovtiñ «Abay» romanınıñ 1-tomın orıs tiline, N.Gogol'diñ «Taras Bul'ba» povesin qazaq tiline audarğan (1951). 1977 jılı Almatı qalasında qaytıs boldı.

Sügirbaev Tañat

 

 

Smağwlov Orazaq Smağwlwlı (Balta) 1930 jılı qazannıñ birinşi jwldızında Qostanay oblısı Meñdiqara audanı Wyalısay auılında tuğan. Qazaqtıñ twñğış antropologı. Qazaq Wlttıq Akademiyasınıñ akademigi. 1947 j. Töleñgit jetijıldıq mektebin tämamdap, 1950 jılı Meñdiqara pedagogikalıq uçilişesin, 1951-1955 j.j. Qazaq Memlekettik universitetiniñ tarih fakul'tetin bitiredi. Joğarı oqu ornın ayaqtağannan keyin alğaşqı jıldarı Qostanay oblısınıñ Beloyarsk jäne Beloyarovka orta mektepte-rinde mwğalim bolıp jwmıs isteydi. 1957-1961 jıldarı Mäskeu-degi Resey Ğılım Akademiyası etnologiya jäne antropologiya Institutınıñ aspiranturasında oqığan. 1961-1981 jıldar ara-lığında QR Wlttıq Ğılım Akademiyası tarih jäne etnologiya institutınıñ kişi, ağa buın ğılım qızmetkeri, 1982-1997 jıldarı tarih jäne etnolo-giya institutınıñ kafedra meñgeruşisi bolıp qızmet atqaradı. QR Wlttıq mwrajayı-nıñ ğılımı qızmetkeri. 1961 jılı tarih ğılımınıñ kandidatı dissertaciyasın qorğadı. Qazaqtıñ negizgi şığu tegin, basqa halıqtarmen qan qwramı, bas, til qwrılıs-tarı, alaqan tañbaları jäne köz, şaş, teri tüsteri arqılı salıstırıp zertteydi. 1984 jılı tarih ğılımınıñ doktorı, 1994 jılı Wlttıq Ğılım Akademiyasınıñ müşesi, professor, QR Jaratılıstanu Ğılım Akademiyasınıñ akademigi qızmetterin atqarğan.

Zayıbı Märiya Jwmaqanqızı Moskvanıñ D.I.Mendeleev atındağı Himiya-tehnolo-giyalıq institutın bitirgen. Köp jıldar boyı qwrılıs zattarı Ğılımi zertteu insti-tutında qızmet istegen, qazirgi kezde zeynetker. Ülken qızı Aynagül öziniñ jolın quıp  – antropolog boldı. Ekinşi qızı Zäure däriger, «Medicina älemi» direktorı. Wlı Aybek joğarğı bilimdi maman. Nemeresi Danagül şetelde student.

Tastekova G.

Kenjeguzin Marat Balğojawlı 1939 jılı 30 mamırda Soltüstik Qazaqstan oblısı, Jambıl audanınıñ Blagoveşen selosında düniege kelgen. 2006 jılı 24 mausımda Almatıda qaytıs boladı. Ekonomist ğalım. Ekonomika ğılımdarınıñ doktorı (1982), professor (1989), Euraziya Halıqaralıq ekonomikalıq akademiyasınıñ akademigi (1998), Halıqaralıq informatika akademiyasınıñ akademigi (2000). G.V.Plehanov atındağı Mäskeu halıq şaruaşılığı institutın (1962), 1965 j. sol instituttıñ aspiranturasın bitirgen. 1965 j. ağa injener-ekonomist, 1966-68 j. Qazaq KSR Memlekettik josparlau komiteti janındağı Ekonomika ğılımi-zertteu institutınıñ ağa ğılımi qızmetkeri, 1968-79 j. Qazaq ekonomika jäne auıl şaruaşılığın wyımdastıru UZI-nıñ ekonomikalıq kibernetika böliminiñ meñgeruşisi., 1979-85 j. KSRO CSU-diñ Sanau mehanizaciyası jäne esepteu jwmıstarı jönindegi Bükilodaqtıq jobalau-tehnologiyası institutınıñ Qazaq filialında direktor, 1985-88 j. oqu isi jönindegi prorektorı, 1988-94 j. Respublikalıq APK-nı basqaru joğarı mektebiniñ rektorı, 1994-95 j. Qazaq Memlekettik basqaru akademiyasınıñ ğılımi jwmıstar jönindegi prorektorı qızmetterin atqarğan. 1995 jıldan QR BĞM Ekonomika institutınıñ direktorı. Onıñ 300-den asa ğılımi jwmısı, onıñ işinde 22 monografiyası jäne kitaptarı jarıq körgen. Qazaqstan Respublikasınıñ qwrmet gramotalarımen, «Qazaqstan Respublikasında ğılımdı damıtuğa qosqan ülesi üşin» belgisimen marapattalğan (2002).

Sügirbaev Tañat

 

 

V. Kerey eliniñ körnekti twlğaları

 

Qozıbaev Orazalı Äbilwlı – (Tarışı) Socialistik eñbek eri, iri şaruaşılıq basşısı, qoğam qayratkeri. 1925 jılı Meñdiqara audanına qarastı Tazköl auılında düniege kelgen. Kökterek jeti jıldıq mektebin bitirip, Meñdiqara qazaq pedagogikalıq uçilişesinde oqığan. Keyin qızmet istey jüre Qostanay mwğalimder institutınıñ tarih fakul'tetin, Qostanay auılşaruaşılığı tehnikumın, Almatı joğarğı partiya mektebin tämamdadı.

Wlı Otan soğısınıñ ardageri, belgili şaruaşılıq basşılarınıñ biri.

Eñbek jolın Qostanay oblıstıq komsomol komitetiniñ nwsqauşısı (1947-1950)  retinde bastağan. Keyin sol komitettiñ auılşaruaşılıq bölimin(1953-1955) basqardı. İsker de alğır jigit oblıs basşılarınıñ közine tüsip, ol Qostanay oblıstıq partiya komitetiniñ nwsqauşılıq qızmetine wsınıldı. 1955-1959 jıldarı Zatobol audandıq partiya komitetiniñ ekinşi hatşısı, 1959-1962 jıldarı Amangeldi audandıq partiya komitetiniñ birinşi hatşısı, 1965-1967 jıldarı Arqalıq territoriyalıq öndiristik basqarmasınıñ bastığı, Arqalıq audandıq partiya komitetiniñ birinşi hatşısı, 1967-1975 jıldarı Qostanay oblıstıq partiya komitetiniñ ekinşi hatşısı, 1975-1984 jıldarı Aqtöbe oblıstıq eñbekşiler deputattarı atqaru komitetiniñ törağası qızmetterin atqarğan.

Birneşe ret Qazaq KSR- i Joğarğı Keñesiniñ deputatı, onıñ prezidiumınıñ müşesi bolıp saylandı. Basqa da qoğamdıq wyımdardıñ müşesi bolıp birneşe märte saylandı.

Tıñ jäne tıñayğan jerlerdi igeru jıldarında Torğay dalasında birneşe keñşar wyımdastıru isine atsalıstı. Arqalıq qalasınıñ negizin qalauşı. Ömiriniñ sanalı jıldarın Torğay eliniñ körkeyuine, örkendeuine arnadı.

Zeynetkerlikke şıqqannan keyin öziniñ zamandastarı jöninde birneşe kitap jazıp, sol seriyanıñ Qostanayda qalıptasuına atsalıstı. Onıñ basşılığımen jarıq körgen «Jizn' zameçatel'nıh lyudey v krayu hle­ba i metalla», «Tıñdağı künder» («Ar­da­ger jazbaları») attı kitaptarı barşamızğa belgili. 1993 jıldan bastap ömiriniñ soñğı künine deyin D.Qonaev qorınıñ Qostanay filialınıñ prezidenti boldı. Qostanay, Arqalıq qalalarında köşe, Wzınağaş auılındağı mektep Qozıbaev esimimen ataladı. Qostanaydağı ol twrğan üydiñ qabırğasına memorialdıq taqta ornatılğan.

Älibek T.

 

Tölebekov Qasım Qajıbaywlı 1935 jılı 31 qazanda Qızıljar qalasında düniege kelgen.Socialistik Eñbek Eri. Almatı zooveteronar institutın,Almatı joğarğı partiya mektebiñ  bitirgen.

Zootehnik, bas zootehnik, oblıstıq auılşaruaşılıq basqarmasınıñ orınbasarı, Qostanay oblıstıq partiya komitetiniñ ekinşi hatşısı, Qostanay oblıstıq atqaru komitetiniñ törağası, Oñtüstik Qazaqstan oblıstıq atqaru komitetiniñ törağası siyaqtı köptegen qızmetter atqardı. Odaqtıq, Respublikalıq kommunistik partiya s'ezderiniñ delegatı, Odaqtıq jäne Respublikalıq joğarğı keñestiñ deputattarı saylandı.

Odaqtıq jäne Rsspublikalıq ordenderimen marapattalğan.

Tastekova G.

 

 

 

Ahmetov Tölebay Nwrğaliwlı (Köşebe) (Beyimbet degen kisi jas kezinde basındağı kigen börkiniñ tüsinde qarap «Qoñır» atanıp, sodan Qoñır ruı atalıp ketken) – 1943 jılı 8 mausımda düniege kelgen. Tuğan jeri – Mendiqara audanındağı Aqsiraq auılı.

Äkesi Nwrğali Hasenwlı 1906 jılı tuıp, 1992 jılı 86 jasında qaytıs boldı. Qarapayım jwmısşı. Şeşesi Aqbala Isabayqızı 1905 jılğı, ruı Kerey-Balta-Irsımbet,1969 jılı 64 jasında qaytıs boldı.

Tölebay Nwrğaliwlı Qaratal orta mektebin bitirgen. 1966 jılı Celinogradtıñ auıl şaruaşılıq institutın tämamdap, ğalım-agronom mamandığın alıp şığadı. Keyin 1986 jılı Almatı joğarğı partiya mektebin politolog mamandığı boyınşa bitirgen.

1959-1961 jıldarı Meñdiqara audanınıñ Kamensk-Ural'sk keñşarında jwmısşı, 1966-1969 jıldarı «Sever» wjımşarında, 1969-1974 jıldarı Letunov atındağı wjımşarda bas agronom bolıp istedi. 1974-1975 jıldarı Krasnopresnensk wjımşarında partiya Komitetiniñ hatşısı, 1975-1982 jıldarı Borovskoy audandıq partiya Komitetiniñ hatşısı boldı, 1982-1988 jıldarı Fedorov audandıq Keñesti atqaru komitetiniñ törağası, 1988-1989 j.j. Fedorov audandıq partiya Komitetiniñ birinşi hatşısı, 1989-1990 j.j. Qostanay oblıstıq partiya Komitetiniñ ekinşi hatşısı, 1990-1992 j.j. Qostanay oblıstıq keñesiniñ atqaru komitetiniñ törağalığına deyin joğarıladı. 1992-1995 jıldarı Äulieköl audanınıñ äkimi, 1995-1997 jıldarı Qostanay wn kombinatınıñ Prezidenti, 1997-2000 j.j. Qostanay oblısı auıl şaruaşılıq  basqarması bastığınıñ orınbasarı, 2000-2003 jıldarı Respublikalıq auıl şaruaşılığına qarjılay kömek beruşi qordıñ Qostanay oblıstıq filialınıñ direktorı, 2003-2006 jıldarı Auıl şaruaşılıq qarjı korporaciyasınıñ Qostanay oblıstıq filialınıñ direktorı qızmetterine tağayındaldı. Al 2006 jıldan bastap zeynetker.

Qazaqstan Respublikası Joğarı Keñesiniñ deputatı, Qazaqstan Kommunistik partiyası tergeuşi komissiyasınıñ müşesi bolğan. Eline siñirgen eñbegi üşin «Eñbek Qızıl Tu», «Qwrmet Belgisi» ordenderimen, Respublikadağı «Bilim beru isiniñ üzdigi», «Tıñ jäne tıñayğan jerlerdi igergeni üşin», «Tıñğa -50 jıl», «Qazaqstan memleketiniñ egemendigine 10 jıl» medal'darı jäne Qwrmet gramotalarımen marapattalğan. Meñdiqara audananıñ qwrmetti azamatı.

Jwbayı Sara Qabdollaqızı ekeui 4 bala ösirip tärbieledi. Asqar, Aygül, Timur, Säule. Osı balalarınan Dinara, Darina, Sanjar, Kamila, Ajar, Daniyar, Bahtiyar, Aday, Madiyar. 9 nemere süyip otır.

Küzembaywlı A.

 

 

 

Abdullin Ibraş 1921 jılı Meñdiğara audanı Qarajar aulında düniege kelgen. Tobıl orta mektebin bitirgen. 1930 jıldarı eñbek jolın Frunze atındağı auılşaruaşılığı arteginde bastadı. 1942 jılı qarjı salasına jwmısqa keldi. Meñdiğara audandı qarjı böliminde salıq jinau agenti qızmetin atqardı.

1944 jıldan Qaraqoğa auıldıq keñestiñ deputatı, al 1962 jıldıñ naurızınan bastap osı keñestiñ törağası bolıp saylandı. Osı qızmette ol jol apatınan qaytıs bolğanşa istedi. Ökinişke oray, ol elu jasqa kelgende, wl-qızdarınıñ ösip-eseygenin köre almay qapısızda 1970 jılı dünieden ozdı. Asıl azamat, ülken jürekti, jomart, aq köñil twlğanı Meñdiğara twrğındarı osı künge deyin ökinişpen eske aladı.

Älibek T.

Abdullin Batırjan Qajiahmetwlı 1939 j 9 şildede tuğan. 1958 j Besağaş orta mektebin, 1961 jılı Ibıray Altınsarin atındağı Meñdiqara pedagogikalıq uçilişesin,  1975 j. Qostanay pedagogikalıq institutın tarih mamandığı boyınşa bitirgen.

Qarabalıq audanındağı Örnek bastauış mektebinde wstazdıq eñbek jolın bastağan. 1963 – 1966 jj. Otan aldındağı äskeri mindetin ötedi.  Äskerden keyin wstazdıq qızmetin Meñdiqara audanında jalğastırdı. Batırjan Qajiahmetwlınıñ üş balasınıñ üşeui de joğarı bilim alğan.

Ahmetov T.

 

Abdullin Ruslan Batırjanwlı 1976 jılı 23 mamırda Meñdiqara audanı Şieli auılında düniege kelgen.

1995 jılı Qostanay mädeniet kolledjin, 1999 jılı A.Baytwrsınov atındağı Qazaq memlekettik universitetiniñ tarih fakul'tetin bitirgen

1999 – 2001 j.j. Qostanay qazaq-türik liceyinde, boyınşa oqıtuşılıq qızmetin atqarğan. 2000 jılı äleumettik ğılımdar kafedrasında ağa oqıtuşı bolıp ornalasadı. 2004 jıldan bastap qazirgi uaqıtqa deyin – Qostanay äleumettik – tehnikalıq universitetiniñ qoğam qatınastarı jäne tärbie jwmısı boyınşa prorektor bolıp isteydi. 2009 jıldan – Z.Aldamjar atındağı Qostanay äleumettik – tehnikalıq universitetiniñ Birinşi prorektorı.

Ahmetov T.

 

 

Ağıtaev Jağıpar 1923 jılı Meñdiqara audanınıñ Wzınağaş aulında düniege kelgen. 1942 jılı 22 naurızda äsker qatarına şaqırıldı. Soğıstı äskeri uçilişesin bitirip, vzvod komandiri därejesinde bastadı. Kalinin, Batıs, Belorus', Ukrain maydandarına qatınastı. Bir qolınan jaralanıp, gospital'de emdelip şıqqannan keyin qaytadan soğısqa attandı. 1945 jılı 1 qazanda äsker qatarınan bosanıp tuğan auılına oraldı. Jastayınan pısıq, isker, bilimdi jigitti audan basşıları wjımşardıñ törağası etip wsındı. Wjımşarlardıñ ornına keñşarlar wyımdastırılğan kezde onı Qaratal keñşarınıñ bölimşe basşısı retinde tağayındadı. Ol osı keñşarda zeynetkerlik jasqa deyin qızmet istedi. Öziniñ tuğan auılında 2000 jılı dünieden ozdı. Käken apay ekeui 7 bala tärbielep, olardan 20 nemere, 11 şöbere kördi.

Ahmetov T.

 

 Ağıtaev Temirhan Jağıparwlı 1960 jılı 5 naurızda Meñdiqara audanınıñ Wzınağaş auılında düniege kelgen. 1976 jılı Qaratal orta mektebin, 1985 jılı Qostanay aulışaruaşılıq institutınıñ zooinjener fakul'tetin bitirgen. 1978-1980 jıldarı Keñes Armiyası qatarında boldı. 1985-1991 jj. Qarabalıq audanı Mihaylov sovhozında bas zootehnik, 1991-1996 jj. Meñdiqara audanınıñ Qaratal keñşarında bas zootehnik, 1996-2002 jj. «Qaraqoğa» jauapkerşiligi şekteuli seriktestik basşısı, 2009 jılı Denisov et öndiru kombinatınıñ direktorı bolıp qızmet atqardı. Qazirgi uaqıtta Denisov elevatorınıñ direktorı.

Ahmetov T.

 

Adırbaev Tañatqan Şaymerdenwlı (Tarışı) 1938 j. Qorğan oblısı YUrgamış audanı Ubienko selosında tuğan.

Tañatqan ağa köp jıldar boyı Wzınköl audanındağı Kiev keñşarında agronom bolıp qızmet istegen. Bes bala tärbielep, ösirgen: Janat (1966), Marat (1968), Saltanat (1971), Nazgül (1993), Dauren (1994).

Tastekova G.

 

 

Ayğanov Temirbek Baymwhambetwlı 1950 j. Reseyde tuğan. Äkesi Baymwhambet 1894 j. tuğan, 1975 j. qaytıs bolğan, Temirbektiñ 9 jasında Qarajar auılına kelgen.

Temirbek Baymwhambetwlı Qarajar auılında wzaq jıldar mehanizator retinde jwmıs istegen. Jwmısında ülken jetistikterge jetip, birneşe ret ükimetten alğıs hat alğan.

1994 jıldan 2003 jılğa deyin sonda qoyma meñgeruşisi boldı. Tört balanıñ äkesi. Qızın qiyağa, wlın wyağa qondırğan, elge sıylı azamattardıñ biri.

Tastekova G.

 

Ayganova Gauhar Älimjanqızı (Bältayqızı). 1949 j. Meñdiqara audanı, Qarajar auılında tuğan. Äkesi Särkewlı Bältay 1912 j. tuğan. Birinşi komsomol bolıp, baylardı qudalap, kämpeskelegen.  Şejireni, bükil Meñdiqaranıñ tarihın biletin kisi bolğan. Soğıs kezinde közi körmese de, auıl jwmıstarın atqarğan. 1995 j. qaytıs boldı.

Gauhar Älimjanqızı Qaratal auılında 11 jıldıq mektep bitirgen. Otız bir jıl Qarajar auılında dükende istegen. On bes jıl selolıq deputat bolğan. Jwbayı – Ayganov Temirbek, mehanizator. Ekeui tört bala tärbielep ösirgen.

Balalarınıñ bäri joğarı bilimdi, önegeli tärbie alğan. Ülken qızı Säule jäne Saya qızdarı qızmet atqaradı. Ülken wlı Bahıtbek «Qazaqtelekom» mekemesinde kişi wlı Ayat kedende jwmıs isteydi.

Tastekova G.

 

Aymırza Iman 1875 jılı Meñdiqara audanı,Balıqtı auılında düniege kelgen. Volosnoy qızmetin atqarğan, keyin köpes ideyasınıñ müşesi bolğan. 1920-21 jıldarı Irkutsk eline jer audarğan,1962 jılı aqtalğan.

Tastekova G.

 

Aytqojin Qosıbay 1939 jılı Soltüstik Qazaqstan oblısı, Jambıl audanında düniege kelgen. 1957 jılı Bayan orta mektebin üzdik bitirip, Petropavl pedagogikalıq institutınıñ fizika-matematika fakul'tetine oquğa tüsti. 1966 jıldan bastap joğarı oqu orındarında matematikadan sabaq berdi. 1981 jılı Moskva qalasında kandidattıq dissertaciya qorğağan. Qarağandı politehnikalıq institutınıñ Kökşetaudağı filialında kafedra meñgeruşisi, dekan, filial direktorı, Ş.Uälihanov atındağı Kökşetau memlekettik universitetiniñ injenerlik-ekonomika fakul'tetiniñ dekanı, rektor keñesşisi qızmetterin atqardı.

Birinşi Qazaq Sovet Enciklopediyasınıñ şığuına at salısıp, onıñ avtorlarınıñ biri boldı. Professor Aytqojin joğarı oqu orındarına arnalğan jeti oqu qwraldarınıñ, qırıqtan astam ğılımi-ädistemelik maqalalardıñ avtorı. Qazaq SSR-nıñ halıq ağartu isiniñ üzdigi, bilim jäne ğılım ministrliginiñ qwrmetti qızmetkeri, 2008 jılğı joğarı oqu ornınıñ üzdik oqıtuşısı. Qazirgi kezde Ş.Uälihanov atındağı Kökşetau memlekettik universitetiniñ esepteu tehnikası jäne aqparattıq jüyeler kafedrasınıñ professorı. Birneşe halıqaralıq ğılımi konferenciyalar men kongresterge qatısqan. 2009 jılı Tol'yatide, Almatıda jäne Franciyada ötken «Evrotalan Fidjin – 2009» kongresine qatısıp, kredittik tehnologiya boyınşa bayandama jasadı. Juırda Almatıda Aytqojinniñ joğarı oqu orındarına arnalğan «Matematikalıq praktikum» kitabı baspadan şıqtı.

Sügirbaev Tañat

Aytmwhambetov Ahmetqali – (köşebe) Socialistik Eñbek Eri. 1908 jılı Obağan auılında düniege kelip, 1969 jılı qaytıs bolğan. 1929-1930 jıldarı №5 auıldıq keñestiñ törağası, Aqsuat bastauış mektebiniñ mwğalimi, oqu böliminiñ meñgeruşisi, keyinirek Meñdiqara jäne Qostanay audandıq  bilim bölimderiniñ meñgeruşisi, Qostanay qalalıq partiya komiteti kadr böliminiñ instruktorı, Presnogor'kov audandıq partiya komitetiniñ kadr jönindegi hatşısı (1941-1942 j.j.), Meñdiqara audandıq partiya komitetiniñ 2-hatşısı, Vveden audandıq partiya komitetiniñ 1-hatşısı, Zatobol audandıq atqaru komiteti törağa orınbasarı, Äulieköl jäne Ordjonikidze audandıq atqaru komitetiniñ törağası, oblıstıq atqaru komiteti baspa jäne poligrafiya öndirisiniñ bastığı qızmetterin atqarğan.

Äbil E.

 

Aytmwhanbetov Abay Ahmetqalwlı  1943 jıldıñ 5 jeltoqsanında Meñdiqara audanı, Borovskoe selosında düniege kelgen. 1961 jılı Qostanay qalasındağı I.Altınsarin atındağı №1 qazaq mektep-internatın, 1969 jılı Qazaq memlekettik universitetiniñ fizika fakul'tetin, 1975 jılı osı universitetttiñ aspiranturasın bitirgen.

Eñbek jolın Qostanay memlekettik pedagogikalıq institutında oqıtuşılıqtan bastadı. Keyin kafedra docenti, fizika-matematika fakul'tetiniñ dekanı bolıp istedi. 1987-1992 jıldarı Qızılorda memlekettik pedagogikalıq institutınıñ rektorı, 1992-2008 jıldarı arasında Kökşetau memlekettik universitetiniñ rektorı qızmetterin atqardı.

Fizika-matematika ğılımdarınıñ doktorı (1998 jıl). Wlttıq ğılımdar akademiyasınıñ müşe-korrespondenti. 200 jaqın ğılımi eñbekterdiñ avtorı. Qazir Qostanay memlekettik A.Baytwrsınov atındağı universitet rektorınıñ keñesşisi.

Äbil E.

 

 

Aytuarov Esengeldi Qabdeşwlı (Köşebe) 1942 jılı 4-şildede Meñdiqara audanı Qantomar auılında düniege kelgen. Belgili däriger-hirurg. 1968 jılı Qarağandı memlekettik medicina institutın bitirip, sol institutta jwmısqa qaldırıldı. Sol jerden 2005 jılı zeynetkerlikke şıqtı. Respublika boyınşa adamnıñ bas qañqasına operaciya jasaytın birden bir däriger. Jwbayı Tasqira ekeui Ardaq (1976 jıl), Saltanat (1981jıl) attı qızdarın tärbielep ösirdi. Ardaq äke jolın quıp däriger bolıp qızmet isteydi. Al Saltanat Qarağandı memlekettik universitetiniñ ekonomikalıq fakul'tetin bitirip, 3 jıl Qıtayda biliktiligin arttırıp, osı küni Aqtauda mwnay kompaniyalarınıñ birinde qızmet isteydi.

Äbil E.

 

 

Aqsaqalov İrgebay Jaylenwlı (Tarışı) ekonomika ğılımdarınıñ kandidatı, 1931 jılı Qostanay oblısı Wzınköl audanınıñ Abay atındağı wjımşarında düniege kelgen.

Qazaq memlekettik universitetiniñ tarih fakul'tetin, QazKSR Ğılım Akademiyasınıñ  ekonomika institutınıñ aspiranturasın bitirgen, 1974 jılı kandidattıq  dissertaciyasın qorğağan.

1956-1958j.j. Presnogor'kov audanınıñ Jaña-Jol orta mektebinde direktordıñ oqu isi jönindegi orınbasarı, 1958-1969j.j. Novo-Pokrov orta mektebiniñ direktorı, audandıq bilim böliminiñ basşısı, audandıq atqaru komitetiniñ törağası, Wzınköl audandıq komitetiniñ hatşısı, 1969-1977 j.j. Sarıköl audandıq komitetiniñ hatşısı bolıp istegen. 1977-1978 j.j. Wzınköl audanınıñ audandıq auıl şaruaşılıq birlestiginiñ direktorı, 1978-1980 j.j. Torğay oblısı Derjavin audanınıñ Gastello atındağı tehnikumınıñ direktorı, 1980-1984 jıldarı Qostanay oblıstıq auıl şaruaşılığı basqarmasınıñ bastığı bolıp tağayındalıp, 1984-1992 jıldar aralığında Jdanov atındağı wjımşardıñ jäne Sarıköl audanı Çehov auılınıñ direktorı qızmetterin atqarğan. Keyin 1992-1993 jıldarı «Zareçnoe» OPH bas direktorınıñ orınbasarı boldı.

Ol elimizdegi ekonomikanıñ jäne auıl şaruaşılığınıñ damuına eleuli üles qosqan adam. Bwl salada «Auıl şaruaşıığında eñbek küşin racionaldı qoldanu», «Kadrlar jäne tehnika» attı birneşe eñbek jazğan.

Otbasında üş bala tärbielep ösirgen. Ülken qızı Saule 15.10.1959 j. tuğan, ekinşi qızı Alma  02.04.1962 j. tuğan, wlı Qwmar 24.08.1965 j. tuğan.

Erkin Äbil

 

Aqsaqalov Qwmar İrgebaywlı (Tarışı), tuğan jeri – Qostanay oblısı Wzınköl audanı Wzınköl auılı. 1965 jıldıñ 24-tamızında düniege kelgen, injener-mehanik, memlekettik qızmetker. 1987 jılı V.P.Goryaçkin atındağı Mäskeu auılşaruaşılıq öndirisi instituın bitirip, alğaş eñbek jolın Sarıköl audanı «Krılovsikiy» keñşarında bas injener bolıp bastaydı. Al 1989 jılı Qazaqstan Leninşil komunistik jastar odağınıñ Sarıköl audandıq komitetiniñ birinşi hatşısı bolıp tağayındaladı. 1991-1992 jıldarı sol audannıñ «Mayak» keñşarınıñ bas injeneri, 1992-1993 jıldarı Qostanay audanındağı «Novoselovka» şağın käsiporınınıñ direktorı, 1993-1996 jıldarı  «Qostanay» ğılımi-öndiristik wyımı bas direktorınıñ orınbasarı, 1996-1997 j.j. Meñdiqara audanı «Sever» keñşarınıñ törağası, keyin «Sever» AOOT prezidenti boldı. 1998 jılı Meñdiqara audanınıñ äkimi, 2002 jılı Taran audanınıñ äkimi, al 2004 jıldan bastap Prezident Äkimşiliginiñ memlekettik inspektorı, Jambıl oblısı äkiminiñ orınbasarı qızmetterine tağayındaldı.

Äbil E.

 

Aqışev Sağındıq (Balta) 1930 jılı Meñdiqara audanı, Wzınağaş auılında düniege keldi. Eñbek jolın 1947 jılı «Qamıstıköl» kolhozında esepşi bolıp bastadı. Köp wzamay bas instruktor-esepşi bolıp audandıq auıl şaruaşılıq apparatına auısadı.

1952 jılı partiyanıñ «otızmıñdıqşılar» wranımen 22 jasında «Jambıl» atındağı kolhozğa basqarma bolıp tağayındaladı. 1958 jılı audandıq josparlau bölimine bastıq bolıp auıstırıladı da partiya jwmısına şaqırılıp, «Qaratal» sovhozı partiya wyımınıñ hatşısı bolıp saylanadı.

1960 jılı audandıq atqaru komiteti törağasınıñ  birinşi orınbasarıbolıp, audandıq auıl şaruaşılıq inspekciyası törağası qızmetin qatar jürgizedi. Al 1961 jılı tıñ jäne tıñayğan jerdi igeruge baylanıstı jañadan irilenip qwrılğan Letunov atındağı sovhozğa direktor bolıp tağayındaladı.

1969 jıldan bastap zeynetkerlikke şıqqanğa deyin audanda biraz şaruaşılıqtarda bas zootehnik bolıp istedi.

Eki Eñbek Qızıl Tu ordenimen, köptegen medal'dar jäne de basqa da qwrmetti tös belgilerimen marapattaladı.

«Meñdiqara audanınıñ qwrmetti azamatı» bolıp tanıldı. Janyasında altı bala ösirip, tärbielegen.

Äbil E.

 

Aqışev Sağımbay Aqışwlı (Balta) 1937 jılı mausımnıñ 4 jwldızında Meñdiqara audanı, Wzınağaş auılında düniege keldi. Eñbek jolın alğaş ret 1956 jılı bastauış sınıp mwğalimi qızmetinen bastadı. 1959 jılı audandıq komsomol komitetiniñ bölim meñgeruşisi boldı. Al 1961 jılı «Qaratal» sovhozı jwmısşı komitetinde törağa bolıp jwmıs atqaradı. 1966 jılı audandıq partiya komitetiniñ nwsqauşısı qızmetin atqardı.

1968 jılı «Teñiz» sovhozı partiya wyımınıñ hatşısı, 1973 jılı «Qaratal» sovhozı partiya wyımınıñ hatşısı, 1977 jılı audandıq atqaru komiteti, audandıq partiya komiteti bölim meñgeruşisi, 1982 jılı «Krasnopresnen», «Borovskoy» sovhozdarı jwmısşı komiteti törağası, 1987 jılı audandıq partiya komiteti, audandıq äkimşiliktiñ bölim meñgeruşisi qızmetterin abıroymen atqardı.

1997 jılı zeynetkerlikke şığadı. Önegeli ömirdegi qızmeti joğarı bağalanıp, «Qwrmet Belgisi» ordeni, üş medal' jäne köptegen ükimettiñ qwrmetti tös belgilerimen, Qazaq SSR Joğarğı Sovetiniñ gramotasımen marapattaladı.

Ömirlik joldası Jañıl Qojahmetqızımen elu jıl otasıp, altı bala tärbielep ösirdi. Wldı wyağa, qızdı qiyağa qondırdı.

G.Ämirhamzina

 

 

Aldabergenov Köpjasar Qapanwlı (Köşebe) 1937 jılı 18-naurızda Meñdiqara audanı ŞöptiKöl auılında düniege kelgen. 1944-1951 jıldarı Kökterek auılında oqığan. 1951 jılı Ibıray Altınsarin atındağı Meñdiqara pedagogikalıq uçilişesine tüsip, 1955 jılı tämämdağan. Al 1955-1956 jıldarı Çelyabi oblısınıñ Magnitogorsk qalasındağı № 4 tehnikalıq uçilişesiniñ elektromonter mamandığın bitiredi. Oquın bitirgennen keyin 1956-1960 jıldarı Kronştadt qalasındağı A. S. Popov atındağı «23-şi Qızıljalaulı oqıtu otryadında», 1960-1994 jıldarı Sokolov – Sarıbay Kenbayıtu kombinatında elektrik, ekskovator maşinisteriniñ brigadiri bolıp jwmıs istegen. «Tıñ jerdi igergeni üşin» medalimen, Qırğız Respublikasınıñ Joğarı Keñes Prezidumınıñ gramotasımen, üş ret «Eñbek Dañqı» ordenderimen marapattalğan. 1976 jılı V. I. Lenin atındağı Sokolov – Sarıbay kenbayıtu kombinatınıñ ardageri, 1979 jılı «Respublikağa Eñbegi siñgen kenşi» ataqtarı  beriledi. 1981 jılı HHYİ  s'ezge delegat,1985-1990 jıldarı Qazaq KSR Joğarğı Sovetiniñ deputatı bolıp saylanadı.

Jwbayı ekeui Säbit, Roza, Nwrlan esimdi eki wl, bir qız tärbielep ösirdi. Olardan Daniyar, Danara, Maqsat, Mädi, Ämir, Madiyar, Mädina, Islam attı nemereler süyip otırğan ardaqtı jandar.

Baydalı R.

 

Aldabergenov Abay Qapanwlı 1941 jılı 5-qañtarda Meñdiqara audanınıñ Kökterek auılında düniege kelgen. Tehnika ğılımdarınıñ kandidatı, Qostanay memlekettik, Soltüstik Qazaqstan memlekettik, Qostanay injenerlik-ekonomikalıq  universitetteriniñ professorı.

1958 jılı Qostanay qalasında Ibıray Altınsarin atındağı darındı balalarğa arnalğan mektep-internatın kümis medal'men bitirip, Leningrad injenerlik-qwrılıs institutına tüsedi. 1963 jılı atalğan oqu ornın, al 1975 jılı Dnepropetrovsk injenerlik-qwrılıs institutınıñ aspiranturasın tämamdaydı. Bir jıldan keyin kandidattıq dissertaciyasın sätti qorğap, tehnika ğılımdarınıñ kandidatı atandı. Mäskeu, Kiev, Dnepropetrovsk, Qarağandı qalalarında biliktiligin arttırdı. «Materialdar kedergisi» päni boyınşa Qazaqstandağı alğaşqı oqulıqtıñ avtorı. Ol qazaq jäne orıs tilderinde jarıq kördi. Bwl oqulıq bwrınğı Keñester respublikalarınıñ oqu orındarında paydalanıldı. Abekeñ 40-tan asa ğılımi eñbektiñ onıñ işinde, 6 oqulıqtıñ jäne oqu qwraldarınıñ avtorı. Birneşe Halıqaralıq ğılımi-teoriyalıq konferenciyalarda bayandama jasağan. Ğılımi jwmıstarınıñ negizgi nätijesi boyınşa «Jwqa plastinalardı esepteudiñ jaña ädisin» wsındı.

Eñbek jolın 1963 jılı Öskemen qwrılıs-jol institutında  bastap, Celinograd injenerlik-qwrılıs institutı, Rudnıy industrialdı institutı, Soltüstik Qazaqstan memlekettik universiteti jäne Petropavl joğarı äskeri uçilişesinde lauazımdı qızmetter atqardı. 2004 jıldan beri Qostanay memlekettik universitetinde jwmıs istedi. Qazirgi uaqıtta Qostanay injenerlik-ekonomikalıq universitetinde professor äri rektor keñesşisi qızmetin atqaradı

T.Älibek

 

Aldabergenov Maylıbi Qapanwlı (Köşebe) – himiya ğılımdarınıñ doktorı, professor.  1947 jılı Qostanay oblısı Meñdiqara audanı Kökterek auılında düniege kelgen. 1970 jılı Lensovet atındağı Leningrad tehnikalıq institutın bitirgen. 1970-1977 jıldarı QazSSR Ğılım Akademiyasınıñ himiya ğılımınıñ institutında aspirant, injeneri bolıp isteydi. 1977-1981 jıldar aralığında QazSSR Ğılım Akademiyası himiya ğılımınıñ institutında  ağa qızmetker bolğan. 1982-1992 jıldarı E.A.Buketov atındağı Qarağandı memlekettik universitetiniñ neorganikalıq kafedrasınıñ meñgeruşisi bolğan. Äl-Farabi atındağı Qazaq Wlttıq universitetiniñ neorganikalıq kafedrasınıñ meñgeruşisi. 150-den astam ğılımi jwmıstardıñ avtorı.

T.Älibek

 

Amanjolwlı Azat 1977 jıldıñ 25 säuirinde Qarağandı qalasında düniege kelgen. 1993 jılı Qostanay qalasındağı №23 orta mektepti, 1997 jılı Qostanay memlekettik universitetiniñ zañ fakul'tetin bitirgen.

1997-2003 jıldarı Petropavl qalalıq prokuraturasında prokuror kömekşisi, ağa kömekşisi, bölim basşısı, 2003-2005 jıldarı Qostanay oblıstıq prokuraturasında ärtürli qızmetterde, 2005 jıldan beri Lisakov qalalıq prokurorınıñ orınbasarı qızmetin atqaradı. 2010 jıldan Qarağandı ekonomika universitetiniñ Qostanay qaşıqtıqtan oqıtatın ortalığınıñ edvayzerı. Jwbayı Indira ekeui Ämir jäne Temir attı wldardı tärbielep otır.

G.Ämirhamzina

 

Amanjolov Elubay,  auıl şaruaşılığı ğılımınıñ kandidatı, Qarabalıq auıl şaruaşılığı täjiribe stanciyasınıñ direktorı.

Elubayäkesi Sibanbaydıñ 49 jasında, eluge qarağan şağında tuğan jalğız balası, sol sebepti atın Elubay dep bergen. Sibanbay 1898 jılı Maybalıq jerinde düniege kelgen. Özi iri deneli, qara küştiñ iesi bolğan kisi.  Soğıs uaqıtı kezinde tört jıl boyı Ombınıñ «Trudarmiyasında» bolıp, tank zauıtın saluğa qatısqan. Kolhozda da eñ qiın, auır jwmıstardıñ bärin istegen. Ömirden 1952 jılı erte ketti.

1971 jılı Lenin tehnikumın agronom mamandığı boyınşa bitiredi.. 1984 j. Ministrdiñ bwyrığı boyınşa Novoalekseev keñşarına direktor bolıp auısqan. 1996 j.   Ministrdiñ bwyrığımen Qarabalıq auıl şaruaşılığı täjiribe stanciyasında qızmet atqarıp jür. Almatı auıl şaruaşılıq institutın sırttay oqıp bitirgen. Aspiranturanı Reseyde sırttay oqıp, auıl şaruaşılığı ğılımınıñ kandidatın qorğağan. Birneşe ğılımi eñbekteri bar. Jeti kitap, birneşe ğılımi maqalalar, jañadan şıqqan dändi daqıldarınıñ bes sortınıñ soavtorı. Qostanay oblısı maslihatınıñ eki dürkin şaqıruınıñ deputatı. 1972 jılı otau qwrğan. Joldası Bahıt Swltanqızı. Ülken wldarı Älişer injener-ekonomist. Instituttı bitirgen soñ, «Tengiz Şevron» kompaniyasında jwmıs istedi. 10 jılday bas injener boldı. Qazir öz şağın isi bar, jwbayımen birge basqaradı. Ortanşı balası Erbol, al kenje balası Erlan türik liceyin bitirgennen soñ, institutta agronom mamandığın aldı. Jeke şaruaşılığımen aynalısadı.

Baydalı R.

 

Arğınbaev Amankeldi Ahmetwlı (Balta) 1946 jılı  Meñdiqara audanınıñ Töleñgit auılında tuğan. İşki ister qızmetiniñ demalıstağı polkovnigi. 1965 jılı Qaratal orta mektebin bitirgen. 1965-1968 j.j. Keñes Äskeriniñ qatarında qızmet istegen. 1969-1974 j.j. Qostanay memlekettik pedagogikalıq institutınıñ tarih fakul'tetin bitirgen. 1974 j. beri işki ister basqarmasında qatardağı inspektorden kadr bölimniñ bastığına deyin köterilgen.

Ahmetov T.

 

Asanov Orazalı Asanwlı Meñdiqara audanı, Küzekşoq auılında 1921 jılı düniege kelgen. 1941 jıldıñ jeltoqsan ayında äsker qatarına şaqırıladı. Üşinşi ukrain maydanınıñ 60-şı «Slavyan» diviziyası artilleriya polkinda soğısqa qatınastı. Serjant şenin alıp, bölimşe komandirine deyin östi. Soğıstıñ basınan soñına deyin bir diviziyanıñ sapında bolıp, aman qalğan 3-4 adamnıñ bireui. Eki ret kontuziya alğan. Vengriya, Rumıniya, Bolğariya, Avstriya elderin azat etuge qatısqan. Jeñis künin 1945 jılı 12 mamırda Avstriyanıñ Vena qalasında qarsı alğan. «Qızıl Jwldız», 1-şi jäne 2-şi därejeli «Dañq», «Wlı Otan soğısındağı erligi üşin» orden-medal'darımen marapattalğan. Şet memleketterdi ülken qalalardı azat etuge qatınasqanı üşin Joğarğı qolbasşınıñ 14 gramotasımen marapattalğan.

Soğıstan keyin jas wrpaqtı tärbieleu isine belsene aralastı, «Qızıl bwrış», kitaphana, Qaratal orta mektebinde qızmet istedi.  Eñbegi Oqu ministriniñ Qwrmet gramotasımen bağalanğan.

Jwbayı Zura ekeui eki bala tärbielep ösirdi. Wlı Tölegen irgeli şaruaşılıqtardıñ birinde bas zootehnik bolıp qızmet isteydi. Qızı Gülnär bank qızmetkeri. Nemereleriñ Däuren, Samal, Baqıt Qostanay oblısınıñ joğarğı oqu orındarında bilim aluda.

Ahmetov A .

  Asanov Älti Qaumenwlı 1934 jılı 15 qaraşada Meñdiqara audanı, Küzekşoq auılında düniege kelgen. 1953 jılı Meñdiqara qazaq pedagogikalıq uçilişesin, 1958 jılı Qazaq memlekettik universitetiniñ filologiya fakul'tetin bitirgen.

1958-60 jıldarı Qostanay oblıstıq komsomol komitetinde qızmet istegen. 1960 -62 jılğa deyin Taran audanı, Qorjınköl orta mektebiniñ oqu isi jönindegi meñgeruşisi, 1962-65 jıldarı Krasnosel'siy segizjıldıq mektebiniñ direktorı, 1965-66 jılı Töleñgit segizjıldıq mektebiniñ direktorı, 1966-67 jılı Qaratal orta mektebi oqu-isi meñgeruşisi, 1971-73 jılı Qaraqoğa auıldıq keñesiniñ törağası, 1973-80 jıldarı Naurızım audanındağı Soslov orta mektebiniñ direktorı. 1982 jıldıñ 11 säuirinde dünieden ozdı.

Ahmetov A .

 

Asanov Mwqtar Qaumenwlı 1928 jılı 19 qañtarda Meñdiqara audanı, Küzekşoq auılında düniege kelgen. Meñdiqara qazaq pedagogikalıq uçilişesin oydağıday ayaqtap, sırttay Oraldıñ pedagogikalıq institutın bitiredi. 1960 jıldan 1989 jılğa deyin Meñdiqara audanındağı Qarajar, Töleñgit, Talapker, Tat'yanovka segizjıldıq mektepterdiñ direktorı qızmetin atqardı. Wlağattı wstaz köp jılğı eren eñbegi üşin oblıstıñ birneşe qwrmet gramotasımen marapattaldı. Jeti bala tärbielep ösirdi. Balalarınıñ barlığı şaruaşılıqtıñ är salasında qızmet isteydi.

 

Ahmetov A .

 

Related Articles

  • TÄÑİRİ QALAUI TÜSKEN JAN

    Mandoki Qoñırdıñ tuğanına 80 jıl toluına oray «Täñiri meni tañdadı»  Mwhtar Mağauin Mandoki Qoñır Iştvan – otanı Majarstan ğana emes, külli türki düniesi qasterleytin wlıq esimder qatarındağı körnekti twlğa. Şıñğıs jorığı twsında Karpat qoynauındağı madiyarlar arasınan pana tapqan qwman-qıpşaq jwrtınıñ tuması Mandoki Qoñır onnan asa tildi erkin meñgergen, bwğan qosa zertteuşilik qarımı eren, Twran halıqtarınıñ fol'klorlıq-dünietanımdıq sanasın boyına darıtqan ğalım. Ol türkologiya ğılımımen dendep aynalısıp qana qoymay, HH ğasırdıñ törtinşi şireginde Şığıs pen Batıs­tıñ arasında altın köpirge aynaldı, milliondardıñ ıqılas alqauına bölendi. YAki ol halıqtar arasın jaqındas­tırğan mämileger, ozıqtarğa oy salğan köregen edi. Zamana alğa jıljığan sayın mereytoy ieleri turalı aytılatın jayttar estelik pen ötken şaq enşisine köşedi. Közi tiri

  • Nwralı batırdıñ kesenesi  jöninde

    Keyingi kezde Nwralı batırdıñ kesenesi jöninde ärtürli äñgimeler şığıp jürgen körinedi. Onıñ biri Moñğoliyadan kelgen bir tuısqanımız basqa bir belgili jerlesimizdiñ Nwralı batırdıñ ziratı dep kigiz üy siyaqtı saman kirpişten qalanğan  ädemi zirattıñ janına barıp qwran oqığanına kuä bolğanın keltiripti. Ol jigittiñ  körgeni de, aytıp otırğanı da şıñdıq. Öytkeni 1982 jılğa deyin eldiñ köpşiligi, onıñ işinde  men de solay  oyladım. Äñgime tüsinikti bolu üşin men sol kezdegi oqiğadan bastap bayandayın. Men 1961 jılı Semeydiñ  mal därigerlik institutın bitirip keldim. Meni  sol kezdegi  S.M. Kirov atındağı  kolhozğa mal därigeri etip jiberdi. 1962 jılı bwl kolhoz «Gornıy» sovhozına aynaldı. Biz bala kezimizden: «Nwralı atamızdıñ ziratı S.M Kirov atındağı kolhozdıñ jerinde ornalasqan,   Babamız batır bolğan kisi, al onıñ janındağı qabırdıñ  wzındığı jeti kez, bizdiñ  babamızdan  da  asqan

  • Alıstağı ağayınnıñ Atamekenge oralu jolın twñğış aşqan qazaqtıñ qaharman qızı

    Ol kim deysiz ğoy, turasın aytsam ol Sağat Zaqanqızı. Toqsanınşı jıldardağı alğaşqı köş Moñğoliya qazaqtartarınan bastalğan. Sol köşti alğaş bastağan adam Sağat Zaqanqızı. Bwğan eşkimniñ dauı joq. Jarğaq qwlağı jasttıqqa timey, sonau qiın-qıstau zamanında alıstağı ağayındardıñ jolın aşqan osı adamdı qazaqtıñ qaharman qızı atauımızdıñ özindik sebebi bar. “Köş basşısımen körikti”  “Körgeni jaqsı köş bastar”  deydi atam qazaq.   Osı eki auız sözdiñ astarına üñilip qarasaq, onda, ülken män mağına bar ekenine köz jetkizemiz.       Bwrınğı auıl köşiniñ özinde, köş basşıları tört tülik maldıñ örisiniñ jağdayına qaray, är mezgildegi auarayınıñ özgerisine say, köşip qonuda bir basına jetip artılar  ülken jauapkerşilik  jüktese, Moñğoliyada twratın qandastarımızdıñ bir jarım ğasır ğwmır keşken el jerinen ,

  • KENESARI HANĞA TAĞZIM

    Jüz elu jıl! Biıl Kenesarı hannıñ şäyit bolğanına bir jüz elu jıl toldı. Kenesarı ğana emes. Naurızbay bahadwr swltan, Erjan swltan, Qwdaymende swltan. Qıpşaq Iman batır, Tama Qwrman batır, Dulat Bwğıbay batır, Dulat Jauğaş batır, Dulat Medeu bi, qılıştıñ jüzi, nayzanıñ süñgisi bolğan tağı qanşama azamat. Qazaq Ordasınıñ eñ soñğı jaraqtı jasağında qalğan üş mıñnan astam alaman. Bäri de şäyit boldı.Kenesarı hannıñ, onıñ eñ soñğı jauınger serikteriniñ qasietti qanı şaşılğan aqırğı sağatta tört ğasır boyı töre tañbalı qızıl tuı jelbiregen wlı memleket Qazaq Ordası şayqalıp barıp qwladı. Alaş balası sonau Üysin, Ğwn, Türik zamanınan tartılğan, Altın Ordağa jalğasqan, Qazaq Ordasına wlasqan, Ortalıq Aziya tösinde jiırma ğasırdan astam, ğalamat wzaq uaqıt

  • NKVD atqan QAZAQTIÑ QAYSAR QIZI

    Stalindik repressiya jıldarında Alaş qayratkerlerimen birge atılğan qazaqtıñ qaysar qızı Şahzada Şonanova atılğan qazaqtıñ üş qızınıñ biri. NKVD jendetterin Şahzadanıñ şıqqan tegi şoşıttı, sondıqtan ayuandıqpen äbden azaptap bolğasın atıp tastadı. Sonımen Şahzada Şonanova kim ? Şahzada Aronqızı Şonanova-Qarataeva 1903 jılı Batıs Qazaqstan oblısı Sırım (Jımpitı) audanında düniege keldi. Äkesi Aron Qarataev, alaş qayratkeri, Resey Dumasına deputat bolıp saylanğan Baqıtjan Qarataevtıñ inisi. Şahzadanıñ özi Şıñğıshannıi tikeley wrpağı edi. Şahzadanıñ tegi bılay: Şıñğıshan-Joşıhan-Toqay Temir-Öz Temir-Öz Temir hoja Badaqwl wğılan-Orıshan-Qwyırşıq han-Baraq han-Jänibek han-Ösik swltan-Qaratay swltan-Bisäli-Däuletjan-Aron-Şahzada. Şahzadanıñ anasınıñ da tegi mıqtı, Bökey ordasınıñ hanı Jäñgirdiñ nemeresi Hwsni-Jamal Nwralıhanova. Qazaqtan şıqqan twñğış joğarı bilimdi mwğalima 1894 jılı Bökey ordasında qazaq qızdarına arnalğan alğaşqı mektep aştı,

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: