|  | 

ادەبي الەم

مۇقاعالي مەن ەركىن نەمەسە اۋىلدىڭ اتىنا كىم يە بولدى .l,

 11 mukagali

ەركىن ءىبىتانوۆ -80Erkin Ibitanov

 

ەركىن ءىبىتانوۆ اۋدانى نەمەسە مۇقاعالي مەن ەركىن تۋرالى باللادا

 

مۇقاعالي مەن ەركىن نەمەسە اۋىلدىڭ اتىنا كىم يە بولدى

 

قاراساز،  قاراسۋدىڭ  جاعاسىندا،

قوس اقىن سىر شەرتىسكەن جاراسۋدا.

الادى الدىنداعى اششى دامنەن،

جىر وقىپ، ازىلدەسەر اراسىندا.

 

ءور مۇقاڭ  ەركەلەتىپ  ەر ءىنىسىن،

دەيدى ول اۋىلداعى “كورىنىسىم”.

مەنەن دە  سەن مىقتىسىڭ شىنىمەن دە،

تۇرعام جوق ايتىپ قۇرى كوڭىل ءۇشىن.

 

مىنەز  بار جاراساتىن شىن دارىنعا،

اتاقتى، مانساپ-تاقتى قۋمادىڭ دا.

سۋساسام سۇلۋلىققا  سەنى وقيمىن،

سۇراپىل  سەزىم جاتار جىرلارىڭدا.

 

 

 

ايتقانداي، العاشقى ۇستاز سەن ەمەس پە ەڭ،

باياعى ءسات ساپارىڭ، ولەڭ ەستە.

ماقتاپسىڭ   الەكەڭە،  ءالنۇر اعام،

وڭ قاباق تانىتادى ماعان استە.

 

شولدەسەم تارتىپ كەتەم، ءال اعاما،

قارايدى بالاسىنداي  ماعان ول دا.

سەندەردىڭ سەنىمدەرىڭ قانات بەرەر،

كوپ دۇشپان “يتكە” مەنى  بالاعاندا.

 

سۇيەيدى حان-ءتاڭىرىم، قارلى-شىڭدار،

بارىڭە دەيمىن ىشتەي العىسىم بار.

ەمدەلەم وسىندا كەپ سىرقاتىمنان،

كەزدەردە نادانداردان  جان قىسىلعان.

 

جان ۇقپاس ءبىر عاجايىپ كۇيگە ەنەمىن،

جارامنىڭ تابامداعى بىردەن ەمىن.

اسپانداپ الماتىما  قايتا  ورالام،

سەندەردەن يىلمەۋدى  ۇيرەنەمىن.

 

 

 

اجەمنىڭ  شالىسىندەي جەلبىرەگەن،

اقشا بۇلت قول بۇلعايتىن سول ءبىر ولەڭ،

قاراسۋ، بوزقاراعان، ەلشەنبۇيرەك،

جانىمداي مەنىڭ نازىك مولدىرگەن.

 

قاراساز قاسيەتتىم مەككەدەيىن،

ساعىنىش جىرىن توگەر وت كومەيىم.

كوز جۇمسام كولبەڭدەيدى ساعىم دالام،

اسپان تاۋدى  تۇسىمدە كوپ كورەمىن.

سودان دا بيىكتەرگە بەتتەگەنىم.

 

ەركىن-اۋ،  ءجيى  تاسىر قان قىسىمىم،

(وزىڭە شىن كوڭىلدەن العىس ءىنىم),

توپىراق وزدەرىڭنەن بۇيىرسا ەكەن،

ايتقانداي، قايدا ابدىكە “سارى پۇشىعىم”،

 

ارداقتا سول اعاڭدى پەرىشتە جان،

سول مەنىڭ بالالىعىم الىستاعان.

جەتىمدەرمىز جەتىلگەن، جىلاي ءجۇرىپ،

ءتاڭىرىم-عوي  مەنى وعان   تابىستاعان.

 

 

 

كەزدەر از، قارىن تويىپ نان ۇستاعان،

سول شاقتار الىس ەمەس، تانىس ساعان.

جەتىمدەرمىز نامىسپەن جەتىلگەنبىز،

جىبەرمەگەن ەسەسىن، قالىسپاعان.

 

جەتىلدىك، اقىن  بولدىق جۇرتقا ايگىلى،

جامادىق جانىمىزعا “بۇلت” قايعىنى.

ءسابي بولعىم كەلەدى كەي ساتتەردە،

كوڭىلىندە بولمايتىن قۇتتاي مۇڭى.

 

اۋزىندا التى الاشتىڭ ءجۇر ەسىمىم،

جىر جازۋ ─ ءوز-وزىڭمەن كۇرەسۋىڭ.

جانعا ءلاززات، الايدا كەيبىرەۋدىڭ،

جارالايدى وسەگى، تىرەسۋى.

 

ديۋى قاراسازدىڭ،  الىپ كۇشىڭ،

“قويشىلار” تالانتتىڭدى تانىتتى شىن.

ەركىن-اۋ، “اققۋىم دا” ارناعام جىر،

سەن مەنىڭ جىرلارىما قورىقشىسىڭ

 

 

 

 

ەركىن-اۋ، ۇمىتپاعىن وسى كۇندى،

جاسارسىڭ قاسىڭا ايبات، دوسىڭا ۇلگى.

كورەرسىڭ  مەن ومىردەن وتكەننەن سوڭ،

قاراسازعا   بەرەدى   ەسىمىمدى.

 

امال نە، اۋىل جالعىز، سەن دە ۇلىسىڭ،

ويىمنىڭ تۇپكى استارىن سەزدى مە ءىشىڭ.

قارسىلىق تانىتاتىن ويىڭ بار ما،

سىرىڭنىڭ بىلسەم دەيمىن ەندىگىسىن.

 

تۇلپارسىڭ  مەن سەكىلدى ءسىرا، دارا،

جىرىڭا قول سوعامىن،  قۋانا دا.

اۋىلىن   الماتىعا  الماستىرعان،

سىيلارسىڭ  قاراسازدى بۇل اعاڭا.

 

… ەرەكەڭ  جايدارلانا كۇلىمدەدى،

عاجايىپ  بۇل جۇزدەسۋ بۇگىن دەدى.

قاراساز ول سىزدىكى، تۇسىنسەڭىز،

ارمانى ودان بيىك ىنىڭدەگى.

 

 

 

 

قۋانام نيەتىڭنىڭ اۋعانىنا،

داۋ جوق، مۇقا، جەتەسىڭ ارمانىڭا.

مۇقاعالي اۋىلى كوركەيەدى،

ءىبىتانوۆ ەركىنىڭ اۋدانىندا…

 

سەرىكجان قاجي      

kerey.kz

Related Articles

  • الاش زيالىلارىنىڭ ۇرىمشىدەن قايتىپ كەلە جاتقاندا

    بولعان وقيعا ىزىمەن بولعان وقيعانىڭ ىزىمەن…   الاش جۇرتىنىڭ ءبىر ەمەس، بىرنەشە سەزى ءوتىپ، ءاليحاننىڭ كولچاكتان بەتى قايتىپ، “ەندى قايتىپ تاۋەلسىز ەل بولامىز” دەپ جۇرگەن كەز ەدى. سەمي الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ورداسى ەدى. سەمەيدە جۇرگەن احمەت بايتۇرسىنوۆ باستاعان ءبىر توپ الاشورداشىلار قىتاي شەكاراسىنداعى ءۇرىمشى قالاسىنا بارىپ، ونداعى قازاق جۇرتىنىڭ حال جاعدايىن ءبىلىپ قايتۋعا جولعا شىققوان. ول كەزدە ءۇرىمشىنىڭ كوبى قازاق ەدى ۇيلەرى نەگىزىنەن سازدان قۇيىلعان. ورتا ازيانىڭ كوپ قالالارىن ەسكە سالعانداي. ءبىراز ۇلكەن كىسىلەر مەن جاستار احاڭنىڭ توتە الىپبيىمەن كىتاپ گازەت وقيدى. ەكەن. احاڭدى بۇرىن كورگەن ادامدار دا كەزدەستى. دەگەنمەن، احاڭ ءۇرىمشى قازاقتارىنىڭ تاەلسىز اۆتونوميا قۇرۋ تۋرالى ويلارى دا جوقتىعىن بايقاعان. سونىمەنگ، ءۇرىمشى قازاعىنىڭ جانە قىتايعا جاقىن باسقا ۇلتتاردىڭ باستى تۇرمىسى

  • ءبىر اۋىلداعى  ەكەۋدىڭ تاعدىرى

      جۇمات  انەسۇلى   ( ماحاببات تۋرالى اڭگىمە) “مەن سەنەن باسقانى ولگەنشە  كورمەيمىن دەپ سەرت بەرىپ ەدىم وزىمە” “دەدى بۋىنىپ ولەيىن دەپ جاتقان مايسا دەگەن قىز.. بۇل بايتوبە دەپ اتالاتىن اۋىل. بۇرىن ۇلكەن شارۋاشىلىقتارى بولعان.وقۋ اياقتالىپ، مەكتەپ بىتىرۋشىلەر مەكتەپتىڭ جانىنداعى الما باعىندا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ تويى مەن  سىنىپتاس جاراس پەن مايسانىڭ تويى بىرگە وتەىزىلەتىن بولعان. جاراستىڭ Əكەسى فەرمەر، ازداپ ەگىستىگى بار. ال جاراسپەن بىرگن وقىعان Əمىرەنىڭ əكەسى əكىمشىلىكتە قىزمەت جاسايدى، ءəرى جەمىس وسىرەدى. بۇل جاراس پەن مايسانىڭ ۇيلەنۋ تويى باستالايىن دەپ جاتقاندا بولعان تراگەديا. جاراس پەن مايسا مەكتەپ ءبىتىرىپ،، ءوز سىنىپتاستارىمەن مەكتەپتىڭ جانىنداعى ۇلكەن باقتا ۇيلەنۋ تويلارىن مەكتەپ ءبىتىرۋ تويىمەن جال،عاستىرماقشى ەدى. مەكتەپتىڭ باعى القىزىل گۇلمەن جايناپ تۇر. وعان ءتۇرلى ءتۇستى لامپالار قوسىلعان. سىرتىنان

  • ماڭگى قازاق(ەرتەگى فەنتەزي) 

    قازاقتارعا جاسالىپ جاتقان  قيانات كوپ بولعاسىن، « ماڭگى قازاق» اتتى اڭگىمە جازسام دەپ جۇرەتىن ەدىم. وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن سول اڭگىمەنىڭ سيۋجەتىنە كەلەتىن ءتۇس كورجىم. كەشەدەن بەرى جازۋعا كىرىسسەم بە دەپ ءجۇر ەدىم، ءساتى بۇگىن تۇسكەن سياقتى. جۇمات انەسۇلى وتە ەرتەدە ەمەس، بۇگىندە ەمەس، عىلىم دوكتورلارى سانجار مەن بالجان ينستيتۋتتا قىزمەت ەتەتىن.وزدەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا قاراي قاراپايىم ەكى قاتارلى جاقسى سالىنعان كوتتەدجدە تۇردى.ينتەلليگەنت ادامدار ءومىردىڭ قيىندىقتارىنا كوپ ءمىن بەرە قويمايدى عوي، ومىرلەرى ءماندى، جايلى ءوتىپ جاتتى. جاقسىلىقتا كوپ كۇتتىرگەن جوق، سانجار مەن بالجان ۇلدى بولىپ، كوتتەدجدە شاعىن توي ءوتتى. نەگە ەكەنىن قايدام، اكە شەشەلەرى اقىلداسىپ، ءۇلدارىنىى ەسىمىن اڭسار دەپ اتاعان. اڭسار ەرتەدەگىدەي تەز دە وسكەن جوق، كەش تە وسكەن جوق. تاربيەلى جىگىت بولىپ

  • سۋ ىشكەندە قۇدىق قازىۋشىنى ۇمىتپا

    (23 – اڭگىمە) باياحمەت جۇمابايۇلى — ءبىزدىڭ زاماندا سەندەرشە كيىمنەن-كيىم تاڭدايتىن جاعداي قايدا، جاماپ-جاسقاپ، تون، شالبار كيسەك تە جەتەتىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ايانباي ەڭبەك ەتتىك. بۇگىنگى كۇن باساتىن جولدى ول كەزدە ايلاپ جۇردىك، ءتىپتى بۇگىنگىدەي دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنان حابار تاۋىپ وتىراتىن جاعداي قايدا؟ — دەگەن قاريا نەمەرەسىنىڭ جۇمىستىڭ قىرىن بىلمەي، تىك قاسىق بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقانىنا نارازى بەينەسىن اڭعارتىپ، ءوز ءومىر كەشىرمەسىنەن كەڭەستەر قوزعاعان. نەمەرەسى: — اتا، سول داۋىردە تۋعان وزدەرىڭىزدىڭ سورلى بولعان تالەيلەرىڭىزدەن كورمەيسىز بە؟ ولارىڭىزدى بىزگە ايتپاڭىز، —دەمەي مە. اشۋدان جارىلارمان بولعان قاريا: — ە، ونداي بولعاندا «ۇرپاق ءۇشىن باقىت-بايلىق جاراتسام» دەپ تەر توگىپ، جان قيىپ، ازىپ-توزعان اتا-بابالارىڭ سەندەرگە ايىپتى بولعانى عوي. «تەڭدىك ءۇشىن» دەپ اكەم وققا ۇشتى. ال

  • مۇحتار ماعاۋين: ورالحاندى دا، قۇدايىڭدى دا ۇمىتقان ەكەنسىڭ…

    ياعني، د.يسابەكوۆتى تاۋباعا ءتۇسىرۋ ءراسىمى رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قولىنان بيىك ماراپات الىپ، جەلى كوتەرىلىپ تۇرعان د.يسابەكوۆ، مىنا ءبىز سياقتى پەندەسىنە كوڭىل ءبولىپ، «مۇحتار ماعاۋيننىڭ بۇكىل پوزيتسياسى ماعان ۇنامايدى» دەگەن ءتۇيىندى تاقىرىپپەن سۇحبات بەرىپتى – Nege.kz, 10.ءحى.2022. ءبىر زاماندا تانىعان، بىلگەن، ەندى كوزدەن تاسا، كوڭىلدەن وشكەن جازارماننىڭ، ءتارىزى، قىرىق-ەلۋ جىل بويى ىشتە بۋلىققان جۇرەكجاردى تولعامى. جارىققا شىققان كەزدە ءبىز تاريحي-تانىمدىق «التىن وردا» كىتابىن دەندەپ، قاجەتتى تىنىسقا ەرنەست حەمينگۋەيدىڭ ەسكى جۇرتى – جىلى تەڭىزگە بەت تۇزەگەن ەدىك. ەندى مىنە، ەكى اپتادان اسقاندا قايرىلىپ سوعۋعا مۇمكىندىك تاپتىق. ارتىقشا قاجەتتىلىكتەن ەمەس، الدەبىر اۋەسقوي اعايىندار ءدۇدامالدا قالماسىن دەپ. الدىمەن، ايقايلى سۇحباتتى وقىماعان بۇگىنگى جۇرتشىلىق ءۇشىن، ەڭ باستىسى – د.يسابەكوۆ باۋىرىمىزدىڭ مۇباراك ەسىمىن كەيىنگى زامانعا ۇمىتتىرماي جەتكەرۋ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: