ساحناداعى «ساقاۋ ءتىل»
جاقىندا فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىسىندە جولىمبەت ماكىش ەسىمدى ءجۋرناليستىڭ جازباسى تالقىعا ءتۇستى. ول ءازىل-سىقاق تەاترلارىنىڭ ادەبي ءتىلدى بۇزىپ، ديالەكتىمەن كوپ سويلەيتىنىن سىنعا الدى. ءجۋرناليستىڭ بۇل پىكىرى كوپشىلىك تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ، ءتۇرلى پىكىرلەر ايتىلدى.
جولىمبەت ماكىش جەكە پاراقشاسىندا: «تاعى دا ساحنانىڭ سايقىمازاعىن بەرىپ جاتىر. شىنى كەرەك، تەلەارنالاردان كورسەتىلىپ جۇرگەن قازىرگى “شوۋلارعا” مۇلدە قاراي المايتىن بولدىم. ەلدى قىشقىرىپ، شىڭعىرىپ كۇلدىرتكىسى كەلەدى. ارزان ايقاي. ادەبي ءتىلدىڭ نە ەكەنىن مۇلدە قاقپايتىن ورتاڭقول ارتىستەر شەتىنەن. قازاقتىڭ بۇرىننان كەلە جاتقان ساحنا ءتىلى ءادىرام قالىپ، ديالەكتيزمدى قوعامعا تىقپالاپ جاتىر. وسىندايلار ونەردى ورگە باستىرۋدىڭ ورنىنا، كەرى كەتىرەدى. باياعىداعى تاماشانىڭ ءازىلى كەرەمەت ەدى. ناعىز قازاقى قالجىڭ بولاتىن. ايتايىن دەگەنىم، بىزگە دە ەۋروپا ەلدەرىندەگىدەي تەاترداعى ءتىل مادەنيەتىنە قارايتىن كوركەمدىك كەڭەس كەرەك-اۋ. ايتپەسە مىنا تۇرىمەن جۇرت ادەبي ءتىلدىڭ نە ەكەنىن جۋىق ارادا مۇلدە ۇمىتاتىن سياقتى عوي….» دەپ جازدى.
بۇل جازبا vk.com الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى 223 مىڭعا تارتا جازىلۋشىسى بار «ماحاببات، قىزىق مول جىلدار»توبىندا جاريالانىپ، تالقىلاندى. ول جەردە دە كوپ جاستار اۆتوردىڭ ويىن قولدايتىنىن جەتكىزدى.
رانا ەسىمدى قولدانۋشى: «قازىرگى كەيبىر ازىلدەردى كورسەم كۇلگەندى قويىپ جىلاعىم كەلەدى. كەيدە سىڭىلىلەرىممەن بىرگە كورۋگە ۇيالىپ، باسقا ارناعا وزگەرتىپ جىبەرەتىن كەزدەر دە بولعان. ۇياتتان اتتاپ كەتپەسەك ەكەن. بىراق ءبىزدىڭ ءسوزىمىزدىڭ تەاتر ارتىستەرىنە جەتە قويۋى ەكىتالاي. دەگەنمەن حالىق سىنشى. «شىندىقتان تۋعان ءازىل – ناعىز ءازىل»، – دەپ جازدى.
قولدانۋشىلار اراسىنداعى ەكى جاقتى پىكىر الماسۋدا سوزگە كەلىپ قالعان بەكەجان ايبەكۇلى اتتى وقىرمان: «بۇل جەردە اڭگىمە ءازىلدىڭ ء“وتۋ” مەن “وتپەۋىندە” بوپ جاتقان جوق. ارتىڭدى اشساڭ ەلدىڭ ءبارى كۇلەتىنى حاق. بىراق سول ءازىلدى ارتىڭدى اشپاي-اق جەتكىزۋدى ۇيرەنۋ كەرەك! استارلاپ، بوقاۋىزسىز، دورەكىلىكتى قويىپ، اراسىندا شىمشىپ الىپ – ناعىز ءازىل تەاترى دەگەن سونداي بولادى»، – دەپ اشىندى.
جولىمبەت ماكىشتىڭ فەيسبۋكتەگى جازباسىن شىمكەنتتىكتەرگە ءتيىسۋ دەپ ەسەپتەپ، قارسى شىققان ادامدار دا تابىلدى.
اۆتور وعان: «ماسەلە شىمكەنت تۋرالى ەمەس، ادەبي ءتىلدىڭ بولاشاعى جونىندە»، – دەپ، ءبىراز كۇيىنىشتى ويلارىن ايتتى.
جۋرناليست بىرنەشە ساعاتتان كەيىن نەگىزگى ويىنىڭ جالعاسى رەتىندە تاعى ءبىر پوست جازدى. ول جازبادا: «تەلەارنالار مەن تەاتر ساحنالارىندا اياق، قاياق، بۇياق، تۇياق، قويساي، الساي، تىقساي، قويشايش، بارشايش، سالشايش دەپ شۇلدىرلەۋگە تىيىم سالىپ، ادەبي ءتىلدىڭ نورمالارىن ساقتاۋدى قاتاڭ تۇردە تالاپ ەتە باستاۋ قاجەت. باسقا جەردە ويىنا كەلگەنىن ايتا بەرسىن. ەشكىمنىڭ اۋزىنا قاقپاق بولا المايمىز عوي. بىراق، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن ونەر ساحنالارىنان ءدال وسىلاي “ساقاۋ تىلدە” سويلەيتىندەردى قامشىلاپ قۋ كەرەك. ءوزىمىز جەتىسپەي جاتىپ، وزگەلەردەن مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋدى قالاي تالاپ ەتەمىز؟ قانداي ءتىل ول “مەملەكەتتىك ءتىل” دەپ جۇرگەنىمىز؟ ول تىلدە ءوزىمىز سويلەمەسەك، باسقالاردى قايتىپ سويلەتەمىز؟» دەپ جازىلعان.
فەيسبۋكتەگى قولدانۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى ارتىستەردىڭ دۇرىس سويلەمەيتىنىن سىنعا الىپ، ءوز پىكىرىن ءبولىستى.
بۇل تاقىرىپتا ايتىلعان پىكىرلەردىڭ ءبىر پاراسى تومەندەگىدەي:
مارات قايساربەك: «نىسانانى» كورسەڭ قۇسقىڭ كەلەدى، سوندىقتان مۇلدە كورمەيتىن بولدىم. قازىر وعان كۆن دەگەن پالە قوسىلدى، جاستاردى اكەتىپ بارادى، وسىلارعا ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا بولماي ما؟»
ەرقانات تاۋكەباي: «كوركەمدىك كەڭەس بولسا نىسانا دەگەن بىردەڭكەنىڭ ادامدارى ساحنا پەردەسىن اشىپ جاۋىپ تۇرۋعا دا جارامايدى».
جولىمبەت ماكىش: «قازاقتىڭ ورتاق ادەبي تىلىنەن اۋىتقىماۋ كەرەك. وعان باسى جەتپەيتىندەردى بۇكىل ەل كورەتىن رەسپۋبليكا ساحناسىنان ءوزىنىڭ كەلگەن جاعىنا قايتا قامشىلاپ قۋ كەرەك».
سەرىكقالي جۇبانيازوۆ: «قۇدايبەرگەن، مەيىرمان، توقسىن، ءۋايىس مارقۇمداردىڭ قالجىڭدارى قانداي تاماشا ەدى!»
اسحات اسان: «تاماشانى» تاماشا قىلعان وسپانحاننىڭ ءتىلى عوي، شىركىن…»
گاني ىبىراەۆ: «سايقىمازاق قاتىن بولىپ كيىنىپ كۇلدىرگەن ونەر بولدى عوي. قۋىپ بارادى، ءانابىر «تەرىس قاقپاي» دەگەن ءتىپتى قۇرىعان. بىلاپىت ءسوز ايتاتىندارى».
ەربول سپابەك: «تۇرسىنبەك بۇرىن سونداي ميميكالار سالىپ، ارزان ازىلدەيتىن. قازىر ماعىناسى تەرەڭ قالجىڭداردى ايتاتىن بولدى».
جولىمبەت ماكىش: «ەرتەڭ قازاققا سىڭگەن قاراقالپاق باۋىرلار دا ساحناعا شىعىپ الىپ، «اۋا، اۋا» دەپ تۇرسا… اۋاڭ نە، ورتاق تىلدە «ءيا» دەپ ايت دەگەندە سەن بىزگە ءتيىسىپ جاتسىڭ دەسە، وندا دا وسىلاي ومالىپ وتىرا بەرەمىز بە؟»
جولىمبەت ماكىش: «قازىرگى «تەاترلار» مادەنيەتتى ەمەس، مادەنيەتسىزدىكتى، كوشەنىڭ تۇرپايى ءتىلىن ناسيحاتتاپ جاتىر…»
Meruyert Baigara: «دۇرىس ايتاسىز. زيالى قاۋىمنىڭ وكىلدەرىنىڭ اۋزىنان شىققان اڭگىمە دە، ءتىلىنىڭ شۇرايلىلىعى دا، اۋەزى دە قۇلاققا مايداي جاعىپ، جان سارايىڭدى نۇرلاندىراتىن. اتتەڭ، سۇيىلىپ بارادى. تاماشانىڭ ءار حابارىن اسىعا كۇتىپ، ءبىر دە ءبىر قالجىڭىن قالت جىبەرمەي قاعىپ الىپ وتىرار ەدى حالىق. كۇتۋگە تۇرارلىقتاي تۇشىمدى وي، استارىندا شىمشىپ الاتىن ءاجۋا، باجىرايتا سالماي تۇسپالداپ قانا جەتكىزەتىن تەڭەۋ دە بولۋشى ەدى. قازىرگىدەي ءجون-جوسىقسىز جىرقىل ەمەس ەدى تاماشانىڭ تارلاندارىنىڭ دۇنيەلەرى. قازاق راديوسى مەن تەلەديدارىنان شىرقالاتىن اۋەندەردىڭ نە ءسوزىن، نە ورىنداۋشىسىن تۇزەتىپ جىبەرگىڭ كەلمەي-اق، راحاتتانا تىڭدايتىن ەدىك. قانداي دا ءبىر گازەت جۋرنال، كىتاپ دەگەندەردى وقىعاندا اسپاننان تۇسكەندەي اۋدارما، كالكا ويعا كەزىگە قالىپ، نە وقىپ وتىرعانىڭدى تۇسىنبەي دال بولاتىن جاعدايلار استە بولماۋشى ەدى. قازىر جاعداي وزگەشە. بازاردىڭ ءتىلى ساحنادا ءجۇر. وكىنىشتى-اق. بانكومانت، تەلەفوندارداعى قازاقشا سوزدەردى ءومىر بويى قازاقشا وقىسام دا تۇسىنە الماي، ورىسشا ءتىلدى تاڭداۋعا ءماجبۇر بولعان كۇي بار».
دۋمان احماديەۆ: «شىمكەنت شوۋ ەڭ باسىندا قىزىق سياقتى بولعان. قازىر بوس ايقاي. سەمەيگە كەلگەندە ءىشىپ الىپ شىققاندارى بار ساحناعا. سىيلامايدى كورەرەمەندەرىن. الماتى مەن استانا، شىمكەنتتە عانا شىعار جاقسى بولىپ شىعاتىندارى. تۇرپايى سوزدەرىمەن جيىركەندىرگەن».
مارات ۋمىتحانوۆ: «كوركەمدىك كەڭەستى قايتا قۇرۋ كەرەك دەپ بوسقا دابىرا قىلىپ جۇرگەن جوق قوي اعا، اپايلارىمىز».
Abdimalik Ussipaliev: «مىسىرعا وقۋعا بارعان كەزدە ۋنيۆەرسيتەت ءبىزدى اراب ءتىلىن وقىتاتىن كۋرستارعا جىبەردى. سوندا تاڭقالعانىم، مىسىرلىقتار ورتا مەكتەپتى تامامداعان سوڭ ءتىل كۋرستارىنا بارىپ ادەبي ءتىلدى، ياعني «فۋسحانى» وقيدى. سودان كەيىن ۋنيۆەرسيتەت تابالدىرىعىن اتتايدى. ءبىز دە سونىڭ كەبىن كيەمىز-اۋ وسىلاي كەتە بەرسە».
Kymbat Karaganda: «تۇرسىنبەكتىڭ əزىلدەرى ومىردەن الىنعان شىندىق، بىراق “جاتىرعان” ت.ب. سوزدەردى دۇرىس ايتپاعاندا كوڭىلىم سۋ سەپكەندەي بولادى».
نۋرىمبەك جاپاكوۆ: «تۇرسىنبەكتىڭ ازىلدەرى ءومىردىڭ وزىنەن الىنعان تاپ-تازا شىندىق».
مەڭدىباي اعيەۆ: «تاپ-تازا شىندىقتى» تاپ-تازا ادەبي تىلمەن جەتكىزۋ كەرەك!»
سەريك بايتوگوۆ: «باياعى جارتاس، سول جارتاس! ايتا-ايتا جاۋىر بولدىق-بۇل سايقىمازاقتاردان!»
فاتيما حۋساينوۆا: «حالىق ابدەن تويعان سياقتى وسىنداۋ ارزانقول ساتيرا – شوۋلارعا، فورماتىن وزگەرتۋ كەرەك سياقتى، 20 جىل بىرىڭعاي كورىنىستەردى كورسەتە بەرمەۋ كەرەك قوي. اكتەرلەر وڭشەڭ تولىق كەلەدى، سيىقسىز، ايتىپ جاتقان اڭگىمەلەرى تۇرپايى، دورەكى».
نۋرجان تايگۋلين: «بالەنىڭ» بارى باۋىرجان-شوۋدان باستالدى عوي. جۇرتتى كۇلدىرەم دەپ ءتىلىن بۇراپ، وزبەكشە ارالاستىرىپ، اقىرى ءوزى دە ءوشتى».
massaget.kz
پىكىر قالدىرۋ