|  |  | 

Köz qaras Sayasat

QAZAQTAR – MEMLEKET QWRUŞI WLT!

Qazaqhanigi

Qoğam öz erkin, tilegin, maqsatı men talabın emin erkin bildirip qalıptasqanı dwrıs. Bwl bilik pen qoğam arasındağı şınayı dialogqa wlastıradı. Biraq bizde osı memlekettik instituttar men qoğamdıq instituttar arasındağı qabattar teoriyalıq deñgeyde qwjattıq bolsın, qwqıqtıq sayasi bolmıstar bar dep bilemiz. Mısalı keşe ğana saylauda mäjilistiñ 82 payız dauısın alğan “Nwrotan” partiyası qoğam men bilik arasında köpir boluı tiis edi. Nege alañğa tögilgen halıq arasında osı partiya körinbeydi? Nege halıq erki parlamentte ökildigimen tanılmaydı? Sonda parlamenttegilerdi halıq saylamasa kim saylağan? Jeke közqarasım, Nwrotan partiyası işi quıs, mazmwnı joq, sayasi qwrılım. Egemen el bolğalı beri bilik qoğamdıq sananı twnşıqtırumen aynalıstı. Qoğamdı sayasi bolmıstıq jauapkerşilikten maqwrım qıldı. Nätijesinde el tağdırın bilik eşkimmen aqıldaspay aq özi şeşip üyrendi. El şın mäninde öz eliniñ qojayını sezine almadı. Halıq ta sabır saqtadı, yaki şındığında sayasi sanası da bilikke ıqpal eter äleueti de damımadı. Şirek ğasır boyı ne prezidenttik ne parlamenttik basqaru jüyesi qoğam men bilik arasındağı birlik pen twtastıqtı qalıptastıra almadı. Qoldan jasalğan partiyalar men mäjilistegi orındar, atı men zatı bölek bolsa da, bir ğana biliktiñ qolşoqparı boldı äli de solay. Memleketti qwruşı mädenietpen onıñ twğırlıq bolmısımen bilik sanaspadı. Mädenieti de tili de äleumeti de qwqı da eskerilmedi. Wlt qwndılıqtarı turalı keşendi sayasat jasalmadı. Wlttıq söylemder men sezimder taptaldı, sınaldı. Konstituciyada da orın almadı. YAğni Qazaqstan memlekettik qwrılımı jağınan dästürsiz el siyaqtı negizdermen tüsindirildi. Qazaqtıñ wlttıq örkeniettik namısı men täjiribesin eskermeu qalıptı jağdayğa aynaldı.
Bilik bügingi qoğamdıq sananıñ twnşığıp qaluında eñ bastı röl'di atqardı. Totalitarlıq, korrupciyalıq keşen qazaqtı qazaqqa dwşpan qılıp körsetti. Bwrınğı keñestik qala berdi reseydiñ şovinistik sayasatı sol qalpı jalğasın taptı. Wlı jüz orta jüz kişi jüz arasındağı “tepe-teñdik teoriyası” wlttıq twğırdıñ damuın tejedi. Wlt sözin aytqandar “eşteñe körmegen, qolına eşteñe timegen” bişaralar retinde anıqtaldı.
Ras, el müddesi bolaşağı üşin tınıştıqtan asqan qwndılıq joq. Qazaq mwnı öte jaqsı sezinip, tanitın wlt. Sondıqtan barlıq baylığı satılıp jatsa da, sayasi bolmıstıq twğırda ün şığarmadı. Endi eñ soñğı wlt twğırı turalı öziniñ qasietti tuğan jeriniñ tağı da sol egesimen sanaspay talanğa salınuı qazaq degen wlttıñ şın mäninde, ontologiyalıq twrğıdan bar ekendigin paş etti. Demek qazaq degen wlt tiri eken.
Wsınısım, bilik osı aqiqattı bwdan bılay eskerse, bayandılığı men abıroyın jinap aları haq. Al eger eskermey özderi sırtqı qoğamdıq injenerlerdiñ şablonımen kete beretin bolsa, qazaq bwğan endi könbeydi.
Qazaqtıñ biligi men eli twtas bolğanda ğana mına memlekettiligimiz bayandı wstanımdarına qauışadı.

Dosay KENJETAY

facebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: