|  | 

Әдеби әлем

Көгедай Шамерхан: Көкжиекке сіңген құстың көз жасы

FB_IMG_1462531590088.jpgЖағатсу

 

Риымдіктер қол сүйеді,

таң куә,

Өзі ғана өзегіне өрт жандыра.

Жермен көкке сыйғызбайды  папасын,

Жағымпаздар жығылады болдыра.

Олардікі күне кипара аспабы,

Ал біздікі домбыра.

 

Қоңыр қалта кедей тісі қышыған,

Ұстап жылан құйрығының ұшынан.

Шіркеу бұтын олар құдай санайды,

Қорқад тағы папасының мысынан.

 

Құрлысқа үлгі ұрлау көне Гректен,

Мың жағымпаз

соны арқау жыр еткен.

Көне шіркеу бұршында католик,

ауырады жүрекпен.

 

Не ішседе,

не көрседе оларға.

Бұдан асқан артық бақыт боларма?

Біреу жалғыз жетелейді шоқ арба,

Біреу лашық аңсап әлек қонарға.

 

 

Жапон жайып тұратындай саусағын,

Исін аңсап, қытайлық пар моншаның.

Вагзалдарға ұқсайды ауыл кеспірі,

Елемейді кезек күтіп, тоңса кім.

 

Көне сүрлеу, көкжөтелдің Отаны,

Қамыстының қабаныда қапалы.

Мешеулердің мешел ұлы сарнауық,

Атағынан бағалырақ шапаны.

 

ЖАЗА

 

Мақсым зарлымен сырласу

 

Аспанға жүзі қараған  қанжарға,

Түседі алмалар  топырлап ағаштан.

Сүттей ұйыған айдың нұрына,

Ындыны кеткен мысық таласқан.

 

Көкжиекке сіңген құстың көз жасы,

Ұрлайды түнде жауқазын жырын.

Көп күлген бұлақ, жылауға әуес,

Жоғалтқан құнын, ұмытқан жылын.

 

Аспан толғатқан Алты қаз жыры,

Беймалім қазір қайда өрілді.

Жусан мен жалбыз жүрегін ұстап,

Қашқын қаңбақтың соңынан жүгірді.

 

Түздің Елігі елітті неге,

Сезікшіл болды, ол қашан?

Изен  бастарын изектей жөнелер,

Жұлынып жетсе, жорға шаң.

 

Жаңбырдың исі, топырақ дәмі,

Гүлдердің аңқып бойынан.

Бөрілер орманға қойып барады,

Айыныған қашан ойынан.

 

Ақ көбіктеніп өзен ағуда,

Сұлу тал шашын жуған жоқ.

Таудың басына күн қонып отыр,

Уақыт бірақ, қуған жоқ.

 

Түзді тұман қапатды неге,

Қарақат түнде қансырап.

Мама ағашқа қонған жұлдыздар,

Төгіп тұр қалай бал шуақ?

 

Айға қараған жүздерде жылу,

Көлеңке сонша беймәлім.

Қансырап жатқан қара құмырсқа,

Сайға қамады, қайғы әнін.

 

Шегіртке түннің сағаты тағы,

Оятты нені шырылдап.

Мүлгіген дүние шошып оянды,

Басталды тауда мың ырғақ.

 

Ымыра

 

Мезгілінен ертелеу,

Ымырт жапқан шақ мына.

Қоңыр қостың киесі,

Қыстың жүзі аққұба.

 

Жыртығынан жабықтың,

Асқынған жел ентелеп.

Құтан қорый алмайды,

Тамаққа озбыр маң төбет.

 

Заман түлкі бұлаңдап,

Бізде бәрі ертерек.

Аяз келді ақ мылтық,

Аяр шалға еркелеп.

 

Мың құбылған, түс қандай?

Құны қандай сатыстың.

Біздің бедел құлады,

Әлегімен батыстың.

 

Күндегі күй басқаша,

Шәу тартыпты, қара шал.

Ғимаратын өнердің,

Керегіңе жараса ал.

 

Бос қоймайсың орнын,

Мал бақ, мейлі қора сал.

Рухы өлсе халықтың,

Соқпағынан адасар.

 

Жарнаманың көкесі,

Шақырады ымыртқа.

Байқамасаң шығыстан,

Қаптап келед, құмырсқа.

 

Айдын-көлден құс кетер,

Айна көлден түс кетер.

Хан Абылай бабамыз,

Жорытпапты түс бекер.

 

Баба сату бәйгесі,

Ала сату додасы.

Біздің жайсаң жандардың,

Неге келед, шамасы?

 

Орманда орыс ойқастап,

Ұмысынады аюдай.

Біздікі сол мезгілсіз,

Шырқалған ән “Әй угай”.

 

Тәуекел

 

Алты айлық жолға ат ерттеп,

Белін бекем буған бабалар.

Алты күн жүріп бел шешкен сәтте,

Алпыс минут болған дұғада.

 

Біздерді ойлап жанары талмай,

Болашақ,-деп кеткен аманат.

Мәстек мінген, маңгүртке айналдық,

Бөтен бір бітім добалап.

 

Жасауылдай жарақ асынып алған,

Ат  мінген дүр ек тағалап.

Сағы сынып кеткен, сарысу жүрек,

Тар кеудеге үнсіз қамалад.

 

Бабамызды салдық, балбалға қарап,

Түрімен-түсін жобалап.

Ақ жолға шөккен желмая бұлттар,

Күйісін қашан доғарад.

 

Алып шың басын мекендеген мұздар,

Етекке жетті сырғанап.

Алып анадан туған ақпейіл қыздар,

Қырымға кетті домалап.

 

Тәуекел еттім, жаратқан Хаққа,

Түсімізді біздің  өзгертпе.

Абадан болар, Алаштың ұлы,

Талпынып жатыр, жөргекте.

 

Қасиетсіз түн

 

Жасыл шырша жылайды,

Көздің жасын бұлайды.

Менің діңім кесіліді,

Өзі дінін өшірді,

Ұмытты олар Құдайды.

 

Мың миллион торсылдақ,

Түні бойы тарсылдап.

Ақымақтар шошқадай,

Шыға келер қорсылдап.

 

Шайтан зәрін кеседен,

Жұтар бәспен нешеден.

Көзі, басы көлкілдеп,

Табылады көшеден.

 

Тілегені жындардан,

Сұрағаны сұмдардан.

Ине жұтқан түлкідей,

Селтеңдейді шулардан.

 

Көрінгенге көз сүзіп,

Дауасызда ой бұзық.

Жарлы жатыр жарысып,

Жалғыз атын сойғызып.

 

Әйел мен қыз ербеңдеп,

“Бұлда қызық көрген”,- деп

Құрбан айтпен Ораза айт,

Арабтардан келген,-деп.

 

Атамыздан тал қалар,

Әз Наурыз  Салтымда.

Үлкен күнә азғындық,

Шариғаттың шартында.

 

Мұсылманның баласы,

Еліктеу сын демей ме?

Мақшар күні болғанда,

Тас тығылар көмейге.

 

Жын-шайтанның жолдасы,

Ақиқатты елей ме?

Уға бөксе аңқасы,

Жаратушы жебей ме?

Related Articles

  • АЛАШ ЗИЯЛЫЛАРЫНЫҢ ҮРІМШІДЕН ҚАЙТЫП КЕЛЕ ЖАТҚАНДА

    Болған оқиға ізімен Болған оқиғаның ізімеН…   Алаш жұртының бір емес, бірнеше съезі өтіп, Әлиханның Колчактан беті қайтып, “Енді қайтып тәуелсіз ел боламыз” деп жүрген кез еді. Семй Алаш қайраткерлерінің ордасы еді. Семейде жүрген Ахмет Байтұрсынов бастаған бір топ алашордашылар Қытай шекарасындағы Үрімші қаласына барып, ондағы қазақ жұртының хал жағдайын біліп қайтуға жолға шыққөан. Ол кезде Үрімшінің көбі қазақ еді Үйлері негізінен саздан құйылған. Орта Азияның көп қалаларын еске салғандай. Біраз үлкен кісілер мен жастар Ахаңның төте әліпбиімен кітап газет оқиды. екен. Ахаңды бұрын көрген адамдар да кездесті. Дегенмен, Ахаң Үрімші қазақтарының тәелсіз автономия құру туралы ойлары да жоқтығын байқаған. Соныменг, Үрімші қазағының және Қытайға жақын басқа ұлттардың басты тұрмысы

  • БІР АУЫЛДАҒЫ  ЕКЕУДІҢ ТАҒДЫРЫ

      Жұмат  ӘНЕСҰЛЫ   ( Махаббат туралы әңгіме) “МЕН СЕНЕН БАСҚАНЫ ӨЛГЕНШЕ  КӨРМЕЙМІН ДЕП СЕРТ БЕРІП ЕДІМ ӨЗІМЕ” “ДЕДІ БУЫНЫП ӨЛЕЙІН ДЕП ЖАТҚАН МАЙСА ДЕГЕН ҚЫЗ.. Бұл БАЙТӨБЕ деп аталатын ауыл. БҰРЫН ҮЛКЕН ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫ БОЛҒАН.ОҚУ АЯҚТАЛЫП, МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕР МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ АЛМА БАҒЫНДА МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ТОЙЫ МЕН  СЫНЫПТАС ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ТОЙЫ БІРГЕ ӨТЕІЗІЛЕТІН БОЛҒАН. ЖАРАСТЫҢ ƏКЕСІ ФЕРМЕР, АЗДАП ЕГІСТІГІ БАР. Ал Жараспен біргн оқыған Əміренің əкесі əкімшілікте қызмет жасайды, əрі жеміс өсіреді. БҰЛ ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ҮЙЛЕНУ ТОЙЫ БАСТАЛАЙЫН ДЕП ЖАТҚАНДА БОЛҒАН ТРАГЕДИЯ. ЖАРАС ПЕН МАЙСА МЕКТЕП БІТІРІП,, ӨЗ СЫНЫПТАСТАРЫМЕН МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ ҮЛКЕН БАҚТА ҮЙЛЕНУ ТОЙЛАРЫН МЕКТЕП БІТІРУ ТОЙЫМЕН ЖАЛ,ҒАСТЫРМАҚШЫ ЕДІ. МЕКТЕПТІҢ БАҒЫ АЛҚЫЗЫЛ ГҮЛМЕН ЖАЙНАП ТҰР. оҒАН ТҮРЛІ ТҮСТІ ЛАМПАЛАР ҚОСЫЛҒАН. сЫРТЫНАН

  • МӘҢГІ ҚАЗАҚ(ертегі фэнтези) 

    ҚАЗАҚТАРҒА ЖАСАлып жатқан  ҚИЯНАТ КӨП БОЛҒАСЫН, « Мәңгі қазақ» атты әңгіме жазсам деп жүретін едім. Осыдан бір күн бұрын сол әңгіменің сюжетіне келетін түс көржім. Кешеден бері жазуға кіріссем бе деп жүр едім, сәті бұгін түскен сияқты. ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ Өте ертеде емес, бүгінде емес, ғылым докторлары Санжар мен Балжан институтта қызмет ететін.Өздерінің лауазымдарына қарай қарапайым екі қатарлы жақсы салынған коттеджде тұрды.Интеллигент адамдар өмірдің қиындықтарына көп мін бере қоймайды ғой, Өмірлері мәнді, жайлы өтіп жатты. Жақсылықта көп күттірген жоқ, Санжар мен Балжан ұлды болып, коттеджде шағын той өтті. Неге екенін қайдам, әке шешелері ақылдасып, ұлдарыныі есімін Аңсар деп атаған. Аңсар ертедегідей тез де өскен жоқ, кеш те өскен жоқ. Тәрбиелі жігіт болып

  • СУ ІШКЕНДЕ ҚҰДЫҚ ҚАЗЫУШЫНЫ ҰМЫТПА

    (23 – әңгіме) БАЙАХМЕТ ЖҰМАБАЙҰЛЫ — Біздің заманда сендерше киімнен-киім таңдайтын жағдай қайда, жамап-жасқап, тон, шалбар кисек те жететін. Сөйтіп жүріп аянбай еңбек еттік. Бүгінгі күн басатын жолды ол кезде айлап жүрдік, тіпті бүгінгідей дүниенің төрт бұрышынан хабар тауып отыратын жағдай қайда? — деген қария немересінің жұмыстың қырын білмей, тік қасық болып өсіп келе жатқанына наразы бейнесін аңғартып, өз өмір кешірмесінен кеңестер қозғаған. Немересі: — Ата, сол дәуірде туған өздеріңіздің сорлы болған тәлейлеріңізден көрмейсіз бе? Оларыңызды бізге айтпаңыз, —демей ме. Ашудан жарыларман болған қария: — Е, ондай болғанда «Ұрпақ үшін бақыт-байлық жаратсам» деп тер төгіп, жан қиып, азып-тозған ата-бабаларың сендерге айыпты болғаны ғой. «Теңдік үшін» деп әкем оққа ұшты. Ал

  • Мұхтар Мағауин: ОРАЛХАНДЫ ДА, ҚҰДАЙЫҢДЫ ДА ҰМЫТҚАН ЕКЕНСІҢ…

    яғни, Д.Исабековты тәубаға түсіру рәсімі Республика президентінің қолынан биік марапат алып, желі көтеріліп тұрған Д.Исабеков, мына біз сияқты пендесіне көңіл бөліп, «Мұхтар Мағауиннің бүкіл позициясы маған ұнамайды» деген түйінді тақырыппен сұхбат беріпті – Nege.kz, 10.ХІ.2022. Бір заманда таныған, білген, енді көзден таса, көңілден өшкен жазарманның, тәрізі, қырық-елу жыл бойы іште булыққан жүрекжарды толғамы. Жарыққа шыққан кезде біз тарихи-танымдық «Алтын Орда» кітабын дендеп, қажетті тынысқа Эрнест Хемингуэйдің ескі жұрты – жылы теңізге бет түзеген едік. Енді міне, екі аптадан асқанда қайрылып соғуға мүмкіндік таптық. Артықша қажеттіліктен емес, әлдебір әуесқой ағайындар дүдәмалда қалмасын деп. Алдымен, айқайлы сұхбатты оқымаған бүгінгі жұртшылық үшін, ең бастысы – Д.Исабеков бауырымыздың мүбәрак есімін кейінгі заманға ұмыттырмай жеткеру

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: