Juırda belgili belgili aqın, «aytıstıñ atası» atanğan Jürsin Erman «Balğınbek bastağan äsiredinşil aqındar aytıstan ketip jatır» dep mälimdegen bolatın. Al äsiredinşil degenimiz «Balğınbek uahabist boldı» degenmen birdey. Alayda Balğınbek jäne onıñ äriptesteri özderine tağılğan auır ayıptı joqqa şığarıp, teristegen joq. Soğan qarağanda, «ündemegen üydey päleden qwtıladı» degen qağidanı wstansa kerek-dep jazdı 365info.kz .
Bwğan deyin keybir aytıskerlerdiñ uahabistik ağımnıñ jeteginde jürgeni turalı talay ret aytılğan bolatın. Alayda bwl sözdi aytıs öneriniñ eñ bastı janaşırı Jürsin Ermannıñ aytqanı otqa may qwya tüsti. Sebebi, ol äsiredinşildik aytıstağı aqındardıñ tilin baylap tastağan dep mälimdedi.
– Qazaq qoğamınıñ dinge bet bwrğanığına biraz bolıp qaldı. Solardıñ işinde äsiredinşilder de, ötirik dindi nasihattap jürgender de, öziniñ namaz oqitındığın nasihattau arqılı arzan wpay jinap jürgender de tolıp jatır. Bizdiñ aytıskerlerdiñ arasında biren-saran bolsa da solay jürgender bar.
Dinge şırmalıp qaldı ma, aytıstan ketip jatqandarı da bar. Balğınbek bastağandar. Köz körip otırıp, onı ne üşin jasıramız? Tilin baylaytın bolu kerek. Basqa sıltau joq.
Men Balğınbekti jaqsı köremin. Asa talanttı aqındarımızdıñ biri, osı aytıstı biikke kötergen sanaulı twlğalardıñ biri. Biraq tüsinbeymin onıñ äreketin, – deydi Jürsin Erman.
Şını kerek, soñğı kezde keybir aytıs aqındarınıñ uahabistik jolğa qalay tüskenin tüsinbeytin jağdayğa jettik. Öytkeni
Alaşqa aqıl aytıp, bağıt-bağdar berui tiis aqındardıñ özderi adasıp ketti. Bwl aşı da bolsa, şındıq.
Belgili dintanuşı Dosay Kenjetaydıñaytuınşa, Balğınbek Imaşevtıñ aytıs pen dindi qarsı qoyuı ülken sauatsızdıq bolıp sanaladı. Öytkeni, islam dini qandayda bir öner men ğılımdı joqqa şığarmaydı — «eger Balğınbek islam dinin jaqsı biletin bolsa, aytıstan ketpes edi».
– Keşegi qazan töñkerisine deyingi barlıq aqındarımızben batırlarımız dindar boldı. Mäselen, Maylıqoja aqın dinniñ barlıq qwbılısın bilip, zerttegen adam bolatın. Alayda ol öleñ jır aytıp, qolınan dombırasın eşqaşan tastağan emes. Al qazir keybir aytıskerler önerdi tastap, birjolata din jolına tüsip jatır. Öytkeni,
elimizde uahabistik-salafittik sayasi ideologiyalıq jwmıstar qarqındı türde jürip jatır.
Sondıqtan Jürsin Ermannıñ «aytıskerler äsiredinşildikke tüsip ketti»dep şır-pır boluı beker emes — adasqan aytıskerlerdiñ äreketi salafizm degendi bildiredi. Bwl, ärine, auır ayıp. Al özderin salafit dep aytıptağan Jürsinniñ sözine aytıskerler nege ün qatpay otır? Sebebi, uahabister qazir bwrınğıday aşıq ayqasqa şıqpay, ündemey otırıp-aq is tındıra beretin täsilge köşip jatır. Sondıqtan uahabist aytıskerler Jürsinge qarsı läm-mim degen joq. Demek, olar özderiniñ uahabist ekenin moyındadı, – deydi Dosay Kenjetay.
Ärine, aytısker aqındardıñ barlığı birdey uahabist bolıp ketken joq. Osı jerde aqındar adasqan äriptesteriniñ minin aytısta nege betine basıp, jönge salmaydı degen zañdı swraq tuındaydı. Sebebi, aytıstıñ jazılmağan zañı boyınşa, qarsılasın twqırtıp jeñiske jetu kerek.
– Alaman aytısta uahabistik jolğa tüsken aytıskerdiñ minin ekinşi bir aqın ayta almaydı. Ökinişke qaray,
bizdiñ aytıstıñ qaytıs bolıp ketkenine 10-15 jıldıñ jüzi bolıp qaldı. Öytkeni, halıqtıñ mwñı men müddesin sahnada ayta almağan aqın – satılğan aqın bolıp sanaladı.
Bärimizge belgili, aytısta tigiletin jülde qomaqtı bolıp keledi. Al aqındar jülde tikken adamnıñ qas qabağına qarap, aytuğa bolmaytın närseni aytpaydı. Eger qarsılasınıñ uahabistik jolğa tüsip ketkenin äşkereleytin bolsa, aytıstan jüldesiz qaytuı mümkin. Qwlqınnıñ qwlı bolıp ketken aytıskerler mwnı ölse de aytpaydı, – deydi dintanuşı.
Soñğı jıldarı elimizde uahabistik jolğa tüsken jastardıñ sanı artıp bara jatır. Bwl, ärine, alañdatarlıq jağday. Äytse de uahabistik ağımdı nasihattap jürgen «kösemder» bwl mäseleni mülde aytqan emes. Olar üşin jastardıñ namaz oqıp, wzın saqal ösirgeni men qısqa balaq şalbar kigeni mañızdı bolıp otır. Alayda saqaldı jigitterdiñ aldı Siriyağa attanıp, al elde qalğanı mwsılmandar arasında fitna tudırıp jür. Bwl az deseñiz,
qara hidjapqa oranğan qazaq qızdarı «kimnen ekiqabat bolıp qalatınımızdı bilmeymiz» deydi. Sebebi, namazhan jigitter bir äyelmen 3-4 ay nekelesip, jalıqqannan keyin jwbayın «bauırına» sıylıqqa bere salatın «märt» boldı.
Soğan qarağanda, jözekşeliktiñ bwl türi islamdı nasihattap jürgen «kösemderge» jaqsa kerek. Bir qızığı, uahbistik ağımda kezdesetin bwdan da basqa ättegen-aylardı» namazhan aytıskerler aytqan emes.
Osı rette qazaqtıñ «Et sasısa twz sebersiñ, twz sasına ne sebersiñ» degen maqalı eske tüskende, oyıña «aytısker aqın adassa, kim tüzeydi, alaşım?» degen swraq eriksiz oraladı.
Serğali Aslanbek
365info.kz
Pikir qaldıru