|  |  |  | 

جاھان جاڭالىقتارى كوز قاراس ساياسات

بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەلىگى قازاقستانعا نە بەرەدى؟

13578862_1019888708058497_1690130880_n-1-1-e1467174527188

قازاقستان كەلەسى جىلعا بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەسى بولىپ سايلاندى. بۇل جاڭالىق ەلىمىزدە تاريحي وقيعا دەپ باعالانىپ جاتىر. جالپى، ونىڭ قازاقستان ءۇشىن مۇمكىندىگى مەن ارتىقشىلىعى قانداي؟

ءازىمباي عالي

بۇل رەتتە ءبىز سوزگە تارتقان ساياساتتانۋشى ءازىمباي عالي حالىقارالىق ۇيىمنىڭ تىزگىنىن قولعا الۋ قازاقستان جانە قازاقستان ديپلوماتياسى ءۇشىن ۇلكەن ولجا ەكەنىن ايتادى.

ونىڭ پىكىرىنشە،

بۇل وقيعا بۇگىندەرى گەوساياساتتا اراسى قاتتى الشاقتاعان رەسەي مەن اقش قارىم-قاتىناسىنا „جىلىلىق„ اكەلۋى مۇمكىن.

— ءىى-دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىن قۇرىلعان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ماقساتى ءىرى دەرجاۆالار اراسىندا اسكەري قاقتىعىستى بولدىرماۋ بولىپ تابىلادى. وسى ماقساتتا ءار جىلدارى تۇراقتى جانە تۇراقتى ەمەس مۇشەلەرى الماسىپ، كەڭەسكە توراعالىق ەتۋدە بەيبىتشىلىك مۇددەسىندە ءتۇرلى باستاما كوتەرەدى.

بيىل تۇراقتى ەمەس مۇشەنى سايلاۋدا قازاقستان كەزدەيسوق تاڭدالىپ وتىرماعان سەكىلدى. وسى جاعىنان العاندا، حالىقارالىق قاۋىمداستىق اراسى تىم سۋىپ بارا جاتقان باتىس پەن رەسەيدى، اقش پەن رەسەيدى تابىستىرعىسى كەلەتىن بولۋى كەرەك. ويتكەنى بۇل دۇردارازدىق بارلىق تاراپتىڭ ەكونوميكاسىنا ايتارلىقتاي زيان اكەلىپ جاتىر، — دەيدى ول.

سونداي-اق ساياساتتانۋشى ۋكراينا ماسەلەسىنىڭ دە ءبىر رەتكە كەلىپ قالۋ ىقتيمالدىلىعىن جوققا شىعارمايدى.

— رەسەيگە سانكتسيا ۋكرايناعا قاتىستى سالىندى. قازىر سانكتسيانى الۋ تۋرالى ەۋروپانىڭ بىرقاتار مەملەكەتى ماسەلە كوتەرىپ جاتىر. رەسەي دە بۇل مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، كەلىسسوزدەرگە بارۋعا دايىندالادى، — دەيدى ول.

حالىقارالىقتان تىس ايماقارالىق ماسەلەلەردى دە وڭتايلى شەشىپ الۋعا مۇمكىندىك تۋماق. ورتالىق ازيا ءۇشىن شەشىمىن تاپپاعان ورتاق ماسەلە كوپ. مىسالى، سۋ، ەنەرگەتيكا، ەسىرتكى تاسىمالى ماسەلەلەرى. مىنە، مۇنىڭ بارلىعىن حالىقارالىق ۇيىم مىنبەرىنەن كوتەرىپ، كۇرمەۋى قيىن ماسەلەلەردى ءبىرشاما جەڭىلدەتىپ الۋعا بولادى ەكەن.

كەشە عانا تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى قازاقستاننىڭ، اسىرەسە مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ رەسەي مەن تۇركيا اراسىنا اراعايىندىق جاساپ، دوستاستىق قارىم-قاتىناستى جاڭعىرتۋعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن العىس بىلدىرگەن ەدى. وسى جاعىنان العاندا، ساياساتتانۋشى ايتپاقشى، قازاقستاننىڭ جەمىستى اراعايىندىق قىزمەتى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ باسقا دا مۇشەلەرىنە قاجەت بولىپ وتىرعان سىندى.

بۇۇ قاۋىپسىزدىك ۇيىمى 15 مەملەكەتتەن تۇرادى، ونىڭ 5-ءۋى تۇراقتى مۇشە (رف، اقش، قحر، ۇلىبريتانيا جانە فرانتسيا). ال قالعان ونىنىڭ ارقايسىسى 5 ايماقتىق توپتان ەكى جىلعا سايلانادى. دەمەك، كەلەسى جىلى قازاقستان ازيا-تىنىق مۇحيت توبىنداعى مەملەكەتتەردى تانىتۋشى مالايزيانىڭ ورنىن باساتىن بولادى.

بۇگىن سەناتتا قاسىم-جومارت توقاەۆ «بۇل — شىن مانىندە تاريحي وقيعا، ەلباسى باستاعان وتاندىق ديپلوماتيانىڭ تاريحي جەڭىسى، بۇكىل الەم تانىعان سىرتقى ساياساتى سىندارلى ەل ەكەنىمىزدىڭ ايقىن كورىنىسى بولىپ تابىلادى„ دەپ مالىمدەدى.

 365info.kz

 

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: