جاھان جاڭالىقتارى ساياسات قازاق شەجىرەسى
تۇركيا – قازاقستاننىڭ ەڭ جاقىن ءارى سەنىمدى ساياسي جانە ەكونوميكالىق ارىپتەستەرىنىڭ ءبىرى.
تۇركيا – قازاقستاننىڭ ەڭ جاقىن ءارى سەنىمدى ساياسي جانە ەكونوميكالىق ارىپتەستەرىنىڭ ءبىرى. بۇگىندە ورتاق تاريح پەن رۋحاني مۇراعا نەگىزدەلگەن قارىم-قاتىناسىمىز ورىستەي تۇسۋدە. بايلانىستارىمىز بىرتە-بىرتە ىلگەرىلەپ، قازىر ستراتەگيالىق سيپاتقا يە بولىپ وتىر. قازاقستان باۋىرلاس تۇرىك حالقىنا ۇنەمى تولىق قولداۋ كورسەتەدى جانە ارقاشان قول ۇشىن بەرۋگە دايىن. بۇل ساپار ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناستارىن ودان ءارى نىعايتا تۇسۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىن، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى كەلىسسوزدەر بارىسىندا ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق سالالارداعى ءوزارا ءىس-قيمىل بويىنشا بىرقاتار ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزىلگەنىن دە اتاپ ءوتتى.
– قازىر ەلىمىزدە تۇرىك كاپيتالىنىڭ قاتىسۋىمەن 1600-دەن استام كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى. تۇرىك بيزنەسىنىڭ وكىلدەرى جاڭا ەلوردامىزدىڭ قۇرىلىسىنا بەلسەنە اتسالىستى. تۇرىك كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى بۇگىنگە دەيىن ەلىمىزدە 20 ميلليارد دوللار كولەمىندە مەردىگەرلىك جۇمىستار اتقارىپ، 460 نىسان پايدالانۋعا بەرىلدى. ەلدەرىمىزدىڭ اراسىنداعى تاۋار اينالىمى وتكەن جىلى 2 ميلليارد دوللاردى قۇرادى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
سونىمەن قاتار، قازاقستان پرەزيدەنتى ر.ەردوعاننىڭ وتكەن جىلعى استاناعا ساپارى اياسىندا قابىلدانعان «جاڭا سينەرگيا» بىرلەسكەن ەكونوميكالىق باعدارلاماسىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
– ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ءوزارا تاۋار اينالىمىن 10 ميلليارد دوللارعا جەتكىزۋ. باعدارلاما اياسىندا جالپى قۇنى شامامەن 813 ميلليون دوللاردى قۇرايتىن 20 ينۆەستيتسيالىق جوبانى ىسكە اسىرۋ قاراستىرىلعان. تۇركيانىڭ ينفراقۇرىلىمى دامىعان ماڭىزدى ترانزيتتىك ەل ەكەنىن ەسكەرىپ، مەن باۋىرلاس تۇرىك حالقىن «نۇرلى جول» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا اتسالىسۋعا شاقىردىم. وسىعان وراي، قازاقستان-تۇركيا يندۋستريالىق ايماقتارىن قۇرۋ جۇمىستارى اسا ماڭىزدى. بۇل قادامدار ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىنىڭ ءارى قاراي دامۋىنا سەرپىن بەرەدى، – دەپ اتاپ ءوتتى مەملەكەت باسشىسى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ حالىقارالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بويىنشا جاپپاي كۇش جۇمىلدىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا دا نازار اۋدارىپ، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ 2017-2018 جىلدارداعى تۇراقتى ەمەس مۇشەلىگىنە وتۋىنە قولداۋ كورسەتكەنى ءۇشىن تۇركياعا العىس ايتتى.
– جاھاندىق سىن-سىناقتار مەن قاۋىپ-قاتەرلەر ارتا تۇسكەن الماعايىپ زاماندا قازاقستان مەن تۇركيا الەمدىك قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كۇش جۇمىلدىرۋعا دايىن. وسى ورايدا ءبىز ءححى عاسىردىڭ باستى كەسەلى – تەرروريزمگە قارسى ءۇزىلدى-كەسىلدى تويتارىس بەرۋگە كەلىستىك. ەلدەرىمىزدىڭ اراسىنداعى اسكەري جانە اسكەري-تەحنيكالىق سالاداعى ىنتىماقتاستىق ورنىقتى دامۋدا، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قازاقستان پرەزيدەنتى مادەني-گۋمانيتارلىق سالاداعى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق ۇنەمى ىلگەرىلەپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
– كەلەسى جىلى استانادا «بولاشاق ەنەرگياسى» تاقىرىبىمەن «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسى وتەدى. بۇل اۋقىمدى شارا بالامالى ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى يننوۆاتسيا ماسەلەسىنە ارنالعان. مەن بۇگىن تۇركيا باسشىلىعىن، بيزنەس وكىلدەرىن جانە باۋىرلاس تۇرىك حالقىن وسى شاراعا قاتىسۋعا شاقىردىم، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى ءسوزىنىڭ سوڭىندا قازاقستان-تۇركيا قارىم-قاتىناستارىنىڭ ءارى قاراي نىعايتۋدىڭ الەۋەتى زور ەكەنىنە توقتالدى.
سونداي-اق، ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزداعى قازاق-تۇرىك ليتسەيلەرىنىڭ جۇمىسىنا قاتىستى ماسەلە دە قارالىپ، تاراپتار ءوزارا تۇسىنىستىك تاپتى.
ر.ەردوعان قازاقستان پرەزيدەنتىنە تۇركيا مەن رەسەيدىڭ قارىم-قاتىناسىن قالىپقا كەلتىرۋگە كۇش سالعانى جانە تاريحى ساپارى ءۇشىن تاعى دا العىس ايتىپ، تۇرىك حالقى ءۇشىن كۇردەلى بولىپ وتىرعان كەزەڭدە مۇنداي قولداۋدىڭ دەر كەزىندە كورسەتىلىپ وتىرعانىنا توقتالدى. سونىمەن قاتار ول نۇرسۇلتان نازارباەۆ تۇركياداعى اسكەري توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتىنەن كەيىن بۇل ەلگە كەلگەن العاشقى مەملەكەت باسشىسى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
پىكىر قالدىرۋ