|  | 

Köz qaras

JAQSIĞA ŞAÑ JUIMAS…

 Jaqsığa şañ juımas
Qadirmendi oqırman qauım!

 

Taza eñbegimen eldiñ aldına şıqqan, qanşama mıñdağan nauqastardıñ dertine şipa jasap alğısqa bölengen, isker, türli mädeni is-şaralardıñ demeuşisine aynalğan medicina ğılımdarınıñ doktorı, akademik Jasan Zekeywlı turalı, onıñ halqına atqarıp jatqan qızmetin köre almaytın jandar tarapınan türli alıpqaşpa sözderdi estip qalıp jürmiz. Ärine keybireuler istiñ aq-qarasın ajıratıp almay jatıp, özgelerdiñ aytağına erip ketip jatır. Sol sebepti Jasan Zekeywlınıñ basınan ötken jağday, sot procesi turalı naqtı şındıqtı jwrtşılıqqa jariyalauğa bel budıq. Jasan Zekeywlınıñ emine zäru bolar adamdar äli de mıñdap kezigeri anıq. Solardıñ da köñilinde düdämal oylar bolmau üşin aqiqattı alğa şığarıp otırmız.

 

“Jas Alaş” gazetiniñ ötken jılğı(№37 (16015) 13 mamır, särsenbi 2015j.)sanında “Akademik” otbasımen sottasıp jür» degen taqırıptağı maqala jariyalandı. «Qazanşınıñ erki bar qaydan qwlaq şığarsa da» degen mätelge sayıp, gazet özimdiki, ne jazsam da, qalay jazsam da, erik özimde degeni bolar. YAğni jwmıs babın öz müddesine paydalanğan peyili bolu kerek. Halıqtıñ ıstıq ıqılasına bölenip ülgergen Jasan Zekeywlınıñ otbasına söz keltirip, otağasın el aldında aqtı aq dep, qaranı qara dep ajıratıp, ayıruğa bas qatırmay, qaralap bağıptı. Otbası deñgeyinde bir mämilege keltirip eki jaqtı kelistirip şeşiletin mäseleni ülken qoğamdıq “problemağa” aynaldırıp jiberdi. Maqalanı jariyalaudağı maqsat, bükil halıqtıñ aldında Jasan Zekeywlınıñ abıroyına nwqsan keltiru bolğan.

“Jas Alaş” gazeti jariyalağan maqalada Jasan Zekeywlına orınsız jala jauıp, ülken jan azabına tüsirdi, öziniñ tekserilmegen, anıqtalınbağan derekterdi betke wstap märtebeli azamattıñ tüñiluine, ızalanuına, wyatqa, qajuğa jäne bükil Qazaqstan halqınıñ aldında jaysızdıqqa äkelip soqtırdı, emociyalıq özindik jan küyzelisine tüsirdi. Adamnıñ jan küyzelisine tüsirip, ömirden bir sät tüñilip ketuine soqtıruı äbden mümkin edi. “Jas Alaş” gazeti basşılarınıñ mwnday is-äreketteri eşqanday mädenietke, adamgerşilikke jatpaydı.

“Jas Alaş” jariyalağan maqala atauında akademik degen söz tırnaqşağa alınğan. Tegi äjua-mısqıl mağınasın aralastırıp, siıstırğan ğoy. Bwl märtebeli ğılımi ataqtı Jasan Zekeywlına Halıqaralıq inemen emdeu akademiyası, Halıqaralıq ğılım akademiyası, Halıqaralıq Resey şığarmaşılıq akademiyası, Vena (Avstriya) Halıqaralıq universiteti siyaqtı bükil älemge tanımal ğılımi mekemeler, wjımdar bergen ğoy.

Bwl degeniñiz, “Jas Alaş” tek Jasan Zekeywlın ğana emes oğan akademik atağın bergen ğılımi wjımdardı da birjolata qaralap şıqqanımen birdey emes pe?..

   Maqalanı oqıp şıqqan soñ, Jasan Zekeywlınıñ «abıroyım men namısımdı qaraladı» demesine amal qalmağan. Sodan keyin gazettiñ bas redaktorı Rısbek Särsenbaywlın, tilşisi Meruert Twrlıbekovanı gazet oqırmanı Qaden Mwqanwlın (maqalanı jan-jaqqa belsendi türde taratqanı üşin), birinşi azamattıq nekedegi äyeli Güliya Älihanqızın jäne onıñ äkesi Älihandı sotqa beredi.

Sonday-aq, moral'dıq şığın öteui retinde “Jas-Ay” medicina ortalığınıñ paydasına 40 mln. teñge öndirip berudi sottan swradı. Sot ürdisiniñ barısı kezinde, Jasan Zekeywlı “Jas alaş” gazetin äuelde 6 ayğa jauıp tastaudı ötingen bolatın. Keyin ol arızınan bas tartqan eken. Kezinde erli-zayıptı bolğan kisiler arasındağı otbası dau-damayına büyirden aralasqan “Jas Alaş” gazeti bwl talap-ötinişke sottıñ joğarıda atı atalğan wjımnan 40 mln. teñge (qırıq million teñge) moral'dıq şığın öndiru turalı qabıldağan şeşimine «Jas Alaş» wjımı qarsılıq bildiredi. Endi kelip, Rısbaek Särsenbay gazettiñ bas redaktorı retinde qoğamda mınaday pikirler tudıruğa barın salıp baqqan: «Jas Alaş»  halıq gazeti, bilik sonıñ ünin öşirmekşi; 40 mln. teñge ayıppwl Qazaq baspasözi tarihındağı birinşi oqiğa; Jasan Zekeywlınıñ qalqasında bilik twr; bilik sonıñ qolımen ot kösep otır» degen oy tastauda.

Şındıqqa jüginsek, jetimge jebeu, mügedekke medeu, ardagerlerge arqau bolğan Jasan Zekeywlınıñ artında twrğan bilik emes, mıñnan asıp sanalatın, odan dertine daua tapqan aurular, nauqastar, onı izdep, auru-sırqauınan ayıqqalı jürgen jwrt, yağni halıq twr.

Audandıq jäne qalalıq sot “Jas-Ay” medicina ortalığınıñ paydasına 40 mln. teñge moral'dıq şığın öteu turalı qabıldağan şeşim, Elbasımızdıñ “Jüz naqtı qadam” jobasındağı “Zañnıñ üstemdigin qamtamasız etu” tarauı qarastırğan  naqtı şaralarınıñ iske asıp jatqanınıñ ayqın körinisi bolıp tabıladı.

Qanday da bolmasın mäseleniñ şeşimi “Jas alaş” gazeti basşısınıñ köñilinen şıqpasa, mwnıñ sayasi astarı bar, artında bilik twr dep sanaydı. Audandıq sot, qalalıq sottıñ qay-qaysısı da biliktiñ “tapsırısın” orındaydı degen oy şeñberinen bwlar şığa almay jür.

Keyui bolsa da kegi joq Jasan Zekeywlı sotta “mirovoy” degen boladı, bitimgerşilikke, mämilege kelu ürdisi bolatınına senip, Güliya Älihanqızımen telefon arqılı söylesedi. Güliya Älihanqızı, Jasan Zekeywlına mämilege keler bwrın, «öz zañgerimmen aqıldaspay şeşe almaymın» dep aytadı. Zañgeri – Üstemirov Nwrlan bolıp şıqtı. Diskide Güliya Älihanqızınıñ Üstemirov Nwrlanmen söyleskennen keyingi Jasan Zekeywlınıñ wyalı telefonına jazıp jibergen  habarlaması bar. Onda «Jasan Zekeywlı öziniñ basındağı 4 üyin birden ötkizsin, sonımen birge  millionğa juıq  AQŞ aqşası naqtı soma beruin talap etemin, sonda ğana «mirovoyğa» baramız» delingen.

Jasan Zekeywlı: «Onday aqşa mende joq. Özim kreditte otırmın. Tipti basımdağı üydi de sağan bereyin. Basqa ne kerek? Biraq Üstemirov Nwrlandı qospay-aq özimiz, şeşeyik. Otırıp adamşa söyleseyik, degende Güliya «Sol bütin mülkiñdi, barlıq imuşestvoñdı, «Jas-Ay» ortalığınıñ 30%-ın Üstemirovke beruge kelisip qoyğan edim» dep, şındığın aytadı:

«Dubok» ıqşamaudanındağı üydi jazıp bereyin. Sizge ne kerek? – degende Üstemirov Nwrlan orısşa söylep bılay dedi: “Bizge Jasan Zekeywlınıñ ana üyi, mına üyi keregi joq. Bizge sizdiñ bükil imuşestvoñız kerek» degen sözi diktofonda jazulı jäne AKT-de twr.

Olardıñ közderine tüsip otırğan äl-Farabi dañğılı, Rozıbakiev köşesi qilısında ornalasqan “Jas-Ay” medicina ortalığınıñ jaqsı bağalanatın ğimaratı ğoy.

Mwnı sıbaylas jemqorlıqtıñ bügingi ädis-amalı demeske lajıñ joq. Jasan Zekeywlı öziniñ 4 balasına 2 üydi jazıp bergeni  jäne sol üyde Güliya Älihanqızınıñ tuğan bauırları twrıp jatqanı, onı jalğa berip otırğandığı turalı qağazdarın sotqa ötkizgen. Mwnımen qatar är ay sayın eñbek aqısınıñ 50% osı balalarınıñ kiim, oqu qarajatınıñ barlığın alıp bergeni haqında zañdı qwjattarın, talondarın bärin sotqa ötkizgen eken. Aqmaral degen qızın arnayı käsiptendirilgen «Türik liceyine» jılına 1,5 mln. teñge aqşa berip oqıtıp jürgen. Alayda Jasan Zekeywlınıñ rwqsatınsız Güliya Älihanqızı ayğay-şu köteru maqsatımen sol mamandandırılğan oqu ornınan balanı şığarıp alğan.

Güliya Älihanqızınıñ basında 2 maşinası bar ekeni anıqtalınğan. Äbilbek Älihan qayın atasına «Sputniktiñ» qarsı aldındağı 8 bölmeli üydi öziniñ jekeşelendirilgen üyin satıp sol aqşağa alıp bergen. Osı jaqsılığınıñ barlığı esepke alınıp otırğan joq.

Güliya Älihanqızı balalardı ädeyi jwpını kiindiredi, beyşara keyipke keltiredi, olarğa elden kömek swratadı eken. Mwndağı maqsat adaldıq pen imandılıqtan jaratılğan, Jasan Zekeywlınıñ abıroyın tüsiru, el aldındağı bedelin tömendetu, ärine.

«Alaşağım ketse de,  aytaşağım ketpesin» degen oymen Jasan Zekeywlı “Jas Alaş” gazetine “Japtım jala, jaqtım küye” ataulı maqala jazğan. Gazet redakciyası bwl maqalanı şığardı, biraq maqalanıñ 40% ğana jarıq kördi. Tegi özderine wnamaytın jerlerin qısqartıp yaki alıp tastağan. Älbette mwnda da özderiniñ “esebi” bolğan ğoy. Asa qadirli qazaq ädebieti alıptarınıñ biri Ğabit Müsirepov aytqan eken: «Özi taza adam özgege küye jağa almaydı. Küye jağu üşin, öziñde küye boluı kerek».

“Jas Alaş” gazeti Güliya Älihanqızınıñ jeke basın, balalarınıñ müddesin qorğauşısı bolıp körinuge tırısqanımen eñ bastı maqsatı – el atın törtkül düniege, bükil älemge şığaratın, Elbası bastağan, halqı jaqtağan “Nwr-Otan” partiyasınıñ müşesi, Elbası qolınan “Alğıs hat” alğan parasattı azamattı, “Altın qol” däriger atanğan, medicina ğılımdarınıñ doktorı, QR-sı densaulıq saqtau isiniñ üzdigi, Vena (Avstriya) Halıqaralıq universitetiniñ qwrmetti professorı, Halıq medicinası jäne Ğarıştıqquat akademiyasınıñ, Halıqaralıq Resey şığarmaşılıq akademiyasınıñ akademigi Jasan Zekeywlına auız salu, onıñ jüykesin jwqartıp densaulığına zalal keltirip, adal eñbegimen, darın qabıletimen, tänin de janın da ayamay, kündiz külki, tünde wyqı körmey salğan 5 qabattı ğimarattı, dünie-mülkin (olarşa aytsaq bar «imuşestvosın») öz ieligine ötkizip alu. Tipti, olar ärtürli ayla-şarğısın qoldanıp Jasan Zekeywlınınıñ ömirine qauip tuğızğan äreketteri de barşılıq.

  Qazaq atam «Ündemeseñ dau aladı», – deydi emes pe?  Rısbek Särsenbay bastağan “Jas Alaş” gazeti basşılığı men Jasan Zekeywlı arasındağı teketires sebepteri, Almalı audandıq sot pen Almatı qalalıq sotı Jasan Zekeywlınıñ  paydasına şığarğan şeşimi turalı osılayşa naqtı derekter keltirip, «Kerey» aqparattıq-tanımdıq portalı arqılı jariyalap otırmız. Endi Jasan Zekeywlı turasındağı ötirikten bastau alğan jala sözderge nükte qoyılıp, azamattıñ adal eñbegi men abıroy biigi turalı beypil sözderge jol berilmeydi, – dep oylaymız.

 

        Seyitzada Äsembek – mädeniettanuşı

kerey.kz

 

 

 

 

 

Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: