|  |  | 

تۇلعالار ادەبي الەم

حانعا تاعزىم

          ءامينا ادايحانقىزىElbasi dombira tartuda
و،حان يەم!
                      كورەگەن ھام كوشەلى،
ماڭدايداعى باققا بىتكەن بەس ەلى،
قازاعىمنىڭ قاھارماندىق رۋحنا،
ء”تاڭىر ءوزى جىبەرگەن ەر”- دەسەدى.
ۇلت ەمەس ەك تاريحىنان تۇندىر ءبىز،
جىر بولاتىن ماڭگىلىككە مىڭ جىلعى ءىز.
جالت-جۇلت ەتتى تۇنەك جىلدار كوگىنەن،
نۇرىن توگىپ جارقىراعان ءبىر جۇلدىز.
تاۋەلسىزدىك ۋعىن كۇنگە قاداعان،
اق وردا تۇر ارقادا اپپاق شاعالام.
باس قالانى استانانى جايناتتى،
ەركە ەسىل ەمىرەنگەن جاعادان.
جاڭالىققا جانى قۇشتار قوسقان ءۇن،
ەلۋ جىلدا ەل جاڭارتار جوسپارىڭ.
”ەڭ الپاۋىت ەل بولام”- دەپ الەمدە،
نۇرلى جولمەن باستادى العا كوش قامىن.
ۇلت جاندىلىق  ۇلى كۇشىڭ جان قيار،
ازاماتتار اقىلىڭنان ءال جيار.
كوك بايراقتى كوك جۇزىنە قاداعان،
ساعان تاعزىم الديار!!!

ەرتەگىلەر ەلى (نەمەسە اتام ايتقان اڭىز)

قازىنالى قارتتارىم-اي ەڭسەلى،
ارمانى تەك القىمىندا تۋلاعان.
اقىل كەنى ارىلمايتىن كەنىش ەدى،
وعان كۋا بۇل تاريح، بۇل عالام.
ەلەمەيتىن ەستىلىكتىڭ ەشبىرىن،
بۇلاڭداعان ەدىم سوندا بۇلا قىز.
اتام مارقۇم الدىن الىپ كەش قۇرىم،
ايتاتۇعىن ارمان جايلى ءبىر اڭىز.
اناۋ تاۋدىڭ ارجاعىندا دەيتىعۇن،
جاننات مەكەن، ءبورى ەلدىڭ تۇراعى.
ءبىر ساعىنىش جانىما بەرمەي تىنىم،
اڭسايدى دا سول مەكەندى تۇرادى.
اتىراۋ مەن التايىمنىڭ اراسى،
اتا-بابام جانىن سالىپ قورعاعان.
اعايىننان الىستاتىپ ارانى،
شەكاراسى ءبولىپ كەتتى-اۋ، وڭباعان.
-دەپ قاريا كەتەتۇعىن كەڭسەندەپ،
تۇك تۇسىنبەي وتىرۋشى ەم ءوز باسىم.
ارمانىم جوق سوندا جەتىپ ولسەم دەپ،
كىرپىگىمەن بوگەيتۇعىن كوز جاسىن.
قاسىرەتىن ارقالاتىپ قاشانعى،
جالعان دۇنيە جاقىندادى جات قىلدىڭ.
قيماي-قيماي ارمانىمەن اتامدى،
اردا التايدىڭ قۇشاعىنا تاپسىردىم.
باققا اينالىپ باعى قايتقان بار قايعى،
جەتتىم مەن دە اق مەكەنگە اسىعا.
ساعىنعاندا اتاممەنەن التايدى،
قاراپ ءجۇرمىن الاتاۋدىڭ باسىنا…
********
جاسىرىنىپ جۇرەگىمە جاتقان مىڭ،
بار سىرىمدى ساعان عانا اقتاردىم.
قيالىما قانات ءبىتىپ وزىڭمەن،
قالىقتادىم بيىگىندە اسقاردىڭ.
كۇيكى تىرلىك كوڭىلىمدى جارتى ەتكەن،
ارمانىمداي اق پاراققا ءار توككەن.
سەنى تاستاپ كەتەمىن دەپ كەۋدە ۇرىپ،
تالاي رەت مەن وزىمە انت ەتكەم.
دەسەمداعى تىڭدامايسىڭ ارى ءجۇر،
دالباسا ەكەن ءومىر دەگەن ءبارى قۇر.
تويتارسامدا سەنىڭ قانشا بەتىڭدى،
سەن كەتپەيسىڭ مەنى تاستاپ ءبارىبىر.
تۇنىق ەدىڭ مولدىرىندەي بۇلاقتىڭ،
جانارىمدا جانعان جالعىز شىراقسىڭ.
ءبىر ادالدىق تاپپاي مىنا جالعاننان،
جان تانىممەن سەنى عانا ۇناتتىم.
سەزىم سەلىن سەن سانادان تاسىتتىڭ،
شاتتىعىمدى بولىسۋگە اسىتىم.
جۇرەگىمە قوناقتاعان عۇمىرلىق،
مەن ومىردە ساعان عانا عاشىقپىن.
پويەزيا سەن مەنىڭ جانىمسىڭ!!!!

بالاما

ۇرلەگەن مەن ۇرى ءومىر سونەبەيتىن،
قاراشىقتا جالىن اتقان جاقۇتىم.
جۇرتتىڭ ءبارى تەنتەك دەيدى دەي بەرسىن،
تەك وزىمە باعا جەتپەس باقىتىم.
ەلىتكەندە ەڭ بيىككە ەلەس وي،
قوس قاناتىم قيانعا الىپ سامعايتىن.
بۇزىق دەيدى جۇرتتىڭ ءبارى و ،نەسى ەي؟
تەك وزىمە بالبىراعان بالداي تىم.
ەشقايسسى قىزىعىڭا تاتىماس،
ەرەسەكتەر ەستىمىز دەپ بوسكەن مەن.
شىڭعا بىتكەن شىنار مۇلدە جاسىماس،
شىڭ باسىندا تۇيدەك بۇلتتار كوشكەن مەن.
سەننەن تۇنىق كورمەي مۇلدە عالامنان،
تۇمان شوگىپ كوڭىلىمە تۇر مىناۋ.
ءبارىن ءبىلىپ تۋعانداي اق انامنان،
مەندە ساعان اقىل ايتىپ ءجۇرمىن-اۋ.
ءومىرىڭنىڭ ويلى -شۇڭقىر سىرلارىن،
ۇيرەتەمىن ورەلى ويمەن وزىمشە.
قۇلقىنىمنىڭ قۇلى بولىپ تۇرعانىم،
كەشىر بالام پيعىلىمنان سەزىلسە.
ءجۇزىمىز بەن جۇرەگىمىز جات ءتىپتى،
ايتار بولساق پەندەلىكتىڭ اشىعى.
وزدەرىڭنەن تازالىق پەن پاكتىكتى،
ۇيرەنۋگە ءتيىس پە ەدىك ءاسىلى؟
كوكەيىمدە كوكتەم بولىپ ءبۇر جارىپ،
وزەگىمە وركەن بولىپ ورىنارسىڭ.
پەندەلىكتىڭ ۇشقان شاڭى ۇرلانىپ،
پەرىشتەدەي كوڭىلىڭە قونباسىن.
kerey.kz

Related Articles

  • ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

    ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى»  مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىس­تىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداس­تىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى

  • نۇرالى باتىردىڭ كەسەنەسى  جونىندە

    كەيىنگى كەزدە نۇرالى باتىردىڭ كەسەنەسى جونىندە ءارتۇرلى اڭگىمەلەر شىعىپ جۇرگەن كورىنەدى. ونىڭ ءبىرى موڭعوليادان كەلگەن ءبىر تۋىسقانىمىز باسقا ءبىر بەلگىلى جەرلەسىمىزدىڭ نۇرالى باتىردىڭ زيراتى دەپ كيگىز ءۇي سياقتى سامان كىرپىشتەن قالانعان  ادەمى زيراتتىڭ جانىنا بارىپ قۇران وقىعانىنا كۋا بولعانىن كەلتىرىپتى. ول جىگىتتىڭ  كورگەنى دە، ايتىپ وتىرعانى دا شىڭدىق. ويتكەنى 1982 جىلعا دەيىن ەلدىڭ كوپشىلىگى، ونىڭ ىشىندە  مەن دە سولاي  ويلادىم. اڭگىمە تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن مەن سول كەزدەگى وقيعادان باستاپ باياندايىن. مەن 1961 جىلى سەمەيدىڭ  مال دارىگەرلىك ينستيتۋتىن ءبىتىرىپ كەلدىم. مەنى  سول كەزدەگى  س.م. كيروۆ اتىنداعى  كولحوزعا مال دارىگەرى ەتىپ جىبەردى. 1962 جىلى بۇل كولحوز «گورنىي» سوۆحوزىنا اينالدى. ءبىز بالا كەزىمىزدەن: «نۇرالى اتامىزدىڭ زيراتى س.م كيروۆ اتىنداعى كولحوزدىڭ جەرىندە ورنالاسقان،   بابامىز باتىر بولعان كىسى، ال ونىڭ جانىنداعى قابىردىڭ  ۇزىندىعى جەتى كەز، ءبىزدىڭ  بابامىزدان  دا  اسقان

  • الىستاعى اعايىننىڭ اتامەكەنگە ورالۋ جولىن تۇڭعىش اشقان قازاقتىڭ قاھارمان قىزى

    ول كىم دەيسىز عوي، تۋراسىن ايتسام ول ساعات زاقانقىزى. توقسانىنشى جىلدارداعى العاشقى كوش موڭعوليا قازاقتارتارىنان باستالعان. سول كوشتى العاش باستاعان ادام ساعات زاقانقىزى. بۇعان ەشكىمنىڭ داۋى جوق. جارعاق قۇلاعى جاستتىققا تيمەي، سوناۋ قيىن-قىستاۋ زامانىندا الىستاعى اعايىنداردىڭ جولىن اشقان وسى ادامدى قازاقتىڭ قاھارمان قىزى اتاۋىمىزدىڭ وزىندىك سەبەبى بار. “كوش باسشىسىمەن كورىكتى”  “كورگەنى جاقسى كوش باستار”  دەيدى اتام قازاق.   وسى ەكى اۋىز ءسوزدىڭ استارىنا ءۇڭىلىپ قاراساق، وندا، ۇلكەن ءمان ماعىنا بار ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز.       بۇرىنعى اۋىل كوشىنىڭ وزىندە، كوش باسشىلارى ءتورت تۇلىك مالدىڭ ءورىسىنىڭ جاعدايىنا قاراي، ءار مەزگىلدەگى اۋارايىنىڭ وزگەرىسىنە ساي، كوشىپ قونۋدا ءبىر باسىنا جەتىپ ارتىلار  ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك  جۇكتەسە، موڭعوليادا تۇراتىن قانداستارىمىزدىڭ ءبىر جارىم عاسىر عۇمىر كەشكەن ەل جەرىنەن ،

  • الاش زيالىلارىنىڭ ۇرىمشىدەن قايتىپ كەلە جاتقاندا

    بولعان وقيعا ىزىمەن بولعان وقيعانىڭ ىزىمەن…   الاش جۇرتىنىڭ ءبىر ەمەس، بىرنەشە سەزى ءوتىپ، ءاليحاننىڭ كولچاكتان بەتى قايتىپ، “ەندى قايتىپ تاۋەلسىز ەل بولامىز” دەپ جۇرگەن كەز ەدى. سەمي الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ورداسى ەدى. سەمەيدە جۇرگەن احمەت بايتۇرسىنوۆ باستاعان ءبىر توپ الاشورداشىلار قىتاي شەكاراسىنداعى ءۇرىمشى قالاسىنا بارىپ، ونداعى قازاق جۇرتىنىڭ حال جاعدايىن ءبىلىپ قايتۋعا جولعا شىققوان. ول كەزدە ءۇرىمشىنىڭ كوبى قازاق ەدى ۇيلەرى نەگىزىنەن سازدان قۇيىلعان. ورتا ازيانىڭ كوپ قالالارىن ەسكە سالعانداي. ءبىراز ۇلكەن كىسىلەر مەن جاستار احاڭنىڭ توتە الىپبيىمەن كىتاپ گازەت وقيدى. ەكەن. احاڭدى بۇرىن كورگەن ادامدار دا كەزدەستى. دەگەنمەن، احاڭ ءۇرىمشى قازاقتارىنىڭ تاەلسىز اۆتونوميا قۇرۋ تۋرالى ويلارى دا جوقتىعىن بايقاعان. سونىمەنگ، ءۇرىمشى قازاعىنىڭ جانە قىتايعا جاقىن باسقا ۇلتتاردىڭ باستى تۇرمىسى

  • ءبىر اۋىلداعى  ەكەۋدىڭ تاعدىرى

      جۇمات  انەسۇلى   ( ماحاببات تۋرالى اڭگىمە) “مەن سەنەن باسقانى ولگەنشە  كورمەيمىن دەپ سەرت بەرىپ ەدىم وزىمە” “دەدى بۋىنىپ ولەيىن دەپ جاتقان مايسا دەگەن قىز.. بۇل بايتوبە دەپ اتالاتىن اۋىل. بۇرىن ۇلكەن شارۋاشىلىقتارى بولعان.وقۋ اياقتالىپ، مەكتەپ بىتىرۋشىلەر مەكتەپتىڭ جانىنداعى الما باعىندا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ تويى مەن  سىنىپتاس جاراس پەن مايسانىڭ تويى بىرگە وتەىزىلەتىن بولعان. جاراستىڭ Əكەسى فەرمەر، ازداپ ەگىستىگى بار. ال جاراسپەن بىرگن وقىعان Əمىرەنىڭ əكەسى əكىمشىلىكتە قىزمەت جاسايدى، ءəرى جەمىس وسىرەدى. بۇل جاراس پەن مايسانىڭ ۇيلەنۋ تويى باستالايىن دەپ جاتقاندا بولعان تراگەديا. جاراس پەن مايسا مەكتەپ ءبىتىرىپ،، ءوز سىنىپتاستارىمەن مەكتەپتىڭ جانىنداعى ۇلكەن باقتا ۇيلەنۋ تويلارىن مەكتەپ ءبىتىرۋ تويىمەن جال،عاستىرماقشى ەدى. مەكتەپتىڭ باعى القىزىل گۇلمەن جايناپ تۇر. وعان ءتۇرلى ءتۇستى لامپالار قوسىلعان. سىرتىنان

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: