Almatıdağı keybir köşe attarın özgertu kelesi jılı qayta qolğa alınadı. Öytkeni biıl torap attarın tüzeuge tıyım salınğan. Al onomastika mamandarı eskirgen esimder men atı qaytalanatın dañğıldardıñ tizimin jasaqtap qoyıptı.

Soğan säykes, Almatıdağı 90 köşeniñ atı müldem joq bolsa, 50 dañğıldıñ esimi eskiripti. Al 165 köşeniñ atı qaytalanadı. Moratoriy ayaqtalısımen, til mamandarı aldımen Naurızbay audanındağı atausız köşelerge at beruge bilek sıbana kirispek.

«Eñ birinşi jwmıs — Almatı qalasında atauı joq köşelerge atau beremiz. Odan keyin qaytalantın köşelerdi qarastıramız. Odan soñ tarihi-eskirgen «Vişnevaya», «Gruşevaya», «Kirpiçnaya», «Zavodskaya» jäne tağı da basqa osı siyaqtı köşelerdiñ atın özgertuge köşemiz»,- dedi Almatı qalalıq tilderdi damıtu basqarmasınıñ bölim basşısı Ötepbergen Qalıbay.
Til mamandarınıñ sözinşe, Almatıda naqtı atauı bar 1 mıñ 848 köşe tirkelgen. Sonday-aq kenje audan Naurızbayda 450 şağın köşe bar bolsa, sonıñ 80 payızınıñ atı qaytalanıp ketedi. Mäselen, qwjat boyınşa Abay atında 1 dañğıl jäne kişigirim 4 köşe bar. Endi onıñ sanı birden 32-ge jetipti. Osı sekildi Äuezov, Jambıl sındı twlğalardıñ atı qalanıñ barlıq bwrışında kezdesedi eken.

«Abayımız tağı köbeyedi. Sebebi ärbir eldi mekende bir-bir Abay bar. Sonda 27 eldi mekende 27 Abay men 5 Abaydı qosıñız, sonda 32 Abay boladı»,- dedi Ötepbergen Qalıbay.

Al Ahmet Baytwrsınwlı atındağı Til bilimi institutınıñ filologtarı bolsa, köşe attarındağı qaytalanğan esimmen qatar, sözderde ketken qateni körip şoşıp otır. Sebebi til mamandarı aptasına qalanı 2 ret aralap, 15-20-ğa juıq köşe attarındağı qateni körip, tüzetkizip jatsa da, sauatsız mañdayşalar azayar emes. Sol sebepti osığan jauaptı jeke menşik säulet mekemelerin jazalau kerek deydi.

«Körnekti qwraldı dayındaytın mekemeniñ kinäsi dep oylaymın. Qalay bar solay jazadı nemese dwrıs tüsinbeydi. Düysenov degen köşeniñ atın jazğanda «y» -diñ ornına «i» qoyuı miğa qonbaydı»,- dedi filologiya ğılımdarınıñ doktorı Qızdarhan Rısbergen.
Onomastika qızmetkerleri twrğındardı sauatsız jazularğa bey-jay qaramauğa şaqıruda. Qatege tolı köşe atı nemese jarnamanı körseñiz suretke tüsirip, til basqarmasınıñ saytına jiberuiñizge boladı.

Mamandar qazaq tilin qwrmettemegen mekemeni 1 ay işinde tauıp, qatesin tüzetemiz dep otır. Sonday-aq qaladağı sauatsız mañdayşalar men atı köş joq köşelerdiñ mäselesi 1-2 jılda tolıqtay şeşilmek.

Almatıda han esimimen atalatın bir ğana köşe bar eken. Ol — Abılay han köşesi. Biıl Qazaq handığınıñ 550 jıldığına oray til basqarması osı olqılıqtı joyu üşin alıp şahardağı onşaqtı ülken köşege qazaqtıñ hanı men swltandarınıñ atın berudi jön sanaptı.

Sondıqtan da kelesi jılı qalada Täuke, Esim han, Kerey men Jänibek sındı tarihi twlğalardıñ attarı payda boladı.

baq.kz