KÜLEYİN BE, KÜLMEYİN BE? (äzil -qaljıñdar)
kerey.kz
Jazuşı, tarihşı Jwmat ÄNESWLI
«Bar bol!…»
“Sözben wrğandı
sözben jığam,
közben wrğandı
közben jığam
Küşpen wrğandı,
küşpen jığam” dep bir jigit ağası toptıñ arasında maqtanıp twr eken. Qasında twrğan paluan deneli jigit sözuar jigittiñ sözin wnatpay qalsa kerek, jwdırığımen siltep qaptı. Anau täjiribeli boksşı bolsa kerek, soqqıdan jalt ete qap, jwdırıq siltegen jigitti wrıp qaptı. Sonda ana jigit qwlap jatıp, mınağan: ” Mälädessiñ! Söziñ de, küşiñ de bar jigit ekesiñ! Bar bol!” degen eken.
Mısıqtıñ äuresi
(“äzil)
Qızıq bop jatır,
Älde şıjıq bolıp jatır.
Jolbarıs barısqa,
Barıs tülkige aynalıp ketken zaman.
Tülki -mısıqqa,
Nansañız da, nanbasañızda meyliñiz,
Biraq, sol mısıq
Jolbarısqa wqsaymın dep
Jalın küdireytti,
Dauısın dürildetti,
baqırdı, şaqırdı,
Sonda da barısqa wqsay almadı.
Sodan sol mısıq,
öziniñ barıs emes ekenin moyındap,
“Äuelde oqımağan jaman eken,
Tekti bop tumağan jaman eken” depti.
«Biılğı jıldı da komandirovkada ötkizetin boldım au!»
Jeltoqsan ayınıñ ayağı. Keşkilik qarañğı tüsken kez.Bir qırıqtar şamasındağı, mwrttı jigit ” keşti birge ötkizetin tanıs bireu kezdese me” dep, toñarsığan ayağın birine birin soğıp, auıl dükeniniñ bwrışında twrğan. Tilegi qabıl bolıp, köp wzamay bir tanıs qwrdası kezdese qaldı. Ol dükennen eki bötelke alıp, mwnı üyine şaqırdı. Eki qwrdas dastarhan basında kele jatqan “jaña jıldıñ» qwrmetine işip otır, işip otır. Qonaq bolıp otırğan mwrttı jigit bir sözinde: “Bwl meniñ biılğı jılğı soñğı işuim. Erteñ, qañtardan bastap bir wrttam araq auzıma almaymın. Araqtı qoyam. Otbasına qarauım kerek degendey” dep biraz äñgime aytadı. Oğan qwrdası: “Söyt. ekeumiz biıl qattı işip kettik” dep keñes beredi. Söytip otırıp, ekeui eki bötelkeniñ soñğı tamşısın qaqqanda, sağat eki bop qaptı. Mwrttı jigit ornınan qiralañdap twrıp, üyine qaray betteydi. betteydi.
Üyiniñ esigine tayap kelip, kiruge äyelinen seskenip, qoradağı üyilgen şöptiñ arasına qwlay ketedi. Tañerteñgi sağat 9. Qoradağa siır “Jaña jıl qwttı bolsın” degendey, şöptiñ arasında jatqan bwğan qarap möñireydi. Oğan oyanu qayda! Sosın üydiñ alabay iti bwğan kep arsıldap äreñ közin aştıradı. Mas jigit sonda barıp äreñ äreñ közin aşsa, ülken it bwğan qarap ürip twr eken. Mas közin aşıñqırap qarasa, öziniñ üyiniñ qorası emes, körşiniñ qorasına kirip ketken eken. Sonda mwrttı jigit atıp twrıp “Qap, biılda ömirimdi komandirovkada ötkizetin boldım au!” degen eken.
Tipti bar ğoy, küyip kettim»
(bir boydaq kelinşektiñäñgimesi)
Bir ädemi sür kelinşek erigip otırıp, tüngi klubqa barıptı.Jarqırağan eki sandı ayqastırıp otırıp, bardan kokteyl' işip otırıp, bwlşıq etterimen tüye kötergendey ädemi sportşı jigitke közi tüsedi. Kelinşek jigitke qızığıp, közin almay otıradı. Anau jigit te sonı bayqağan boluı kerek, kelinşektiñ janına kep otıradı. Sözderi kelisip qızdıñüyine baradı. Ekeui biraz şarap işip, biraz süyisip, divanda otıradı. Tün ortası bolğanda älgi jigit “U menya ejednevno trenirovka. Mağan künde köp energiya tratit' etuge bolmaydı” dep ornınan twrıptı. Osı oqiğanı ädemi kelinşek podrujkesine bılay dep surettep beripti. “Jigit bar ğoy, super! Biraq, bäri endi endi boladı” dep otırğanda twrıp ketti. Tipti bar ğoy soğan küyip kettim. Küygende bar ğoy, şıdamadım, “mına dambaldı nesine kiip jürsiñ” dep jigittiñ şortın jırtıp jiberdim” depti.
SWLU KELİNŞEKTİÑ ITİNİÑ SÖZİ
Küyeuinen ayrılısqan bir swlu kelinşek kişkentay kandelaki itin jetektep parkte qıdırıp jüredi.Söytip, oyda joqta kelinşek bir jigitpen tanısadı. Sözderi jarasıp, kelinşektiñ üyine keledi. Äñgime sozılıp, şäy işisedi. Sosın tösekke auısıp, süyisedi. Kişkene kandelaki tömengi tösekte jatıp,tilin anda sanda jalañdatıp, “bwlar ne istep jatır” degendey olarğa tesile qarap otır. Tösek jaqtan entikken, şarşağan dıbıs şığadı. Sonda olarğa erinbey tesile qarap otırğan kişkentay it: “Qap mınau jaman jigit, meniñ podrujkamdı rahattandırudıñ ornına şarşatıp tastadı ğoy” degen eken.
SWLUĞA QARAYTINDAR KÖP BOLADI
Bir azamattıñ äyeli swlu eken. Sol bir küni tanıstarın, körşi qolañdı qonaqqa şaqıradı. Qonaqtarınıñ köñilin aulayın dedi me, älde basqa sebeppen, sözdiñ reti kelgende üy iesi “Qazaqta “Qızdıñ köñili dalada ” deytin söz bar edi. Meniñ bäybişem äli qızday ğoy, qonaq şaqıru dese, qonaqqa baru dese, qıdıru dese, erekşe eleñdep twradı ğoy” depti. Sonda otırğandardıñ bir ekeui “ä,ä” desse, biri “Sizdiñ bäybişeñiz äli qızday ğoy” depti. Sonımen qonaqtar tarqasadı. Sonda ketip bara jatqandardıñ bäybişeleriniñ biri “Manağı üy iesiniñ aytqanı ne söz! Äyeli qızığın köşeden izdeydi au deymin” dese, ekinşi äyel “Mwnıñ äyeli jürgen jımın bildirpeytin qu siyaqtı” deydi. Üşinşi äyelde äñgimege qosılıp, “Swlularğa qaraytın adam köp boladı!”depti. Sonda törtinşi äyel “Senderde aytadı ekensiñder. Onıkide bizdiki siyaqtı tesik şığar” dep bet auzın tırjitqan eken.
Mısıqtıñ aytqanı
Mısıq internetti basıp qalsa,
Bireui şuıldatıp jatır eken,
ekinşisi duıldatıp jatır eken.
Soğan birinşisi “Seniki bwrıs” dedi,
ekinşisi “Joq meniki dwrıs” dedi,
Anau esinep, “mümkin seniki dwrıs bolsa,
dwrıs şığar,
bügin massajım bolmay, arqam “qwrıs” dedi.
Biraq internette sol “aytıs” bastalıp jatır,
şuıldaq pen duıldaqtıñ dauısı
birin biri basıp jatır.
Türli ösektiñ basın şalıp jatır.
Bos sözden jalıqqan mısıq,
divanğa jayğasıp, uje pırıldap jatır.
“Ömirde wyqıdan tätti eşnärse joq” dep sırıldap jatır.
Bir qızığı eki aytısuşı ömirleriniñ soñına deyin,
kimniñ dwrıs, kimniñ bwrıs ekenin ömirden bilmey ötti.
Al, mısıq jüzge kelip,
Ömirden eleusiz ötti.
Jazuşı, tarihşı Jwmat ÄNESWLI
kerey.kz
Pikir qaldıru