TÜRİK AZAMATTARIN WSTAP BERU – INVESTICIYAĞA QAUİP
Marat Tokaşbaev
Türkiya eliniñ sayttarın şolıp otırğanda Türkiya Ädilet ministrligi Halıqaralıq qwqıq jäne sırtqı baylanıstar departamenti jariyalağan mälimetter qattı tañdandırdı. Ötken jılı 16-mausımda jüzege aspay qalğan äskeri töñkeris äreketine qatısı bar dep ayıptalğan azamattar qatarı eselep öse tüsken. Endi eldiñ Ädilet ministrligi Türkiyanı qoyıp, sırt elderde qızmet etetin türik azamattarın qudalaudı bastaptı. Olardı mäjbürlep elge qaytaru, söytip qolğa tüsiru amaldarı qarastırılıp jatıptı. Ministrlik Mozambik, Rumıniya, AQŞ, Bel'giya, Bosniya Gercegovina, Braziliya, Bolgariya, Marokko, Oñtüstik Afrika, Gollandiya, Qırğızstan, Soltüstik Kipr Türik respublikası, Pol'şa jäne Qazaqstan siyaqtı 16 elde twrıp jatqan türik azamattarın sol elderden Türkiyağa qaytarudı talap etken qwjattar jibergen. Qazaqstannan qazirşe eki adamdı qaytaru swralıptı.
Europa keñesiniñ Adam qwqıqtarı jönindegi komissarı Nils Mulcer (Nils Mulzer) Türkiyada ötken jılı Tötenşe jağday jariyalanğan kezden beri 82 113 adam wstalğanın, 41 254 adam twtqınğa alınğanın, 115 457 adam jwmıstan şığarılğanın, onıñ işinde 3843-i ğalım ekendigin, 195 sot pen prokuror qızmetinen quılğandığın, 200-ge tarta bwqaralıq aqparat qwralı jabılğanın, 145 jurnalist türmede ekendigin habarlağan bolatın. Sonday-aq elde 1125 associaciya, 104 qor, 19 odaq, 15 universitet, 934 arnayı mektep pen 35 arnaulı medicinalıq mekeme birden jabılğan.
Europa keñesiniñ Adam qwqıqtarı jönindegi komissarı Nils Mulcer Türkiyada tötenşe jağday jariyalanğannan beri belgili kisiler üşin ädil sottau qwqına äser etetindey advokat-klient qatınasınıñ qwpiyalılığın qosqanda advokat jaldau qwqı men ziyarat qwqıqtarın şekteuşilikter, kez kelgen mekeme qızmetkerin (jwmısşılardı da qosqanda) eşqanday talap, dälelsiz jwmıstan quuşılıq, tergeudegilerdiñ nemese qamalğandardıñ pasporttarın sot şeşiminsiz avtomattı türde jaramsız etip tastau etek alğanın da köldeneñ tartadı.
Jappay quğındau etek alğan twsta bwrın sottalğan qılmıskerlerdi arnayı amnistiya arqılı bosatıp jiberip, olardıñ ornına türmelerge köbine ziyalı qauım ökilderin toğıtu etek alğanı ökinişti. Osığan baylanıstı şetelderdegi azamattarın Türkiyağa wstap beru olardıñ arı qarayğı ömiri üşin öte qauipti. Qarapayım tilmen aytqanda olardıñ janın saqtauğa eşkim kepil bola almaydı.
Adam qwqıqtarın baqılau wyımı (HRW) 2016 jılğı bayandamasında Türkiyanı qattı sınadı. «Freedom House» memlekettik emes wyımınıñ Älemdegi Bostandıqtıñ 2016 jılğı jağdayı turalı «Halıqşıldar men avtokrattar: Älemdik Demokratiyağa töngen qauip» attı bayandamasında Türkiyada soñğı 10 jılda erkindiktiñ mülde kenjelep qalğandığı sınaldı.
Bügingi künge deyin türli sebeptermen türmede qaza tapqandardıñ sanı 30-dan asıp ketken. Şeteldik sarapşılar mwnı zorlıq-zombılıqtıñ saldarınan boluı äbden mümkin deydi. Jaña bosanğan äyelderdiñ özin 2-3 sağattan keyin «äskeri töñkeriske» qatısı bar degen jeleumen perzenhanadan tergeu izolyatorına qamağan oqiğalar da orın alğan.
Sondıqtan da bolar AQŞ, Grekiya, Bel'giya, Gollandiya siyaqtı birqatar elder Türkiyanıñ talabın orındaudan bas tartıp otır. Ötiniş jasağan türik azamattarına sayasi baspana beru jağı da qarastırıluda.
Osınday jağdayda Qazaqstan tarapı da Türkiyanıñ talabımen türik is adamdarın, käsipkerlerdi eline qaytarudan saq bolğanı jön. Öytkeni, wstap berilgen sol azamattardıñ Türkiyada ädil sot tarazısına tartıluına eş kepildik joq. Ekinşiden, biılğı EKSPO-2017 halıqaralıq körmesi twsında mwnday qadam Qazaqstan bedeline nwqsan keltireri anıq. Äri halıqaralıq qwqıq qorğau wyımdarınıñ Qazaqstanğa senimsizdigi arta tüsedi. Eñ soraqısı özderin eşkim qorğamaytınına közi jetken şeteldik käsipkerler bizdiñ elimizge investiciya saludan qaşatın boladı.
Bwl bizdiñ elimiz üşin mülde paydasız. Qazaq qırğidan qaşqan torğaydı da üyine panalatqan ğoy. Sondıqtan Qazaqstan üşin bayıptı wstanım qajet dep oylaymın.
Pikir qaldıru