|  |  | 

Twlğalar Ädebi älem

Keñesbaevtıñ  keñistigi

 

Bağına talaspağan kim,

Iti de ürgen qalanıñ.

Soqtıqpay ketti, oğan kim,

Tikenek tilgen tabanın.

Esilge barsa egilip,

Ertis bop, aqqan janarı.

Kerbwğıday kerilip,

Altayğa añsarı auadı.

Avtor.Talgat Kenesbay

 

İlkide bir äñgime estip, zäudeğalam şwqşiıp otıra qalğanım sol edi. Jetim qoñırau ( jalğanbağan telefon signalı) ıñq ete qaldı da, ğayıp boldı. Ne tizimge de tüspey qalğan. Söytsem Aqjoltay inim arman saparın Astanadan bastamaqşı bolıp, otarba da ketip bara jatır eken. Sol kezde esime bärimiz tanitın Talğat ağa Keñesbaev tüspesi bar ma. İnime ekemiz äñgime auanın solay bwra jöneldik. Onıñ qwlağı mende, al bastayın.

 

Astananıñ qaqağan ayazına eki beti säl-päl dombığıp ketken, törtbaq twlğalı alpamsaday qara kisini jolıqtırğan bolsañız. Ol, sizge qadala qarap auızın aşsa bolğanı bükil älemi körinedi. Ol sabazıñ kädimgi Sarjaldıñ « Jındı balası». Mıñ da toğız alpıs birdiñ tuması. Däl qazir Alpıstı alqımdağan şağı.  Nebäri on toğız jasında imene kelip, Abay bastağan qazaq ädebietiniñ jezqoñıraulı köşine ilesken. Twñğış şığarması «Qara tañbalı qws» edi, keyin «Francuz ätiriniñ iisi» bolıp  mıñ toğız jüz toqsan da jarıq körgen bolatın. Ötken jılı düniejüzi boyınşa jiırma elde 150jılı atalıp ötken kerey ata wrpağı Zuqa batır Säbitwlı turalı jazğan «Qarañğı tünniñ jwldızı» attı şığarması körşiles qırğız elinde kitap bolıp basıldı. Bwl tañda, körkemdik kökjiegine qaray, özindik älemi, külteli oyınıñ kürdeli mäneri bar jazuşı dep atauğa layıq. Deytwrğanmen  jüdä, sol jaqsı da bir mwñ bar. Onı eşkim bilmeydi…

Siz osı kezdesuiñizde,  paqırdan özi turalı tükte swraudıñ qajeti joq.  Oğan qarata japıraqşa jauıp, qarşa borağan swrqiyalardıñ sözi jeterlik. «Klassik emes»,-deytin bir top äpendi böriniñ artınşa şulap älek. Atañ qoqilardıñ köksegeni ne, onı biz tüsinsek bwyırmasın. Aynalayın!

Jazuşı bolu üşin dañqtı klassik bolu şart emes. ol tek dübära, jelökpe halturşikterdiñ şımşıma qağajuı ğana. Tağalanğan  Tahañ olarğa tasırqay qoysın ba?

«Ertistey janı taza märt kisi osı qala da qaydan jür»,-dep oy şüñetine şım batuıñız äbden mümkin. Ol sonday jaratılğan bolmıstıñ iesi… Özine ğana tän täbiğatınıñ alasapıran kezeñi onı solay qalıptastırıp ülgergen.

Jaramsaqtanğan jäutikterdi jağalaudan göri, Esildiñ boyın jağalağandı artıq sanaydı. Jağımpazdıq bwl dert twtas bir buınnıñ keseli, ruhani ot ukolmen emdese, basqa şara joq. Keeñsbaevtıñ bwl sırqattan ada ekenin közi aşıq jwrt jaqsı biledi.

Qolı qalıt ete qalsa, qonaq şaqırıp «Meni bağalañdar! »,- deytin mısıq tileuge janı qas. Özinde bardı qanağat twtıp, jan balasına zäbir keltirmey jüru bala kezden köksegen  mwratı. Qazir densaulığına baylanıstı qalam wstauınıñ üzi mwñ bolğan. Qolı erkin ikemge kelmeydi. Oylanıp-tolğanıp bolğasın bäybişesine aytadı, ol kisi qağazğa tüsiredi. Oylap köriñiz, osı adamnıñ qasireti men qasietin sälde bolsa bağalap, elep-eskeru mwz qwrsanğan qoğamnıñ esine de tüspegen bolar.

Sırtınan söz aytpay twrıp, işki älemine üñilu bügingi sanağa qalıptasa qoyu ekitalay. Sebebi qızğanıştıñ qızıl  itiniñ  semirgeni sonşa, şarbısı aqtarılıp jatır. Ömir boyı özgeni bağalamay ötetin bäzbireuler üşin «Adam» atımen ataudan wyalasıñ.

Ärkim öz qalauınıñ qolğanatı desekte , körkem ädebiet üşin bireudiñ kökjiegine twman tileu, jalpı qazaqtıñ arda ädebietine zobalañ tileu bolıp sanaladı. Bir-birimizdiñ jaqsılığımızdı köretin sanamızda köz bolsın!

Aybolsın  JANTÖRE.

kerey.kz

Related Articles

  • TÄÑİRİ QALAUI TÜSKEN JAN

    Mandoki Qoñırdıñ tuğanına 80 jıl toluına oray «Täñiri meni tañdadı»  Mwhtar Mağauin Mandoki Qoñır Iştvan – otanı Majarstan ğana emes, külli türki düniesi qasterleytin wlıq esimder qatarındağı körnekti twlğa. Şıñğıs jorığı twsında Karpat qoynauındağı madiyarlar arasınan pana tapqan qwman-qıpşaq jwrtınıñ tuması Mandoki Qoñır onnan asa tildi erkin meñgergen, bwğan qosa zertteuşilik qarımı eren, Twran halıqtarınıñ fol'klorlıq-dünietanımdıq sanasın boyına darıtqan ğalım. Ol türkologiya ğılımımen dendep aynalısıp qana qoymay, HH ğasırdıñ törtinşi şireginde Şığıs pen Batıs­tıñ arasında altın köpirge aynaldı, milliondardıñ ıqılas alqauına bölendi. YAki ol halıqtar arasın jaqındas­tırğan mämileger, ozıqtarğa oy salğan köregen edi. Zamana alğa jıljığan sayın mereytoy ieleri turalı aytılatın jayttar estelik pen ötken şaq enşisine köşedi. Közi tiri

  • Nwralı batırdıñ kesenesi  jöninde

    Keyingi kezde Nwralı batırdıñ kesenesi jöninde ärtürli äñgimeler şığıp jürgen körinedi. Onıñ biri Moñğoliyadan kelgen bir tuısqanımız basqa bir belgili jerlesimizdiñ Nwralı batırdıñ ziratı dep kigiz üy siyaqtı saman kirpişten qalanğan  ädemi zirattıñ janına barıp qwran oqığanına kuä bolğanın keltiripti. Ol jigittiñ  körgeni de, aytıp otırğanı da şıñdıq. Öytkeni 1982 jılğa deyin eldiñ köpşiligi, onıñ işinde  men de solay  oyladım. Äñgime tüsinikti bolu üşin men sol kezdegi oqiğadan bastap bayandayın. Men 1961 jılı Semeydiñ  mal därigerlik institutın bitirip keldim. Meni  sol kezdegi  S.M. Kirov atındağı  kolhozğa mal därigeri etip jiberdi. 1962 jılı bwl kolhoz «Gornıy» sovhozına aynaldı. Biz bala kezimizden: «Nwralı atamızdıñ ziratı S.M Kirov atındağı kolhozdıñ jerinde ornalasqan,   Babamız batır bolğan kisi, al onıñ janındağı qabırdıñ  wzındığı jeti kez, bizdiñ  babamızdan  da  asqan

  • Alıstağı ağayınnıñ Atamekenge oralu jolın twñğış aşqan qazaqtıñ qaharman qızı

    Ol kim deysiz ğoy, turasın aytsam ol Sağat Zaqanqızı. Toqsanınşı jıldardağı alğaşqı köş Moñğoliya qazaqtartarınan bastalğan. Sol köşti alğaş bastağan adam Sağat Zaqanqızı. Bwğan eşkimniñ dauı joq. Jarğaq qwlağı jasttıqqa timey, sonau qiın-qıstau zamanında alıstağı ağayındardıñ jolın aşqan osı adamdı qazaqtıñ qaharman qızı atauımızdıñ özindik sebebi bar. “Köş basşısımen körikti”  “Körgeni jaqsı köş bastar”  deydi atam qazaq.   Osı eki auız sözdiñ astarına üñilip qarasaq, onda, ülken män mağına bar ekenine köz jetkizemiz.       Bwrınğı auıl köşiniñ özinde, köş basşıları tört tülik maldıñ örisiniñ jağdayına qaray, är mezgildegi auarayınıñ özgerisine say, köşip qonuda bir basına jetip artılar  ülken jauapkerşilik  jüktese, Moñğoliyada twratın qandastarımızdıñ bir jarım ğasır ğwmır keşken el jerinen ,

  • ALAŞ ZIYALILARINIÑ ÜRİMŞİDEN QAYTIP KELE JATQANDA

    Bolğan oqiğa izimen Bolğan oqiğanıñ izimeN…   Alaş jwrtınıñ bir emes, birneşe s'ezi ötip, Älihannıñ Kolçaktan beti qaytıp, “Endi qaytıp täuelsiz el bolamız” dep jürgen kez edi. Semy Alaş qayratkerleriniñ ordası edi. Semeyde jürgen Ahmet Baytwrsınov bastağan bir top alaşordaşılar Qıtay şekarasındağı Ürimşi qalasına barıp, ondağı qazaq jwrtınıñ hal jağdayın bilip qaytuğa jolğa şıqqöan. Ol kezde Ürimşiniñ köbi qazaq edi Üyleri negizinen sazdan qwyılğan. Orta Aziyanıñ köp qalaların eske salğanday. Biraz ülken kisiler men jastar Ahañnıñ töte älipbiimen kitap gazet oqidı. eken. Ahañdı bwrın körgen adamdar da kezdesti. Degenmen, Ahañ Ürimşi qazaqtarınıñ täelsiz avtonomiya qwru turalı oyları da joqtığın bayqağan. Sonımeng, Ürimşi qazağınıñ jäne Qıtayğa jaqın basqa wlttardıñ bastı twrmısı

  • BİR AUILDAĞI  EKEUDİÑ TAĞDIRI

      Jwmat  ÄNESWLI   ( Mahabbat turalı äñgime) “MEN SENEN BASQANI ÖLGENŞE  KÖRMEYMİN DEP SERT BERİP EDİM ÖZİME” “DEDİ BUINIP ÖLEYİN DEP JATQAN MAYSA DEGEN QIZ.. Bwl BAYTÖBE dep atalatın auıl. BWRIN ÜLKEN ŞARUAŞILIQTARI BOLĞAN.OQU AYAQTALIP, MEKTEP BİTİRUŞİLER MEKTEPTİÑ JANINDAĞI ALMA BAĞINDA MEKTEP BİTİRUŞİLERDİÑ TOYI MEN  SINIPTAS JARAS PEN MAYSANIÑ TOYI BİRGE ÖTEİZİLETİN BOLĞAN. JARASTIÑ ƏKESİ FERMER, AZDAP EGİSTİGİ BAR. Al Jaraspen birgn oqığan Əmireniñ əkesi əkimşilikte qızmet jasaydı, əri jemis ösiredi. BWL JARAS PEN MAYSANIÑ ÜYLENU TOYI BASTALAYIN DEP JATQANDA BOLĞAN TRAGEDIYA. JARAS PEN MAYSA MEKTEP BİTİRİP,, ÖZ SINIPTASTARIMEN MEKTEPTİÑ JANINDAĞI ÜLKEN BAQTA ÜYLENU TOYLARIN MEKTEP BİTİRU TOYIMEN JAL,ĞASTIRMAQŞI EDİ. MEKTEPTİÑ BAĞI ALQIZIL GÜLMEN JAYNAP TWR. oĞAN TÜRLİ TÜSTİ LAMPALAR QOSILĞAN. sIRTINAN

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: