Жас журналистерге бір кеңес
Пабло Пикассоның 11 литографиялық сызбадан тұратын “Бұқасына” қарап отырып бір жайтқа қайран қалам. Ең күрделі техниканы меңгеріп, көркем жанрда майлы бояумен картина салуды үйренген суретші ғана ең қарапайым (бірақ дәл) сызбалы скетч арқылы объектіні төрт-бес штрихпен анық бейнелейді. Және ол төрт-бес штрихі жас баланың шатпағы сияқты емес, композициялық жағынан кәміл дүние болып шығады. Ол қарапайым кемелдікке жету үшін әлгі суретші экспрессионизм, импрессионизм және кубизм сияқты түрлі мектептің тәсілдерін көкейіне тоқып, көзі мен қолын жаттықтырып алады. Сол себепті Пикассоның натурализм жанрындағы алып бұқасы да, символизм жанрындағы арық бұқасы да шынайы көрінеді.
Сөзбен сурет салу да осындай нәрсе. Көркем әдебиет оқып, классиктердің қолтаңбасын айыратындай деңгейге жетпей тұрып, мөлдіреген публицистикалық жанрды игермей тұрып, сөйлемдерді ойдың кең арнасымен селдете ағызбай тұрып, сөздің мәйегін ішпей тұрып, сөз қорын молайтпай тұрып, фразеологиялық тіркестер мен көмекші етістіктердің һәм аналитикалық форманттардың қолдану ерекшеліктерін, реңктері мен қисынын сезінбей тұрып, саяси процестердің сипатын, азаматтық қоғамның көңіл-күйін, әлеуметтік-экономикалық өмірдің тынысын танымай тұрып классикалық репортаж жаза қоям деу – тым жаман тыраштану. Былайша айтқанда аралас құрмалас сөйлемді күрделі мәтіні оңай оқылатын деңгейге жеткен автор ғана жұтынып тұрған жай сөйлемді қарапайым мәтін жаза алады.
Бұл заңды белінен басқысы келіп тұратын тыраш журналисті Пикассоның 11 сызбасының 10-ын елемей тек соңғы символизміне ұмтылып, “соны көшіріп салсам, сауатсыздығым білінбей қалады ғой” деп дәмеленетін дарынсыз суретшіге ұқсатам. Әлбетте, жаңалық жанрындағы ақпарат тілінің шаблондарын тасаланып, классикалық скетчтің штрихтарын мәңгі көшіріп өтуге болады. Бірақ әлгі сызба сауатсыз қолдан шыққан себепті түпнұсқасына тартпаған күйі жас баланың шатпағы болып қала береді.
Ғалым БОҚАШтың facebook парақшасынан алынды
Пікір қалдыру