|  |  |  | 

كوز قاراس ساياسات سۇحباتتار

“السىرەگەن” رەسەيدىڭ دونباسستى باسىپ الۋعا كۇشى جەتە مە؟ سەۆەرودونەتسك شايقاسى قالاي جالعاسپاق؟ ساراپشىدان سۇرادىق


فرانتسيانىڭ ۋكراينا اسكەرىنە بەرگەن قارۋى. 2022 جىلدىڭ ماۋسىمى.

فرانتسيانىڭ ۋكراينا اسكەرىنە بەرگەن قارۋى. 2022 جىلدىڭ ماۋسىمى.

قازىر ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى سەۆەرودونەتسك قالاسى ءۇشىن كەسكىلەسكەن شايقاس ءجۇرىپ جاتىر. ۋكراينا تارابى رەسەيدىڭ سەۆەرودونەتسكىگە جاساپ جاتقان ارتيللەريالىق شابۋىلىنا تويتارىس بەرۋ قيىن بولىپ تۇرعانىن مويىندايدى. بىراق رەسەيلىكتەردىڭ سەۆەرودونەتسكىگە تولىق باقىلاۋ ورناتپاعانى دا ايتىلىپ جاتىر.

قازىر باتىس ەلدەرى كيەۆتى قارۋ-جاراقپەن قامتاماسىز ەتىپ جاتقانىمەن، ۋكراينا بيلىگى رەسەي اسكەرىنەن باسىم ءتۇسۋ ءۇشىن مىقتى جانە كوپ قارۋ كەرەك دەپ وتىر. جاقىندا اقش ۋكرايناعا راكەتا اتاتىن ارتيللەريالىق م142 (HIMARS) قارۋىن، ۇلىبريتانيا ارتيللەريالىق م270 قارۋىن جىبەرەتىنىن مالىمدەگەن.

ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي “سەۆەرودونەتسك شايقاسى دونباسس ايماعىنىڭ تاعدىرىن شەشۋى مۇمكىن” دەپ مالىمدەگەن. ۋكراينا شىعىسىنداعى سوعىس قالاي جالعاسادى؟ رەسەي سەۆەرودونەتسكىنى السا شايقاس قاي باعىتقا بۇرىلادى؟ ۋكراينا رەسەي باسىپ العان اۋماقتارىن قايتارا الا ما؟

ازاتتىق وسى سۇراقتار توڭىرەگىندە ۆاشينگتونداعى سوعىستى زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ (ISW) ساراپشىسى دجوردج بارروسپەن سۇحباتتاستى.

ازاتتىق: قازىر ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى سوعىستىڭ نەگىزگى شايقاسى سەۆەرودونەتسكىدە ءجۇرىپ جاتىر. بۇل سوعىس ەندى قالاي جالعاسۋى مۇمكىن؟ جۇرت سەۆەرودونەتسك شايقاسى تۋرالى نە ءبىلۋى كەرەك؟

دجوردج بارروس: كرەمل سەۆەرودونەتسك ءۇشىن شايقاستى باسىمدىققا اينالدىرىپ، ۋكراينانىڭ باسقا ايماقتارىن قازىرگى جوسپارىنان شىعارىپ تاستادى.

دجوردج بارروس

دجوردج بارروس

ءبىر قىزىعى، سوعىس باستالعالى كرەملدىڭ ماقساتتارى ازايىپ كەلەدى. 24 اقپاندا پۋتين سوعىس اشقاندا كيەۆتى جانە باسقا دا ءىرى قالالاردى الىپ، قىسقا ۋاقىتتا ەل بيلىگىن اۋىستىرۋدى كوزدەگەن ەدى. بىراق بۇعان قول جەتكىزە المادى.

ودان كەيىن ساۋىردە رەسەي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ “ارنايى وپەراتسيالارىنىڭ” ماقساتى دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىستارىن باسىپ الۋ ەكەنىن ايتتى. ءبىر قىزىعى، ءبىر جارىم اي كولەمىندە ورىستار دونەتسك وبلىسىندا دا ايتارلىقتاي جەتىستىككە جەتە المادى دا، لۋگانسك وبلىسىنا، سەۆەرودونەتسكىگە بەت بۇردى. بىراق بۇل مايدان شەبىندە دە رەسەي كوپ جەتىستىككە جەتە الماي جاتىر.

رەسەي جوسپارىن قايتا-قايتا وزگەرتىپ، بىرنەشە كۇندە يا بىرنەشە اپتادا بەلگىلى ءبىر قالانىڭ نە اۋىلدىڭ ءبىر بولىگىنە عانا باقىلاۋ ورناتىپ جاتىر. بۇل رەسەيلىكتەردىڭ ءالى دە ءالسىز بولىپ تۇرعانىن كورسەتەدى.

ۆاشينگتونداعى سوعىستى زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ قازىرگى باعالاۋى بويىنشا، ەگەر رەسەي سەۆەرودونەتسك قالاسىنا تولىق باقىلاۋ ورناتسا، وندا لۋگانسك وبلىسىن باسىپ الۋعا كوشەدى. بۇل رەسەي باسقىنشىلىعىنىڭ كۋلميناتسياسى بولىپ، ولار كۇشتەرىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ءۇزىلىس الۋى مۇمكىن. سەبەبى رەسەي باسىپ العان جەرلەرىن ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن دە كۇش كەرەك. ال بۇل تۇستا پۋتين اتىستى توقتاتاتىنىن جاريالاۋعا تىرىسۋى مۇمكىن.

بىراق وسى تۇستا “رەسەي لۋگانسك وبلىسىن تولىق باسىپ الۋعا كۇشى جەتە مە؟” دەگەن سۇراق تۋىندايدى. سولتۇستىك دونەتسك وزەنىنىڭ سولتۇستىك جاعاسىنداعى سەۆەرودونەتسك – ۋكراينانىڭ لۋگانسك وبلىسىنداعى ەڭ سوڭعى ءارى ەڭ ماڭىزدى پوزيتسياسى. رەسەي بۇل قالانى باسىپ السا، وزەننىڭ كەلەسى جاعاسىنداعى ليسيچانسك قالاسىنا جەتۋى ءتيىس. ۋكراينا ليسيچانسك قالاسىندا دا قورعانىسقا دايىن وتىر.

ليسيچانسك جوعارىدا ورنالاسقان، سوندىقتان رەسەيلىكتەردە بۇل قالاعا شابۋىلداۋ گەوگرافيالىق تۇرعىدان قيىن بولادى. سەبەبى بۇل سوعىستا رەسەي اسكەرى ءۇشىن وزەننەن ءوتۋ جانە قالا ىشىندە شايقاس جۇرگىزۋ قيىنعا سوعىپ جاتىر.

 

ۋكراينا تانكىسى. سەۆەرودونەتسك، 8 ماۋسىم 2022 جىل.

ۋكراينا تانكىسى. سەۆەرودونەتسك، 8 ماۋسىم 2022 جىل.

ازاتتىق: رەسەي اسكەرى العا قويعان ماقساتىنا جەتە الماي جاتىر دەدىڭىز. بىراق ولار كۇشتەرىن جيناپ، كەيبىر جەرلەردى باسىپ الدى. رەسەي قازىرگە دەيىن باسىپ العان جەرلەردى ساقتاپ قالا الا ما؟

دجوردج بارروس: قازىر “ۋكراينا قارىمتا شابۋىلعا شىعىپ، رەسەي سوعىس باستالعالى باسىپ العان اۋماقتارىن قايتارا الا ما؟” دەگەن باستى سۇراق بولىپ تۇر.

مەن بىلاي ايتار ەدىم، قازىرگە دەيىن ۋكراينانىڭ رەسەي باسىپ العان اۋماقتارىن قايتارىپ الۋعا قاۋقارلى ەكەنىن كورگەن جوقپىن. كيەۆ ماڭايىنداعى، حاركوۆتىڭ سولتۇستىگىندەگى جەرلەردى ۋكراينا اسكەرى قايتارىپ الدى دەپ جاتىر عوي، بىراق كوپ جاعدايدا بۇل جەرلەردەن رەسەي اسكەرى شىعىپ كەتتى.

مەنىڭشە، قازىرگە دەيىنگى سوعىستان شىققان تۇجىرىم، رەسەيگە جاڭا اۋماقتاردى باسىپ العاننان گورى باقىلاۋ ورناتقان جەردى ۇستاپ تۇرۋ وڭاي. ال ۋكراينا ءۇشىن رەسەي باسىپ العان ايماقتى قايتارۋدان گورى باسقا اۋماقتارىن قورعاۋ وڭاي بولىپ تۇر.

رەسەي ۋكراينانىڭ وڭتۇستىگىندە باسىپ العان اۋماقتاردى ۇزاق ۋاقىت ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن جاعداي جاساپ جاتىر. ۋكراينا تارابى دا رەسەي بۇل جەرلەردى بەرمەس ءۇشىن ارەكەت ەتىپ جاتىر دەپ ايتىپ وتىر.

ازاتتىق: دەمەك رەسەي ۋكراينادا باسىپ العان جەردى ساقتاپ قالۋعا قاۋقارلى دەپ ويلايسىز عوي؟

دجوردج بارروس: “كەتكەن جەردى قايتارۋ قيىن” دەپ كەسىپ ايتقىم كەلمەيدى. بىراق، ايتارىم، ۋكراينا رەسەيگە كەتكەن جەرلەرىن قايتارۋ ءۇشىن شايقاستا بۇرىن كورسەتپەگەن مۇمكىندىكتەرىن پاش ەتۋى ءتيىس.

ازاتتىق: ءسىز اسكەرلەردىڭ السىرەگەنىن مەڭزەدىڭىز. سوعىس قاي جەرگە جەتتى؟ الداعى اپتادا نە بولۋى مۇمكىن?

دجوردج بارروس: مەنىڭشە، شەشۋشى فاكتور باتىس ەلدەرىنىڭ ۋكرايناعا قانشا جانە قانداي قارۋ بەرەتىنىنە بايلانىستى بولماق. ءتۇرلى كومەك پەن قارۋ بەرىپ جاتىر، بۇل دا جاقسى. بىراق رەسەي كەيبىر مايدان شەبىندە ۋكراينا كۇشتەرىن كەرى يتەرىپ تاستادى ءارى اسكەرىن جابدىقتاپ جاتىر. سوندىقتان ۋكرايناعا الىستى كوزدەيتىن، رەسەيدىڭ لوگيستيكالىق شەبىن قيراتاتىن قارۋ-جاراق كەرەك.

سوندىقتان پۋتين وسىعان دەيىنگى جەتىستىكتەرىن نىعايتپاس ءۇشىن باتىستىڭ اسكەري كومەگى شەشۋشى فاكتور بولادى دەپ ويلايمىن.

سۇحبات اعىلشىن تىلىنەن اۋدارىلدى.

ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى

Related Articles

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

  • “گەوساياسات يلەۋىنە ءتۇسىپ قالۋىمىز مۇمكىن”. قازاقستاندا اەس سالۋعا قاتىستى ساراپشى پىكىرى

    ەلەنا ۆەبەر اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ جانە پايدالانۋ ەكولوگيالىق قاتەر جانە توتەنشە جاعدايدا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى عانا ەمەس، وعان قوسا سوعىس بارىسىندا ۋكراينانىڭ زاپوروجە اەس-ىندەگى بولعان وقيعا سياقتى بوپسالاۋ قۇرالى دەيدى الەۋمەتتىك-ەكولوگيالىق قوردىڭ باسشىسى قايشا اتاحانوۆا. ول مۇنىڭ ارتىندا كوپتەگەن پروبلەما تۇرعانىن، قازاقستاندىقتارعا اەس سالۋ جونىندەگى رەفەرەندۋم قارساڭىندا بىرجاقتى اقپارات بەرىلىپ، وندا تەك پايدالى جاعى ءسوز بولىپ جاتقانىن ايتادى. ساراپشى اەس-ءتىڭ قاۋپى مەن سالدارى قانداي بولاتىنى جايىندا اقپارات وتە از دەپ ەسەپتەيدى. گولدمان اتىنداعى حالىقارالىق ەكولوگيالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بيولوگ قايشا اتاحانوۆا – رادياتسيانىڭ ادامدارعا جانە قورشاعان ورتاعا اسەرىن شيرەك عاسىردان استام زەرتتەپ ءجۇر. ول بۇرىنعى سەمەي پوليگونىندا جانە وعان ىرگەلەس جاتقان اۋدانداردا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گەنەتيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولعان.

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: