نازارباەۆتىڭ ورنىن «ۇجىمدىق باسشىلىق» باسادى دەگەن بولجام بار
باتىس ءباسپاسوزى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بيلىكتەن كەتكەن سوڭ قازاقستاندا «ۇجىمدىق باسشىلىق جۇيەسى ورناۋى مۇمكىن» دەگەن بولجام ايتادى.
جاڭا نۇسقا
ۇلىبريتانيانىڭ Financial Times باسىلىمىندا جاريالانعان «نازارباەۆتان كەيىنگى قازاقستان: وزگەرىس جەلى سوعايىن دەدى مە؟» اتتى بلوگتا قازىرگى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ بيلىكتەن كەتكەن سوڭ بيلىكتى اۋىستىرۋ ستسەناريى وزگەرۋى مۇمكىن ەكەنى جايلى جازادى.
Verisk Maplecroft ساراپتامالىق ۇيىمى وكىلى كاميلا حەيجلاند ءوز ماقالاسىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قازاقستاندا 25 جىلعا سوزىلعان «ساياسي تۇراقتىلىقتى» ساقتاعان جەتەكشىلىك ءرولىن اتاپ ءوتىپ، ونىڭ بولاشاقتا بيلىكتەن كەتۋى ينۆەستورلاردى ايتارلىقتاي الاڭداتاتىنىن ەسكەرتكەن. «نازارباەۆ وتباسى مۇشەلەرىنە قاتىستى لاۋازىم اۋىستىرۋ جانە ينستيتۋتتسيونالدىق رەفورمالار ونى الماستىرۋعا دايىندىق جاقىن بولاشاقتا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتەدى» دەپ جازادى اۆتور.
«وقيعالاردىڭ ءوربۋى قازاقستان بيلىك قۇرىلىمىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر قاراستىرىلىپ جاتقانىن كورسەتتى – بيلىكتە مىقتى كوشباسشى ەمەس، بارىنشا ۇجىمدىق جەتەكشىلىك جۇيەسى ورناۋى مۇمكىن، ول ءبىرشاما كۇردەلى ساياسي لاندشافتقا اكەلەدى» دەپ جازادى Financial Times باسىلىمى.
وتباسىنداعى قىزمەت اۋىستىرۋدىڭ مىسالى رەتىندە پرەزيدەنتتىڭ ۇلكەن قىزى داريعا نازارباەۆانىڭ 2015 جىلى پرەمەر-مينيستر ورىنباسارلىعىنا جانە پرەزيدەنتتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ءابىشتىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالۋى اتالعان. «سامات ءابىش بولاشاقتا توراعالىققا تاعايىندالعان جاعدايدا تۇبىندە بيلىك وزگە قولعا وتەتىندىگىنەن بەلگى بەرگەن بولار ەدى» دەلىنگەن ماقالادا.
بۇعان قوسا نازارباەۆتار وتباسى «شەتەلدەگى دۇنيە-مۇلىكتەرىن وتانىنا قايتارىپ جاتىر» دەگەن سىبىس بار. «مۇلىكتى [قازاقستانعا] قايتارۋدى ساياسي اۋىسىمعا دايىندىق رەتىندە قاراستىرۋعا بولادى. ينۆەستيتسيانى ۇيگە – قازاقستانعا اكەلۋ ارقىلى وتباسى ءوزىن ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىن ىنتالاندىرىپ، باعالايتىن «جاۋاپكەرشىلىگى بار ەليتا» رەتىندە كورسەتەدى… [وسى ىسىمەن] نازارباەۆتار وتباسى ەل بيلىگى ينۆەستيتسيالارىن قازاقستانعا قايتارۋعا ىنتالاندىرىپ جۇرگەن باسقالارعا ۇلگى كورسەتەدى» دەپ جازادى Financial Times.
نازارباەۆ «ۇلت كوشباسشىسى» رەتىندە ءوزىن الماستىرا الاتىن ناقتى ەشكىم جوعىن «جاقسى بىلەدى» دەلىنگەن ماقالادا. «سونىڭ ناتيجەسىندە مىقتى ينستيتۋتتار ماڭىزى ەسەلى تۇردە ارتادى، سولايشا نازارباەۆ وزىنە ميراسقور تابۋعا تىرىسا ما، الدە مىقتى ينستيتۋتتارعا سۇيەنگەن ۇجىمدىق باسقارۋ ستيلىنە وتە مە دەگەن ساۋال تۋىندايدى. بۇل وعان نازارباەۆتار اۋلەتىنىڭ بولاشاعىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وتباسى مۇشەلەرىن نەگىزگى قىزمەتتەرگە ورنالاستىرۋ ارقىلى، كەلەشەكتە جالعىز مۇراگەر تاعايىنداۋ بويىنشا ەليتا تارابىنان دا، تۇرعىندار جاعىنان دا كەرى رەاكتسياعا جول بەرمەۋ ءۇشىن قوسىمشا پايدا تيگىزۋى مۇمكىن» دەيدى ماقالا اۆتورى.
قازاقستان جانە افريكا
سينگاپۋرلىق Channel News Asia تەلەارناسى سايتىندا قازاقستانعا قىتايدىڭ شىڭجاڭ-ۇيعىر اۆتونومدىق اۋدانى (شۇاا) توراعاسى چجان چۋنسياننىڭ كەلگەنى، كەزدەسۋ بارىسىندا قۇنى ەكى ميلليارد دوللاردىڭ كەلىسىمدەرىنە قول قويىلعانى تۋرالى جازادى. تەلەارنانىڭ سوزىنشە، بۇل سوما ەنەرگيا، اۋىلشارۋاشىلىق جانە ونەركاسىپ سالاسىنداعى جوبالارعا بولىنبەك.
افريكالىق All Africa جاڭالىقتار سايتىندا وتكەن اپتادا قازاقستان مەن بەلارۋس ليبەريامەن ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستار ورناتقانى، «بۇعان دەيىن باسقالار دا ايتقانداي، بارلىق سالا بويىنشا دوستىقتى نىعايتۋ جانە قولداۋعا ۋادە بەرگەنى» جايلى حابارلاعان.
سونىمەن بىرگە سايت ليبەريانىڭ شەتەلدەگى ديپلوماتيالىق ميسسياسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن «كوپ اقشا جۇمساپ جاتقانىن» سىنعا الىپ، ال بۇل ۋاقىتتا وزگە ەلدەر – سونىڭ ىشىندە ليبەريا ديپلوماتيالىق ميسسيالارىن اشقان مەملەكەتتەر دە بار – «شىعىندارىن ازايتىپ جاتقانى» تۋرالى جازعان. اسىرەسە ليبەريا تۇرعىندارىنا شەنگەن ۆيزاسىن الۋ ءۇشىن كورشى گانا، كوت-د’يۆۋار نەمەسە نيگەرياداعى ەۋروپالىق ەلدەردىڭ ەلشىلىكتەرىنە بارۋعا تۋرا كەلەتىندىكتەن، ۆيزا ولارعا تىم قىمباتقا تۇسەدى.
اننا كلەۆتسوۆا
ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى
پىكىر قالدىرۋ