|  |  |  |  |  | 

جاڭالىقتار تاريح تۇلعالار قازاق حاندىعىنا 550 جىل ادەبي الەم

الماتىدا قازاقتىڭ كورنەكتى عالىمى قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى كەش ءوتتى

   Qayim MUHAMEDZHAN100 2016 جىلدىڭ 16 مامىر  كۇنى كەشتە  م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنداعالىم، ابايتانۋشى، اقىن، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى، قوعام قايراتكەرى قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى كەش ءوتتى.

   الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن كەشكە  زيالى قاۋىم وكىلدەرى، ادەبيەتشىلەر مەن  ونەر مايتالماندارى  قاتىستى.IMAG3096
            مەرەيتويلىق  كونتسەرتتىڭ باستالۋ ءسوزىن الماتى قالاسى مادەنيەت باسقارما باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى

وتەلبايۇلى عالىمجان الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باۋىرجان بايبەكتىڭ قۇتتىقتاۋ ءسوزىن جەتكىزىۋمەن باستادى.

  اقىن ءشومىشباي ساريەۆتىڭ قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىنا ارناۋ ولەڭى، قايىم مۇحامەدحانوۆقا ارنالعان «جان اعا» ءانى، قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ «جامبىل» اتتى داستانىنا ءۇزىندى  ورىندالدى.  كەشتە سونداي-اق،  ابايدىڭ ءانى «ايتتىم سالەم، قالامقاس»، شاكارىمنىڭ ءانى «ءان تۋرالى»، حالىق ءانى «احاۋ، سەمەي!»، «جەرىم مەنىڭ» جانە ت.ب. ەل، تۋعان جەرگە ارنالعان اندەر شىرقالدى.

قايىم مۇحامەدحانوۆ (عابدۋلقايىم) (1916-2004)  5 قاڭتاردا  شىعىس قازاقستان وبلىسى سەمەي قالاسىندا تۋعان.

قايىم مۇحامەدحانوۆ عالىم، ابايتانۋدى عىلىمي نەگىزدەۋشى، ءارى العاشقى تەكستولوگى، ۇستاز، اقىن، جازۋشى، دراماتۋرگ. شاكارىمتانۋدىڭ نەگىزىن قالاۋشى. قازاق كسر گيمنىنىڭ اۆتورى، كسرو جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، ادەبي اۋدارماشى، سەمەيدە ابايدىڭ مۇراجايىن ۇيىمداستىرۋشىسى. قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ، جازۋشىلار وداعى سىيلىعىنىڭ، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ جانە حالىقارالىق اباي اكادەمياسىنىڭ (لوندون) التىن مەدالىنىڭ يەگەرى، پروفەسسور، كسرو جانە قازاقستان حالىق اعارتۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى; سەمەي قالاسىنىڭ، اياگوز، جاڭاسەمەي، اباي اۋداندارىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى; جاريالانعان 800-دەن اسا عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى. «ابايدىڭ اقىن شاكىرتتەرى» اتتى ءتورت كىتاپتان تۇراتىن جيناق قۇراستىردى. «اباي» جۋرنالىنىڭ قايتا جارىق كورۋىنە كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. «تولقىن»، «مايداننان مايدانعا»، «ەر ءبىلىسباي» پەسالارىنىڭ اۆتورى. ءازىربايجان دراماتۋرگى ۋ.گادجيبەكوۆتىڭ «ارشين مول الان»، تاتار جازۋشىسى ش.كامالدىڭ «قاجى اپەندى ۇيلەنەدى» پەسالارىن قازاقشالاعان.  1996 جىلى «اباي» ەنتسيكلوپەدياسىن شىعارۋداعى ەڭبەگى ءۇشىن قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاندى. كسرو جانە قازاق كسر اعارتۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى. سەمەي قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى. ابايدىڭ دۇنيەجۇزىلىك اكادەمياسىنىڭ التىن مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

جۇماباي ءمادىبايۇلى 

kerey.kz

IMG-20160516-WA0012

IMG-20160516-WA0011

IMG-20160516-WA0010

IMG-20160516-WA0008

IMG-20160516-WA0007

IMG-20160516-WA0006

IMG-20160516-WA0005

IMG-20160516-WA0004

Related Articles

  • الماتىدا اياۋسىز سوققىعا جىعىلعان جىگىتتىڭ ۆيدەوسى: كۇدىكتى ۇستالدى

    ۆيدەو كادرى قازنەتتە اياۋسىز سوققىعا جىعىلعان جىگىتتىڭ ۆيدەوسى تارادى، – دەپ حابارلايدى Tengrinews.kz . ۆيدەودا بەلگىسىز ادام جىگىتكە بىرنەشە سوققى جاسايدى. ديالوگتان جابىرلەنۋشىنىڭ قانداي دا ءبىر قارجىلىق قارىزى بار ەكەنى بەلگىلى بولادى. كادر سىرتىنداعى داۋىس ونىڭ باسىنان ۇرماۋدى سۇرايدى. سكرينشوت الماتى پوليتسياسى كۇدىكتىلەردى ۇستادى. “زورلىق-زومبىلىقپەن وزىنشە بيلىك ەتۋ دەرەگى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. كۇدىكتى ۇستالىپ، ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنا قامالدى. سونىمەن قاتار، قىلمىسقا قاتىسقانى ءۇشىن ۆيدەوعا تۇسىرگەن ەكىنشى ادام دا ۇستالىپ، ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنا قامالدى. تەرگەۋ جالعاسىپ جاتىر”، – دەدى الماتى پد ءباسپاسوز قىزمەتى.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • ايتپاي كەتتى دەمەڭىز… (تيبەت ءارحيۆى تۋرالى)

    التايدان اۋعان ەل تۋرالى تاريحي جازبالاردا وقتىن-وقتىن ايتىلعانى بولماسا ءيسى قازاق جۇرتىنا تيبەت تۋرالى تۇسىنىك ءالى كۇنگە دەيىن بەيمالىم. اسىرەسە تيبەت جازبا دەرەكتەرىندە كۇللى تۇركى بالاسىنىڭ تاريحى تۋرالى تىڭ دەرەكتەردىڭ كومۋلى جاتقانىن تىپتەن بىلە بەرمەيمىز. تيبەت- تاريحي دەرەكتىڭ ەڭ كوپ ساقتالعان ايماعى سانالادى. مادەني، ادەبي، رۋحاني جانە تاريحي ءتۇرلى دەرەكتەردىڭ ىقىلىم زاماننان بەرى جاقسى ساقتالۋىمەن سىرت الەمدى وزىنە باۋراپ كەگەن تيبەت جۇرتىنا 19 عاسىردان باستاپ باتىس ەكسپەديتسياسى باسا نازار اۋدارىپ كەشەندى زەرتتەۋلەر جاسادى. سونىڭ نەگىزىندە تيبەتتەگى كەيبىر سالالىق بايىرعى دەرەكتەر باتىسقا كوشىرىلدى. ەسەسىنە تيبەتتانۋ عىلىمى قالىپتاستى. جاعىرافيالىق ورنالاسۋى تىم ۇزاق بولعاندىقتان تيبەتتانۋ عىلىمى قازاق جۇرتىنا قاجەتتىلىك تۋدىرمادى. تيبەتتانۋمەن نەگىزىندە الپاۋىت كۇشتەر اينالىستى. ولار تيبەت جۇرتىن يگەرۋدى باسقا قىرىنان باعالادى. تيبەتتە

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: