|  |  | 

Ruhaniyat Twlğalar

Toqtar Äubäkirov balalarımen qazaqşanı qalay üyrendi?

Qazaqtıñ twñğış ğarışkeri Toqtar Äubäkirov öziniñ, Reseyde tuğan balalarınıñ qazaq tilin qalay üyrengenin aytıp berdi. Halıq qaharmanı ata-äjeniñ täribesin alğan qazaq balaları baqıttı dep sanaydı. Ğarışker twñğış balanı ata-äjesi bauırına basıp alatın qazaqı dästürge qwrmetpen qaraytının da aytadı.

Balalarımnıñ qazaqı tälim aluı üşin qazaqşa än-küylerdi tıñdatam

«Ras, däl men sekildi qwrmetke jetkender az. Biraq, meniñ kökirek-keudemdi kernegen bir närse boldı. Ol – wlttıq sana.

Basında men de, Talğat ta (Talğat Mwsabaev – avt.) qazaqşa dwrıs söyley almaytınbız. Amandasıp, arı qaray özge tilde şüldirley ketetin edik. Keyin ülken ağa-apalarım sın ayttı. Osıdan soñ sanama nıqtadım. «Men nege öz tilimde sayrap twrmaymın, osı» dedim özime-özim qamşı basıp.

Eñ bastısı — niet qoy. Öz tilimdi üyrendim dep maqtanbay-aq qoyayın. Wldarım Reseyde ömirge keldi. Olardıñ qazaqı tälim aluı üşin ärqilı ädisterge bardım. Äueli, olarğa qazaqşa än-küylerdi tıñdatam. Äsirese, kişi wlımnıñ qazaqşa än tıñdağanda közi jaynap ketetin. Alğaşında olardı qazaqşa tärbieleu qiınğa soqtı. Sebebi,  özim orısşa oylaytın edim.

Ata tärbiesi – qazaqılıqtıñ qazığı. Men mwnı eş oylanbastan aytamın. Tipti, kerek deseñiz, atalarımız wrpaq tärbiesin joğarı orınğa qoyıp, öz perzentterin ağayın-tuıs, bir qauım el bolıp tärbielegen emes pe?

Ata-äjeniñ tärbiesin alğan balanıñ boyınan ülken-kişige degen qwrmet, meyirim, imandılıq, ruhani tärbieni aşıq köruge boladı.

Qala berdi, qazaqtıñ ejelgi dästüri boyınşa twñğış nemeresin atası men äjesi bauırına basıp tärbielegen. Keyde twñğış bala kenje wlınıñ ornına atasınıñ qaraşañırağına ie bolıp ta jatadı. Keremet qoy, bwl!..

Mende namıs bolmasa, öz Ana tilimdi üyrenbes edim

Qazaqtı aştan öltirmeytin, köşten qaldırmaytın tetik – namıs. Eger mende namıs bolmasa, öz Ana tilimdi üyrenbes edim.

Qwpiyamdı aytayın:

men tildi qazaqi än-jır arqılı üyrendim. Keyingi jastarğa aytarım, orısşa da, ağılşın tilin de üyrensin, biraq, eñ birinşi qazaq tilin – öz ana tiliñdi bil. Qazaqşa üyrengisi kelmeytin qazaqtardı özderine-özi qarsı adamdar dep sanaymın.

«Mağan qazaq tiliniñ keregi joq, orısşa söyley beremin» degen jwrttı köp kezdestirdim. Jaraydı, özderi solay-aq istesin. Biraq, olar ata-babaların, tüpqazığın özgerte almaydı ğoy. Boydağı namıs – wlttıq bolmıstıñ saqtauşısı. Al onıñ astarında qanşama närse jatır», — deydi Halıq qaharmanı Toqtar Äubäkirov „Abay„ portalına bergen juırdağı swhbatında.

365info.kz

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • …oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız.

    Äleumettik jelide osı otandasımızdı qızu talqılap jatır eken. Köbi sın aytıp jatır. Video jazbanıñ tolıq nwsqası joq, pikir-talas tudırğan böligi ğana tarap jatır eken. Soğan baylanıstı öz oyımdı ayta ketpekşimin: Birinşi, otandasımızdıñ videosı, fotosı äleumettik jelide jeldey esip tarap jatır. Ol azamattıñ (azamatşanıñ) jeke qwpiyası sanalatın fotosı, video jazbası kimniñ rwqsatımen tarap jatır eken? Öz basım osı posttı jazu üşin ol azamattıñ (azamatşanıñ) videodağı beynesin qara boyaumen öşirip tastaudı jön kördim. Jäne rwqsatınsız foto beynesin jeke paraqşama salğanım üşin odan keşirim swraymın. Dini wstanımı, oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız. Ekinşi, otandasımızdıñ dini wstanımına baylanıstı aytqan sözderi qoğamda qattı pikir tudırğan eken. Tipti onı “wlt dwşpanı”

  • Baqsılar institutı

    Saraptama (oqısañız ökinbeysiz) Birinşi, ilkide Türki balasında arnayı qağan qwzireti üşin jwmıs isteytin köripkel baqsılar institutı bolğan. Atı baqsı bolğanımen hannıñ qırıq kisilik aqılşısı edi. Köripkel baqsılar han keñesi kezinde aldağı qandayda bir sayasi oqiğa men situaciyanı küni bwrtın boljap, döp basıp taldap häm saraptap bere alatın sonı qabilettiñ iesi-tin. Olardı sayasi köripkelder dep atasa da boladı. Han ekinşi bir eldi jeñu üşin bilek küşinen bölek köripkel baqsılardıñ strategiyalıq boljauına da jüginetin. Qarsılas eldiñ köripkel baqsıları da oñay emes ärine. Ekinşi, uaqıt öte kele sayasi köripkel baqsılar türkilik bolmıstağı strategiyalıq mektep qalıptastırdı. Türki baqsıları qıtay, ündi, parsı, wrım elderin jaulap aluda mañızdı röl atqardı. Ol kezdegi jahandıq jaulasular jer, su,

  • TÄÑİRİ QALAUI TÜSKEN JAN

    Mandoki Qoñırdıñ tuğanına 80 jıl toluına oray «Täñiri meni tañdadı»  Mwhtar Mağauin Mandoki Qoñır Iştvan – otanı Majarstan ğana emes, külli türki düniesi qasterleytin wlıq esimder qatarındağı körnekti twlğa. Şıñğıs jorığı twsında Karpat qoynauındağı madiyarlar arasınan pana tapqan qwman-qıpşaq jwrtınıñ tuması Mandoki Qoñır onnan asa tildi erkin meñgergen, bwğan qosa zertteuşilik qarımı eren, Twran halıqtarınıñ fol'klorlıq-dünietanımdıq sanasın boyına darıtqan ğalım. Ol türkologiya ğılımımen dendep aynalısıp qana qoymay, HH ğasırdıñ törtinşi şireginde Şığıs pen Batıs­tıñ arasında altın köpirge aynaldı, milliondardıñ ıqılas alqauına bölendi. YAki ol halıqtar arasın jaqındas­tırğan mämileger, ozıqtarğa oy salğan köregen edi. Zamana alğa jıljığan sayın mereytoy ieleri turalı aytılatın jayttar estelik pen ötken şaq enşisine köşedi. Közi tiri

  • Nwralı batırdıñ kesenesi  jöninde

    Keyingi kezde Nwralı batırdıñ kesenesi jöninde ärtürli äñgimeler şığıp jürgen körinedi. Onıñ biri Moñğoliyadan kelgen bir tuısqanımız basqa bir belgili jerlesimizdiñ Nwralı batırdıñ ziratı dep kigiz üy siyaqtı saman kirpişten qalanğan  ädemi zirattıñ janına barıp qwran oqığanına kuä bolğanın keltiripti. Ol jigittiñ  körgeni de, aytıp otırğanı da şıñdıq. Öytkeni 1982 jılğa deyin eldiñ köpşiligi, onıñ işinde  men de solay  oyladım. Äñgime tüsinikti bolu üşin men sol kezdegi oqiğadan bastap bayandayın. Men 1961 jılı Semeydiñ  mal därigerlik institutın bitirip keldim. Meni  sol kezdegi  S.M. Kirov atındağı  kolhozğa mal därigeri etip jiberdi. 1962 jılı bwl kolhoz «Gornıy» sovhozına aynaldı. Biz bala kezimizden: «Nwralı atamızdıñ ziratı S.M Kirov atındağı kolhozdıñ jerinde ornalasqan,   Babamız batır bolğan kisi, al onıñ janındağı qabırdıñ  wzındığı jeti kez, bizdiñ  babamızdan  da  asqan

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: