|  | 

Әдеби әлем

ТҮЙСІКТЕР ТӨТЕМІ

 

Orken SalubaiulyӨркен Салубайұлы  1984жылы ҚХР-дағы Алтай аймағы Қаба ауданында дүниеге келген. 2011жылы ҚХР – Жияңсу провинциясындағы Нанкин университетін тамамдаған. жылан жылғы Қыран өзенінің жағалауында өткен атақты сүлейлер жиылған <<Алтын қанат ақиықтар>> мүшәйрасында 2орын иегері болыпты. Өркеннің <<Тас бояу>> деген поэзиялық кітабі бар. ақын бұл күндері Алтай аймағының халық радиосында қызметте. әлемдік толғаныстардың бунағы мен буынының арасында ербеңдеген адамзаттық нәзік, күңгірт ағынның төңірегінде жұртының күллі этнографиясы мен дүние танымын әләулайлатқан тым сирек кезігетін аз ақынның шоқтықтысы осы Өркен Салубай мырза!

Ақынның бағы ашылсын!

 

ТҮЙСІКТЕР ТӨТЕМІ

 

Тынштықта ұрдалды уақыт,

сағат шеңберлері ішіндегі шәшілді сифырлар,

Көзімді көлегеилеиді, мезгіл қалдықтарынан ұшқан қисапсыз қиқымдар.

Жым-жылас тіршіліктің жанарына үреи ұялап,

Жасаған оғанда болмыс санасындағы бір ой қянат.

Меннен де бүгін иесіз қалып қаңғырған текті рух,

Жасымды тұрмын көшпенділер аспаннан жауған жаңбырға кептіріп.

Босаттым сосын алақаным сызықтарына байланған шексіздік арқауын,

Ғасырдың күрсінісінен білінді тексіздік шаршауы.

Бостандық бердім деміммен үрлеп кеңстіктегі қылмысты тозаңға,

Ақиқаттан айтылмай қалған бар еді білем сөз онда.

Сол тозаң менің тарихым бетіне тамған кеңстік нүктесі,

Тілсім табиғаттың киесімен көрсеткен маған нұх сесі.

Ол-дағы бір қасыретты құрлығым еді аспанға асылған нұр жіппен,

Мәңгілік пәреллел жатқан табанымдағы құрлықпен,

Айтады дәтін кімдерге барып сол қаңғыбас құрлығым,

Меніңде аяқсыз аяқталған мандымас тірлігім.

Шаршаған олда жан айғай дауыстар ішінде сенделіп,

Шаршатқан меніде адамызат ниетіндегі пенделік.

Қарайды маған мезгіл түсіндегі реңдер оңып,

Ұрғашылар құшағындағы гүлдерде түнерген тоңып,

Айналған олар ана құрсағындағыдай көркем бір пшінге,

Сарқылған бүгіндерінде, жұтылған ғұмырлар ертеңнің ішінде.

Жоғалды бәрі ғасырлар мимыртындағы нышанға сіңіп,

Мен, сен, ол үшеуміздің арамызда тұс, арман, күдік.

Өрмекшілер жатады көзімнен аққан тор құрып жасыма,

Сорыма бола қонғам мен сор құдық басына.

Деміме жылынған тыныштықтарды ой күнәсі үркітіп,

Өлара дүниесінің ішнде жүрем, Төтемге айналған түйсіктерімді пір тұтып. 

 

АМАЛНАМАДАН

 

Мен туылмай тұрғанда,

кеңістігім еді анамның құрсағы,

Әкемнің сипаған алақанының жүзіме түскен нұр табы.

Оның алақаны күн іспетті еді сол кеңстігімді айналған,

Ғажайып жылылғын өткізген маған маңдайдан.

Сездім мен оның тамырындағы қанның ағысын,

Естілді одан өз бойымдағы таныс үн.

Ауамен нұрдың көлеңкесінде,

топырақтың исын иіскедім ес кірді маған,

Алдымда тұрды жұмбақ дұниегеайналған шексіз бір ғалам,

Естідім сосын тілсім табиғаттың дұға тілегін,

Мен оны анамның құрсағында жатқанда ұғатын едім.

Киелі құстар қауырсындарын өртеп жасады аспан ырымын,

Тыңдадым тағы шайтан мен перштелердің күбірін.

Нажағайдың жарығынан жасалған ілездік күндізім,

Көрсетті маған түнекте жатқан дүниенің мұң жұзын.

Жүрдым мен содан сол түнектерді деміммен қуып,

Жүрдым мен содан сол түнектерді жәсіммен жуып.

Жарықты күттім туған топырағыма шұғыласын шәшқан,

Халымды менің жетімдік тартқан ұғынатын аспан.

Айықтру үшін ішімде жатқан осы құсамды,

Тамыздық тастар бақсының қызыл тілмен тұтанды,

Қасіретімды менің үн-тұнсыз жанған тас білді,

Жүрегімдегі жарақатымда асқынды.

 

—————————————————

kerey.kz

Related Articles

  • АЛАШ ЗИЯЛЫЛАРЫНЫҢ ҮРІМШІДЕН ҚАЙТЫП КЕЛЕ ЖАТҚАНДА

    Болған оқиға ізімен Болған оқиғаның ізімеН…   Алаш жұртының бір емес, бірнеше съезі өтіп, Әлиханның Колчактан беті қайтып, “Енді қайтып тәуелсіз ел боламыз” деп жүрген кез еді. Семй Алаш қайраткерлерінің ордасы еді. Семейде жүрген Ахмет Байтұрсынов бастаған бір топ алашордашылар Қытай шекарасындағы Үрімші қаласына барып, ондағы қазақ жұртының хал жағдайын біліп қайтуға жолға шыққөан. Ол кезде Үрімшінің көбі қазақ еді Үйлері негізінен саздан құйылған. Орта Азияның көп қалаларын еске салғандай. Біраз үлкен кісілер мен жастар Ахаңның төте әліпбиімен кітап газет оқиды. екен. Ахаңды бұрын көрген адамдар да кездесті. Дегенмен, Ахаң Үрімші қазақтарының тәелсіз автономия құру туралы ойлары да жоқтығын байқаған. Соныменг, Үрімші қазағының және Қытайға жақын басқа ұлттардың басты тұрмысы

  • БІР АУЫЛДАҒЫ  ЕКЕУДІҢ ТАҒДЫРЫ

      Жұмат  ӘНЕСҰЛЫ   ( Махаббат туралы әңгіме) “МЕН СЕНЕН БАСҚАНЫ ӨЛГЕНШЕ  КӨРМЕЙМІН ДЕП СЕРТ БЕРІП ЕДІМ ӨЗІМЕ” “ДЕДІ БУЫНЫП ӨЛЕЙІН ДЕП ЖАТҚАН МАЙСА ДЕГЕН ҚЫЗ.. Бұл БАЙТӨБЕ деп аталатын ауыл. БҰРЫН ҮЛКЕН ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫ БОЛҒАН.ОҚУ АЯҚТАЛЫП, МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕР МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ АЛМА БАҒЫНДА МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ТОЙЫ МЕН  СЫНЫПТАС ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ТОЙЫ БІРГЕ ӨТЕІЗІЛЕТІН БОЛҒАН. ЖАРАСТЫҢ ƏКЕСІ ФЕРМЕР, АЗДАП ЕГІСТІГІ БАР. Ал Жараспен біргн оқыған Əміренің əкесі əкімшілікте қызмет жасайды, əрі жеміс өсіреді. БҰЛ ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ҮЙЛЕНУ ТОЙЫ БАСТАЛАЙЫН ДЕП ЖАТҚАНДА БОЛҒАН ТРАГЕДИЯ. ЖАРАС ПЕН МАЙСА МЕКТЕП БІТІРІП,, ӨЗ СЫНЫПТАСТАРЫМЕН МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ ҮЛКЕН БАҚТА ҮЙЛЕНУ ТОЙЛАРЫН МЕКТЕП БІТІРУ ТОЙЫМЕН ЖАЛ,ҒАСТЫРМАҚШЫ ЕДІ. МЕКТЕПТІҢ БАҒЫ АЛҚЫЗЫЛ ГҮЛМЕН ЖАЙНАП ТҰР. оҒАН ТҮРЛІ ТҮСТІ ЛАМПАЛАР ҚОСЫЛҒАН. сЫРТЫНАН

  • МӘҢГІ ҚАЗАҚ(ертегі фэнтези) 

    ҚАЗАҚТАРҒА ЖАСАлып жатқан  ҚИЯНАТ КӨП БОЛҒАСЫН, « Мәңгі қазақ» атты әңгіме жазсам деп жүретін едім. Осыдан бір күн бұрын сол әңгіменің сюжетіне келетін түс көржім. Кешеден бері жазуға кіріссем бе деп жүр едім, сәті бұгін түскен сияқты. ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ Өте ертеде емес, бүгінде емес, ғылым докторлары Санжар мен Балжан институтта қызмет ететін.Өздерінің лауазымдарына қарай қарапайым екі қатарлы жақсы салынған коттеджде тұрды.Интеллигент адамдар өмірдің қиындықтарына көп мін бере қоймайды ғой, Өмірлері мәнді, жайлы өтіп жатты. Жақсылықта көп күттірген жоқ, Санжар мен Балжан ұлды болып, коттеджде шағын той өтті. Неге екенін қайдам, әке шешелері ақылдасып, ұлдарыныі есімін Аңсар деп атаған. Аңсар ертедегідей тез де өскен жоқ, кеш те өскен жоқ. Тәрбиелі жігіт болып

  • СУ ІШКЕНДЕ ҚҰДЫҚ ҚАЗЫУШЫНЫ ҰМЫТПА

    (23 – әңгіме) БАЙАХМЕТ ЖҰМАБАЙҰЛЫ — Біздің заманда сендерше киімнен-киім таңдайтын жағдай қайда, жамап-жасқап, тон, шалбар кисек те жететін. Сөйтіп жүріп аянбай еңбек еттік. Бүгінгі күн басатын жолды ол кезде айлап жүрдік, тіпті бүгінгідей дүниенің төрт бұрышынан хабар тауып отыратын жағдай қайда? — деген қария немересінің жұмыстың қырын білмей, тік қасық болып өсіп келе жатқанына наразы бейнесін аңғартып, өз өмір кешірмесінен кеңестер қозғаған. Немересі: — Ата, сол дәуірде туған өздеріңіздің сорлы болған тәлейлеріңізден көрмейсіз бе? Оларыңызды бізге айтпаңыз, —демей ме. Ашудан жарыларман болған қария: — Е, ондай болғанда «Ұрпақ үшін бақыт-байлық жаратсам» деп тер төгіп, жан қиып, азып-тозған ата-бабаларың сендерге айыпты болғаны ғой. «Теңдік үшін» деп әкем оққа ұшты. Ал

  • Мұхтар Мағауин: ОРАЛХАНДЫ ДА, ҚҰДАЙЫҢДЫ ДА ҰМЫТҚАН ЕКЕНСІҢ…

    яғни, Д.Исабековты тәубаға түсіру рәсімі Республика президентінің қолынан биік марапат алып, желі көтеріліп тұрған Д.Исабеков, мына біз сияқты пендесіне көңіл бөліп, «Мұхтар Мағауиннің бүкіл позициясы маған ұнамайды» деген түйінді тақырыппен сұхбат беріпті – Nege.kz, 10.ХІ.2022. Бір заманда таныған, білген, енді көзден таса, көңілден өшкен жазарманның, тәрізі, қырық-елу жыл бойы іште булыққан жүрекжарды толғамы. Жарыққа шыққан кезде біз тарихи-танымдық «Алтын Орда» кітабын дендеп, қажетті тынысқа Эрнест Хемингуэйдің ескі жұрты – жылы теңізге бет түзеген едік. Енді міне, екі аптадан асқанда қайрылып соғуға мүмкіндік таптық. Артықша қажеттіліктен емес, әлдебір әуесқой ағайындар дүдәмалда қалмасын деп. Алдымен, айқайлы сұхбатты оқымаған бүгінгі жұртшылық үшін, ең бастысы – Д.Исабеков бауырымыздың мүбәрак есімін кейінгі заманға ұмыттырмай жеткеру

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: