Aqtöbe oblısınıñ äkimi Berdibek Saparbaev zeynetkerlikke şıqqanda  jastarğa sabaq bersem deydi.  Alpıs bes jastağı B.Saparbaevtı «auıldağı jastardıñ jalqau bop ketkeni», al «şetel körgen jastardıñ tek äkim bolğısı keletini» qınjıltadı eken.

 – Berdibek Mäşbekwlı, siz oblıs äkimi, ministr, prem'er-ministrdiñ orınbasarı siyaqtı qızmetterdi atqardıñız. Bir kezderi aqparat qwraldarı sizdi «specnaz Saparbaev» dep bağalağan edi. Bwl sizdiñ ünemi qiın salalarğa, tüyini köp aymaqtarğa basşılıqqa baratınıñızdı aytsa kerek. Degenmen de sizdiñ jwmıs isteu principiñiz qanday? Aşıq äñgimemizdi osıdan bastasaq.

– Jwmıs isteu täsilim öte qarapayım, halıqpen jaqın aralasıp, barlıq mäseleni öz közimmen körip, jwrttıñ arızın öz qwlağımmen estip, mäseleni tez arada şeşuge tırısamın. Bılayşa aytqanda, el-jwrtpen jii aralasqandı jaqsı köremin. Kabinette qamalıp otıra almaymın. Jwmıstı adal äri taza istegendi wnatamın. Sosın ötirik aytpaymın. Eger halıqqa uäde bersem, onı orındauım kerek. Bergen uädelerimdi är uaqıtta baqılauda wstaymın. Bergen uädem zañğa säykes kelip, qarjı bolıp jatsa orındauğa tırısamın. Memleket basşısınıñ tapsırmasına säykes, arnayı bağdarlamalardıñ der kezinde sapalı orındaluına küş salamın. Ärdayım taldau, josparlau jwmıstarın jürgizuge tırısamın. Qazaqi da qasietim bar. Jası ülkendi sıylau, tıñdau qajet. El işinde ünemi ıntımaq-birlik bolsa eken deymin.  Sol kezde ğana elimizde twraqtılıq boladı. Sonda ğana ekonomikamız damidı, halqımızdıñ twrmısı jaqsaradı. Köptegen jıldardan beri ayanbay eñbek etip kelemin. Bälkim, sodan şığar, prezident eñ qiın uçaskelerdi senip tapsıratını… Meniñ mindetim – sol senimdi aqtau.

– Twraqtılıq dep aytıp qaldıñız… Öziñiz basqarıp otırğan Aqtöbe oblısında  dini mäsele qattı uşığıp twr. Bwl turalı ne aytuğa boladı?

– Bwl, ärine, keşe ğana payda bolğan jağday emes. Mwnıñ tüp-tamırın zertteytin bolsaq, pälenbay jıldan beri qalıptasıp, tüyin salıp, pisip-jetilgenin bayqaymız. Bwl jerde de twtas qoğamnıñ küşin, kömegin paydalanuımız kerek. Öytkeni olardıñ eşqaysısı basqa jaqtan köşip kelgen joq. Osı jerdiñ twrğındarı, osı jerde olardıñ ağayındarı, tuısqandarı, dos-jarandarı ömir sürip jatır. Biz solar arqılı jwmıs jasauımız qajet.  Elimizdiñ öz zañı, öz qwndılığı, ata-babamızdan jalğasıp kele jatqan dästürli dini bar. Bwğan eşkim iritki salmauı tiis.  Äsirese sırttan keletinder. Jasıratını joq, qaybir jıldarı el işinde jwmıs tabu öte qiınğa soqtı. Sol kezde sırttan kelgen küşter jergilikti twrğındarğa qarjı bergen, äyteuir, aldap-arbap, özderine täueldi etip qoyğan ğoy. Osığan baylanıstı 2016 jılı bas prokuraturanıñ wsınısımen qauipsizdik akciyasın ötkizdik. Bizdiñ dini ahualı kürdeli  sanalatın, negizinen, altı audan bar. Mwğaljar, Temir, Alğa audandarı men Şalqar, Hromtau jäne Aqtöbe qalaları. Osı audan-qalalarğa öz mamandarımızdı jiberdik. Olardıñ janına respublikadan kelgen ğalım, sarapşı, teologtardı qostıq. Bwl jerde eñ bastı närse – biz teris ağımda jürgen ärbir jannıñ kim ekendigin biluimiz qajet. Ekinşiden, olardıñ twrmısın zertteuimiz qajet, jwmıs istey me, joq pa? Käsibi joqtarın qalay jwmısqa ornalastıramız? Balaları mektepke bara ma, joq pa? Eki jıldan beri osı bağıtta jwmıs istep jatırmız. Qazir 60 payızdan astamın jwmısqa ornalastırdıq. Olardıñ birazı taksist, wyalı telefon satu siyaqtı käsiptermen aynalısadı. Bılayşa aytqanda, öz-özderin jwmıspen qamtidı. Tağı bir aytarı, teris ağımda jürgenderdiñ 35 payızdan astamı – äyelder. Osığan baylanıstı oblıstağı käsipker äyelder sol audandarğa barıp, osınday qwrbılarımen jolığıp, tüsindiru jwmıstarın jürgizip, käsipterin aşuına kömektesip jatır. Osınıñ arqasında, mısalı Aqtöbede, 20 adam eñbek etetin tigin cehı aşıldı. Däl osılayşa nan pisiru, konditer önimderin şığarumen aynalısuda. Jäne Astanadan äyel teologtar şaqırıp, olarmen kezdesip, äñgimelesti. Tipti drama teatrımız osı taqırıpqa baylanıstı arnayı spektakl' qoydı. Ol qoyılımdı körseñiz, jan dünieñiz tebirenip ketedi. Adamğa ülken oy saladı. Bıltır üş ret akciya ötkizdik. Biıl da bastadıq. Bılayşa aytqanda, jat ağımda jürgen jandardı qaytaru üşin jan-jaqtı jwmıs istep jatırmız. Olardıñ sanı kezinde 3000-nan astam bolatın, bir jıl işinde mıñğa juıq adamğa azayıp, 2000-dayı qaldı. Onıñ işinde radikaldarı öte az. Şataspasam, 10-ğa juıq qana adam…

–Auıl-aymaqtı aralap, elmen äñgimeleskendi wnatamın dediñiz. Degenmen sonday kezdesudiñ birinde siz auıl twrğındarınıñ jalqau ekenin betine basıp, ükimetke ünemi riza bolmaytının aytıp qaldıñız…

– Auıl-aymaqtı aralap jürip mına närseni köp bayqaymın. On eki müşesi sap-sau, tepse temir üzetin azamattarımız jalqau bolıp baradı. 40-50 mıñ teñgeniñ jwmısın berseñ, istegisi kelmeydi. Äke-şeşesi zeynetaqı aladı, äyeli balalarına järdemaqı aladı, soğan mäz bolıp jüre beredi. Osı jaqında ğana oblısqa kelgen mäjilis deputat V. Bojkomen birge Irğız audanına bardıq. Halıqpen kezdesude bir ülken kisi swraq qoydı. «Meniñ balam dänekerleuşi, biraq jwmıs joq» dep. Audan ortalığında ülken mektep salınıp jatır. Qwrılıstı jürgizip jatqan merdiger kompaniyanıñ basşısınan «Qanşa adam jwmıs istep jatır?» dep swradım. «60 adam» dedi ol. «Onıñ qanşası osı Irğız audanınıñ twrğındarı?» «10-ı ğana…»  «Nege jergilikti twrğındardı jwmısqa köptep tartpaysıñdar?» «Olardı jwmısqa alamız, biraq bir-eki kün jwmıs istegen soñ ketip qaladı, jwmıstarıñız auır eken dep…» Mine, kördiñiz be, qazir jwrt oñay jolmen mal tabuğa üyrenip ketkenderi sonşalıq – üp-ülken kisiler jergilikti äkimdikke kelip, «bizge şöp tüsirip ber» degen talap qoyadı. «Apa, balañız nege jazda şöp şappaydı? Nege şöpti qısta basqadan satıp alasızdar?» deseñ, eşqanday uäj ayta almaydı. Meniñ renjitinim osı… Bizde jwmıs isteymin degen janğa barlıq mümkindik bar. Biraq jastarımız jalqau. Bwl olardıñ bolaşağı üşin töngen qater ğoy. Jastarımız jalqau, masıl, jaybasar bolatın bolsa, onda alısqa bara almaymız. Auılda jer, su, şöp bar. Nege sol mümkindikti paydalanbasqa? Mal bağıp, tirliktiñ közin tauıp, äjepteuir şaruaşılıqtardı basqarıp jürgen jastar köp qoy. Nege solardan ülgi almaydı?

– Tağı bir aytarı, siz auıl-aymaqtı aralağan sayın el kütpegen jağdaylar bolıp jatadı. Birde auıl äkimi üyiniñ jarığın qiıp ketudi ayttıñız, endi birde auıl äkimine aytpastan sol eldi mekendi aralap, biraz kemşilikti közge şwqıp qayttıñız. Biz biletin oblıs äkimderiniñ auıl-aymaqqa saparlarında mwnday «çp»-nıñ boluı öte sirek. Soğan qarağanda siz auıl-aymaqtı basqaşa aralaytın siyaqtısız…

– Men audan aralauğa şıqqan kezde özime mınanday talap qoyamın: meylinşe bwrın özim barmağan auıldarğa baru kerek. Osı öñirge äkim bolğalı beri oblıstağı eldi mekenderdiñ 80 payızın aralap şıqtım. Keybir auıldarda üş-tört märteden boldım. Audan äkimderine «mine, mına auılğa barğan joqpın, sol jaqqa barayıq» dep aşıq aytamın. Jay barıp qayta salmay, mindetti türde twrğındarmen kezdesemin, äñgimelesemin. Jergilikti äkimderge «mağan osı auıldan jolığamın, arızın aytamın degen adamdarğa eşqanday kedergi jasamañdar, esiktiñ aldında kese-köldeneñ policiya twrmasın» degen talap qoyamın. Alaqanday auılğa oblıs äkimi kelip jatqan soñ, jergilikti twrğın basşığa jolığıp, äñgimelesip, arızın, ötinişin, öz oyların aytıp qaluı kerek emes pe? Qaybir kezde bir auılğa barsam, eki aptadan beri me, joq, bir aydan beri me, äyteuir, jarıq joq. Äkim ol jağdaydı bilmeydi de… Öziniñ üyinde jarıq bar. «Osı audanda 11 jıldan beri äkim ekensiz, bwl qalay boldı?» dep edim, jarıtımdı jauap bere almadı. Sosın ayttım, «äkim üyiniñ jarığın qiıñdar» dep… Qiıp tastap edi, erteñinde jügirip jürip ana auıldıñ jarığın jağıp berdi.

– Siz oñtüstikti de, şığıstı da basqarğan kezde «bwrınğı jwmıs istegen jerinen köp kadrlar alıp keldi» degen äñgime ilese jürdi. Bwl äñgimeler qaydan şıqtı dep oylaysız?

– Ärine, ärbir öñirdiñ öz mentaliteti bar. Är öñir twrğındarı «kadrlarımız özimizden, jergilikti jerden şıqsa» dep oylaydı. Biraq bwl mäselede de öz principim bar. Birinşiden, Ata zañımız boyınşa osı eldiñ kez kelgen azamatı Qazaqstannıñ tükpir-tükpirine barıp jwmıs isteuge qwqılı. Ekinşiden, kadrdı qay jerden ekenine emes, onıñ iskerligi, eñbeginiñ nätijesine qaray bağalap, mümkindik beru qajet. Men Şığıs Qazaqstan oblısına äkim bolıp barğan kezde, jasıratını joq, jağday mäz emes edi. Ärine, soñımnan kadrlardı topırlatıp apardım dep ayta almaymın. Biraq  memleket basşısınıñ rwqsatımen Öskemen qalasına äkim qılıp Islam Äbişev degen azamattı alıp bardım. Ol azamat qazir su komitetiniñ törağası qızmetin atqaradı. Ärine, Äbişevtiñ Öskemende qalay jwmıs istegenine halıq bağa beredi. Biraq ol qızmetten ketkende jergilikti halıq äuejayğa deyin şığarıp salıp, orıstıñ kempirleri bankige japqan tospalarına deyin tıqpalap, qimay-qimay äreñ qoştastı. Şığısqa menimen birge barğan jigitterdiñ eşqaysısınıñ soñınan jaman söz ergen joq. Eñbekteri janıp, jergilikti halıqtıñ batası, alğısı bolar, bireuleri keyinnen ministr, ministrdiñ orınbasarları bolıp, qızmetteri köterilip ketti. Sondıqtan men üşin kadr şığıstan ne batıstan, älde soltüstik ne oñtüstikten bola ma, mağan bäribir, eñ bastısı, isker boluı qajet. Halıq bilikten ne kütedi? Nätije kütedi. Senim artadı. Ärine, sol senimnen şığa almay jatsañ, «äne, özimen birge Şımkentten alıp kelip edi, mine, jwmıs istey almay jatır» dep bärimizdi jazğıradı. Qwdayğa şükir, onday senimsizdik bolmadı. Tağı bir aytarı, ol jigitter meniñ tuısqanım emes, jaqın ağayınım emes. Bireui Şımkentten, endi bireui Qarağandıdan degen siyaqtı ğoy… Men ol jigitterdi jaqsı bilemin, senemin. Sondıqtan mümkindik berdim.

– Aqtöbe oblısına da kadrlar alıp keldiñiz be?

– Jasırmaymın, bwl jaqqa da özimmen birge kadrlar alıp keldim. Özimniñ bir orınbasarım jäne Aqtöbe qalasınıñ äkimin äkeldim. Alğaşında onday oyım bolğan joq. Aqtöbeniñ jigitterin izdedim. Osı jerde tuıp-ösken, büginde Almatı, Astanada jürgen jigitterdiñ tizimin aldım. Söytip, bwrın Astana qalasında bir audannıñ äkimi qızmetin atqarğan jigitti äkelip, Aqtöbe qalasınıñ äkimi etip qoydım. Bir jılday jwmıs istedi, nätije bolmadı. Aqtöbede köpten beri qordalanıp qalğan, şeşilmegen mäseleler bar. Ol jigit köp wzamay «Astanağa auısamın» dep swrandı. Aqtöbeniñ bwrınğı äkimi de jas jigit bolatın. Osı öñirdiñ tuması. «Men jañadan kelip jatırmın, birge jwmıs isteyik» dep aytqan edim. Ol «joq, ağa, meni jiberiñiz, men bwl jerde köpten beri jwmıs isteymin, men Astanağa barayın» dedi. Jiberdim. Söytip, onıñ ornına älgi jigitti alğan bolatınmın. Ol da bir jıl jwmıs istep, jaqsı nätije körsete almadı dep ayttım. Sosın «aynalayın, mağan renjime…» dep şığarıp saldım. Onıñ ornına bwrın Oñtüstik Qazaqstan oblısında özimmen birge jwmıs istegen İliyas Ispanovtı alıp keldim. Qazir qala äkimi bolıp eñbek etip jatır. Ärine, eñ aldımen onıñ eñbegine qala halqı bağa beredi. Meniñ oyımşa, Ispanov dwrıs jwmıs istep jatır.

– Aqtöbe oblısına soñğı ret kelgen saparında prezident            jwmısıñızdı bas barmaqpen bağalap ketti. Şınında, Aqtöbe oblısınıñ ekonomikalıq jağdayı tez tüzelip keledi. Degenmen de zeynetkerlik jastan asıp ketkende ünemi aldıñğı qatardan körinu, alaşapqın bolıp jwmıs isteu sizdi qajıtqan joq pa? Jalpı, isker jastarğa orın beru mäselesin oylap jürsiz be?

–Jasırmaymın, jastarğa orın beru mäselesin men de oylaymın. İsker jastardı dayındauımız kerek. Bolaşaq jastardıñ qolında. Keşe ğana mäjilis törağası Nwrlan Nığmatulin bizdegi advokattar qoğamınıñ  basşısı 37 jıldan beri bir qızmette istep kele jatqanın aytıp qaldı. Endi öz basıma keler bolsaq, meniñ qızmetimniñ jayın prezident şeşedi. Ärine, ömir baqi qızmet istemeysiñ ğoy. Jastardı tärbielep, orın berip, zeynetkerlikke şığudı da qarastıru kerek.

–Zeynetkerlikke şıqqannan keyin ne istesem degen oyıñız bar?

– Onı endi uaqıt körsetedi. Wzaq jıl boyı attıñ üstinde kele jatırmın. Özim ekonomika ğılımınıñ doktorı, professormın. Qızılordada, Şımkentte, Öskemende studentterge däris oqıdım. Qazir de Aqtöbede ekonomika jağınan qosımşa sabaq beremin. Alla bwyırtıp zeynetkerlik demalısqa aman-esen şığatın bolsam, jastarğa sabaq bersem deymin.

– Aqtöbe oblısındağı qıtay kompaniyaları memlekettik tildi qwrmettesin degen talabıñızdan oñ nätije bar ma?

– Oñ nätije bar. Qazir jinalıstarımız, negizinen, memlekettik tilde ötip jür ğoy. Bwğan qıtay kompaniyalarınıñ basşıları da üyrendi. Bwrınğıday emes, qazir qazaq tilin biletin audarmaşılardı köptep dayındap jatır. Osıdan keyin jinalıstı tek qazaq tilinde ötkizu emes, jwmısqa, negizinen, jergilikti twrğındardı alu turalı da talap qoyudamız. Sırttan artıq mamandar äkelmeu, bizdiñ elde joq mamandardı ğana äkelu qajet. Sosın bizdiñ jigitterdi basşılıq qızmetke qoyudı da talap etudemiz. Ötkende Pekinge barıp, Aqtöbedegi qıtay kompaniyalarınıñ basşılarımen kezdestim. Sonda bayqağanım, keñselerindegi jazular qıtayşa-qazaqşa jazulı twr. Onıñ özi biz üşin ülken märtebe. Ärine, olar bwl kezdesude tek qazaqşa söyleytinimizdi aldın ala bildi. Sondıqtan sapalı qazaqşa audarmalarmen qamtamasız etken. Osınıñ bäri qatañ talabımızdıñ nätijesi dep oylaymın.

– Aqparat qwraldarında «Saparbaev jürgen jerde qıtaylar birge jüredi, Saparbaev qıtaylarğa jer beruge qwmar» degen äñgimeler  köp aytıladı…

– Iä, onı özim de estidim. Biraq «Saparbaev qıtaylarğa jer beruge qwmar» degenmen kelispeymin. Özderiñiz bilesizder, bwl turasında sot boldı. Meni jazıqsız jazğırğan jigit öziniñ kinäsin moyındadı. Men ol jigitten «Aynalayın, sen mına materialdı qaydan aldıñ? Mwnıñ qalay?» dep swradım. Şığıs Qazaqstan oblısınıñ äkimi bolıp jürgen kezimde «Ürjar audanında bir qıtay kompaniyasına Saparbaev pälenbay mıñ gektar jerdi berip jiberdi» degen aqparat tarağanı ras.

– Kim degen jigit edi ol?

– Oy, atı-jöni kim edi öziniñ?..

– Aydındı aytıp otırsız ba? Egeubaev…

– Iä, Aydın Egeubaev. Ol özi Semeydiñ jigiti ğoy deymin… Qoyşı, ne kerek, audan äkimdigi bar, basqa da qızmetter bar, barlığın tekserdik qoy. Onday jağday orın almağan. Biraq sol audanda qıtay kompaniyası men bizdiñ kompaniya jerdi sulandıru boyınşa birlesken käsiporın qwrğan. Birlesip jwmıs jasadı. Bizge investiciya neğwrlım köbirek kelse, ekonomikamız dami tüsedi ğoy. Ol qıtaydıki, nemistiki, orıstıki bola ma, bizge bäribir. Investiciyanı köbirek tartuımız kerek. Ol sol jağınan jasalğan jwmıs edi. Al Aqtöbede qıtay azamattarına birde-bir gektar jer berilgen joq.

– Ärine, är öñirdiñ öz erekşeligi boladı. Öziñiz basqarğan Qızılorda, Oñtüstik Qazaqstan jäne Şığıs Qazaqstan oblıstarı, qazirgi basqarıp otırğan Aqtöbe oblısınıñ damuında, adamdarınıñ tınıs-tirşiliginde erekşelikter bar dep oylaysız ba? Qanday özgeşelikter sizdi qayran qaldırdı?

– Birden aytayın, bärimiz qazaq bolğannan keyin, osı Qazaqstannıñ azamattarı bolğannan keyin onıñ adamdarınıñ tınıs-tirşiliginde pälendey özgeris joq. Degenmen ärbir öñirdiñ özine tän mentalitetteri bar. Oñtüstik halqı saudağa jaqın, jerdiñ qadirin biledi. Şığıstıñ halqı öndiriske mamandanğan. Osı salanıñ jaqsı mamandarı köp. Aqtöbeniñ twrğındarı mwnay, gaz, metall öndiruge jaqın. Al men aytar edim, Aqtöbe mal şaruaşılığına eñ qolaylı oblıstardıñ biri dep… 30 million gektar jeri bar. Sonıñ 25 millionı şabındıq pen jayılım. Sondıqtan osı salağa köñil audaruğa küş salıp jatırmız. Suarmalı jerlerdi köbeytuimiz qajet. Biraq jergilikti halıq, negizinen, mwnayğa senip ketken. Qaybir kezde mwnaydıñ bağası müldem tüsip ketti. Ne boldı? Prezident aytqanday, basqa salanı da damıtuımız kerek. Aqtöbe – Reseymen şekaralas jatqan oblıs. Reseyde tamaqtıñ barlıq türi bizge qarağanda qımbat. Osı mümkindikti paydalanu qajet qoy. Tamaq qaşanda qajet. Al mwnay bügin kerek, erteñ kerek emes bop qaluı äbden mümkin.

– Elimizdegi basqa äkimderge qarağanda sizdiñ jarnamañız jer jarıp jatadı. Sizdiñ auıl-aymaqtı aralağanıñızdı aqparat qwraldarınıñ barlığı derlik birazğa deyin «jır» qıladı. Mwnıñ sebebi nede? Älde sonday talap qoyğansız ba?

– Eşkimge eşqanday talap qoymaymın. Äli esimde, eñ alğaşqı swhbatımdı «Jas Alaş» gazetine bergenmin. Ärine, ol kezde gazet «Leninşil jas» dep atalatın. Men bilim ministriniñ orınbasarı edim. «Ayqın» gazetiniñ qazirgi bas redaktorı Nwrtöre Jüsip «Leninşil jastıñ» tilşisi bolatın. Aşıq-jarqın swhbat berdim. Sodan beri qay jerde jwmıs istesem de, barlıq baspasözben jaqsı aralasamın. Eş uaqıtta birde-bir jurnaliske «swhbat bermeymin» dep aytqanım joq. Ol qanday aqparat qwralı bolsa da… Qanday bağıtta bolsa da… Bayağıda eñbek jäne äleumettik qorğau ministri kezimde «Svoboda slova» gazetiniñ basşısı Güljan Erğalieva «swhbat beresiz be?» degen ötiniş jazıp jiberipti. «Ärine, beremin» dedim. «Qorıqpaysız ba?» deydi. «Neden qorqamın?» Men barlıq uaqıtta jurnalisterge aşıqpın. Auıldardı aralağan kezde jurnalisterdi ertip jüremin. Tükpir-tükpirdegi auıldarğa baru, mäselesin köru olarğa da qızıq. Aqparat qwraldarı arqılı jasap jatqan jwmısımızdı halıqqa jetkizuimiz kerek. Şığısta jürip «Şığıs aqparat», Aqtöbede «Aqtöbe aqparat» degen mekeme qwrdıq. Jurnalister barlıq aqparattı osılardan alıp jatadı. Mağan osı Aqtöbe oblısı turalı baspasözde qanday maqalalar jarıq körip jatqanı jaylı kün sayın mälimet dayındap beredi. Jaqsı, jaman aqparattardıñ barlığın… Äleumettik jelilerde aytılğan äñgimeler de körsetiledi. Bir üydiñ auızsuı joq, bireuiniñ jarığı öşip qaladı, endi bir möltekaudandarda qoqıs köbeyip kete me… Kün sayın tañerteñ solardıñ bärin qarap şığıp, tiisti mekeme basşılarına tapsırma beremin. Jasıratını joq, keyde «Saparbaev özin «piarit'» etedi» dep jazğandar da boldı. Bwl ötirik, eşkimge eşqanday tapsırma berilmeydi. Keşe ğana «Jas Alaşta» men turalı bir oqırmannıñ sın maqalası şıqtı. Oqıp şıqtım. Jıl basında audanda ötken bir äkimniñ esebine qatısqan edim. Avtor meni dwrıs tüsinbey qalğan siyaqtı. Men oblıs äkimi retinde oblıs halqınıñ aldında esep beremin. Biraq auıl, audan äkimderiniñ esebine qatısamın. Däl osılayşa Temir audanı äkiminiñ esebine barıp qatısqanmın. Eş uaqıtta bireuge swraq qoymañız dep aytpaymın. Kim swraq qoyadı, jauap beremin. Esigimiz ärdayım aşıq. Avtor öz maqalasında «Audannıñ eseptik jiınına qatısqan Saparbaev swraq qoyğızbadı, wrıstı, jaqtırmadı» degendi aytıptı. Bwl dwrıs emes. Sol audanda bir kompaniya gazğa aqşa tölemeydi. Avtor sol jerde «Gazğa qarız bolğan 34 million teñgeni me, byudjetten tölep beriñiz» deydi. Bwl zañsızdıq qoy. Biz qalayşa jekemenşik qompaniyanıñ qarızın byudjetten töleymiz? Bıltır da, biıl da gazdıñ aqşasın tölemegen. Osı mäseleni olar dwrıs tüsinbegen siyaqtı.

– Bizde nege eldiñ bäri äkim, bastıq bolğısı keledi? Tabısı jaqsı ma, älde jwmısı oñay ma?

– Şınımen de, jwrttıñ bäri birden äkim bolğısı keledi. Äkim bolıp bwyrıq beru olar üşin bir ğanibet. Biraq sol biikke tabandap jetudi bilmeydi. Äkim bolu üşin de köptegen baspaldaqtardan ötu kerek. Sodan bolar, büginde köp adamdar memlekettik qızmetke barğısı kelmeydi. Jalaqısı az, jwmısı köp degen siyaqtı sebepter bar. Jas jigitterdi, äsirese şetelde bilim alıp kelgen jigitterdi jwmısqa şaqırsañ, «meni audanğa nemese Aqtöbe qalasına äkim qıp tağayındasañız, bolmasa sizge orınbasar bolıp kelsem» dep oyların aşıq aytadı. «Aynalayın, ol üşin biraz eñbek etip, ter tögu kerek, täjiribe jinaqtau qajet» desem kelispeydi. Sol siyaqtı 50-60 mıñ teñge jalaqısı bar jay qızmetker boluğa da jastardıñ qwlşınısı az. Eñ kem degende 100 mıñ teñge jalaqı talap etedi. Halıqpen kezdesken kezde osı mäsele köp aytıladı. «Jastar kelip jwmıs istep körsin» dep jatamız. Ol üşin küni-tüni şarşamay, taza, adal jwmıs isteu kerek.

–Äñgimeñiz üşin köp raqmet.

Swhbattı jürgizgen  Oralhan DÄUİT

zhasalash.kz