|  | 

كوز قاراس

شابدارباەۆتىڭ ۇقك-ءنى مەن باسقارعاندا ءبارى تاماشا بولسا الگى جيھادشىلار مەن داعۋاتشىلاردىڭ ءبارى اسپاننان ءتۇستى مە؟

ارىپتەسىم ماناس قايىرتايۇلىنا امانگەلدى شابدارباەۆ قىسقا سۇقبات بەرىپتى. كوپ نارسە ايتىپتى،
كوڭىلىمە دىق ەتكەن تۇسىن جازايىن.
ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىن مەن باسقارعاندا (2005-2010 ج) كوشەدە ساقالدىلار، اناۋ-مىناۋ يسلاميستەر اشىق جۇرگەن جوق، ءبارىن قاداعالاپ وتىردىق دەپتى.
2013 جىلدىڭ كۇزى ەدى. تاڭەرتەڭ جۇمىسقا كەلسەك، شامامەن وننىڭ كەزىندە، قارۋ اسىنعان 30-عا جۋىق ساقالدى جىگىتتىڭ سيريادان قازاقستانعا ۇندەۋ جولداپ تۇرعانىن كوردىك. قىرامىز-جويامىز دەگەن اڭگىمە.
بۇلار كىم دەپ دەرەۋ الەۋجەلىدەن ىزدەپ، جەزقازعان مەن ساتباەۆتان سيرياعا “جيھادشىلاپ” كەتكەندەر ەكەنىن جوبالادىق.
- باراسىڭ با،- دەدى رەداكتسيا. ءومىرى كورمەگەن، ەشكىمدى تانىمايتىن جەرىم.
-بارامىن،-دەدىم. سول كۇنى تۇستەن كەيىن جەزقازعانعا ۇشىپ كەتتىم. ەرتەڭىنە جەزقازعان بازارىنا بارىپ، بىرەۋدى كوكە، بارەۋدى جاكە دەپ ءجۇرىپ، ءجىپتىڭ ۇشىعىن تاپتىم. ءبىراز تارقاتتىم.
سوندا بايقاعانىم، جەزقازعاندا جالعىز مەشىت بار ەكەن. جۇما كۇنى قالاداعى ء“سالافيتى” بار، باسقاسى بار، سوندا جينالادى.
قالادا اپتا ءجۇرىپ كادىمگىدەي كوزگە ءتۇسىپ قالدىم. اكىمدىك “كەلگەنىڭىزدى ءبىلىپ وتىرمىز” دەدى. ءۇش ءارىپتى ايتقانى. ساقالدىلاردىڭ رەاكتسياسى بايقالا باستادى.
جۇما كۇنى مەشىتكە باردىم. قولىمدا شولاق كامەرا. مەشىت الدىنان ساقالى بەلىنە تۇسكەن ەڭگەزەردەي 7-8 جىگىت شىعىپ، ورتاعا الدى. تۇرلەرى سۇستى. ساقالدىڭ دا سەس بەرەتىنى بار دەگەندەي. ءبىراز تەرگەپ، دوق كورسەتۋگە اينالعاندا ءبىر جاس جىگىت ورتاعا كىرىپ كەلدى دە:
- بۇل كىسىدە شارۋالارىڭ بولماسىن، وزدەرىڭ اداسىپ جۇرە بەرىڭدەر،-دەپ ۇرسىپ تاستادى. الگىلەر ءسال تارتىنىپ قالدى.
بىلاي شىققان سوڭ، بۇلارىڭ كىم دەدىم.
- اكەم عوي،-دەپ ماڭدايىن تىرجيتتى.
بۇل جاس جىگىتپەن الدىندا تانىسقانمىن. مەشىتكە جاڭادان كەلىپ جاتقان يمامنىڭ اينالاسىندا جۇرەدى ەكەن. ءوزى قۇرالپى تاعى بەس-التى بالا بار. جاڭا يمامدى ءمۇفتيات جىبەردى، سالافيتتەرمەن كۇرەسەدى، ءبىز سونى قولدايمىز دەيدى. اكەسى “سالافيت”، ءوزى ءداستۇرلى جولداعى ءمۇمىن.
-اعا، قازاقستاندا جەزقازعان دەگەن جەر بار ەكەنىن، وندا دا مەشىت بار ەكەنىن، وعان دا ءجونى ءتۇزۋ يمام كەرەك ەكەنىن وكىمەت ۇمىتقالى ون شاقتى جىل بولدى. جالعىز مەشىتىمىز “سالافيتتەردىڭ” ورتالىعىنا اينالىپ كەتكەن،-دەدى.
سوندا ءبىر اپتا ءجۇرىپ، كوپ “سالافيت” كوردىم. كادىمگى جۇيەلى جولعا تۇسكەن جاميعاتقا اينالىپتى. بىرنەشە كۇن قيىلىپ ءجۇرىپ، باسشىسىمەن كەزدەستىم. اقىرى ءتۇن ىشىندە، قاي جەردە ەكەنىمدى تۇسىنبەيتىندەي جاعدايدا رەستوراننىڭ پودۆالىندا، وڭاشا جەردە جولىقتىردى. تاريحتى، مادەنيەتتى جاقسى بىلەتىن، كەزىندە ءتاۋىر قىزمەتتە ىستەگەن ورتا جاستاعى ادام ەكەن. ونشا جاقتىرمادى، سىزدەردىڭ دە سوزدەرىڭىزدى جازامىن دەگەن سوڭ ەپتەپ اشىلدى.
- جاستاردى سيرياعا جىبەرىپ جاتقاندارىڭىز قالاي؟
- بارامىن دەگەندەرگە كومەكتەسەمىز، بىراق زورلىق جوق.
- سىزدەرگە نە كەرەك؟
- وكىمەت بىزگە جەكە ءمۇفتيات اشىپ بەرسىن، تيىسپەسىن، بار بولعانى سول،- دەدى. ءبىراز ۋاجدەستىك.
بۇل كەزدە ء“سالافيزمدى” قازاقستاننان شىققان تانىمال داعۋاتشىلار كۇندىز-ءتۇنى ناسيحاتتاپ، اتتارى جەر جارىپ تۇرعان ەدى. كىمدەر ەكەنىن كوپشىلىك ءوزى دە بىلسە كەرەك.
سول كەتكەن جاستاردىڭ دەنى ءولىپ قالدى. جۇزدەگەن شيەتتەي بالا-شاعاسى سوندا تەنتىرەپ كەتتى. قالعان-قۇتقانىن اقش-تىڭ ايتۋىمەن وكىمەتىمىز “جۋسان” دەگەن وپەراتسيا جاساپ اكەلگەن بولدى.
سىدىرتىپ ايتا سالعان وڭاي، باسىڭنان وتكىزبەگەن سوڭ سەزبەيسىڭ. جۇزدەگەن ۇيەلمەن ويران بولىپ، شاڭىراعى ورتاسىنا ءتۇستى.
سيرياعا كەتكەن جالعىز ۇلىن كىمنەن سۇرارىن بىلمەي، جەزقازعان مەشىتىنە اپتا سايىن كەلىپ، ساداقا بەرىپ، دۇعا وقىتاتىن ايەلدىڭ جالعىز اياق جولمەن جالعىز ءوزى بوتاداي بوزداپ، جاۋلىعى سۇيرەتىلىپ، ەڭىرەپ بارا جاتقانى ەسىمنەن كەتپەيدى.
ونى ەشكىم جۇباتا المايتىن، جۇباتۋعا تىرىسپايتىن دا. ء“ار كەلگەن سايىن ەڭىرەپ كەتەدى، بالاسى ءولىپ قالعان، سەنبەي ءجۇر” دەيتىن يمام.
امانگەلدى شابدارباەۆتىڭ ۇقك-ءنى مەن باسقارعاندا ءبارى تاماشا بولدى دەگەن سوزىنەن كەيىن ەسىمە تۇسكەنى. تاماشا بولسا الگى جيھادشىلار مەن داعۋاتشىلاردىڭ ءبارى اسپاننان ءتۇستى مە؟

Related Articles

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

  • ءۇش انىق

    ءۇش انىق: ءبىرىنشى، الەۋمەتتىك جەلىدە پوست جازۋ بىرەۋ ءۇشىن ەرمەك نەمەسە ۋاقىت وتكىزۋ قۇرالى بولۋى مۇمكىن. ولاردىڭ ورتاسى، شاقىراتىن قوناعى، اڭگىمەسى دە بولەك دەگەندەي. ادامدار الەۋمەتتىك جەلىنى مادەني ورتاعا اينالدىرۋى مىندەتتى ەمەس. كەيبىر ازاماتتار ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلى پىكىر الماسۋ ورتاسى، ءبىلىم وشاعى، اقپارات الۋ الماسۋ ورىنى. الەۋمەتتىك جەلىدە ساپالى كونتەنت ۇسىنۋ، مادەني ورتا قالىپتاستىرۋ، ادەپتى پىكىر-تالاس وتكىزۋ تۇلعالىق دامۋىڭا قوسىمشا اسەر ەتەدى. كەيدە ءتۇرلى ورتانىڭ ادامدارى ساپىرىلىسىپ ارالاسىپ جاتادى. سەنىڭ ۇلتقا، مەملەكەتكە دەگەن شىنايى كۇيىنىشىڭنەن تۋعان دۇنيەڭدى ەرمەككە اينالدىرعىسى كەلەدى. ولارعا دا ەشكىم قوي دەمەيدى، سونداي ەركىن. ءبىر قاراساڭ جاقسى، ءبىر قاراساڭ شىنىمەن ىڭعايسىز. ءوز باسىم كوبىنىڭ ءوز ويىن ايتۋىنا ەرىك بەرۋگە تىرىسامىن، اۋزىن قاقپايمىن. ويتكەنى ول دا وسى ەلدىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: