كوكبورى مۇباراك ولەڭدەرى
ماعجان
ماعجان جۇمابايۇلىنا
سۇيرىكتەيىن ساۋساعىڭ،
بىردە توقتاۋسىز قالام ىزدەدى.
قاراعاي كۇيەسىن دە اڭسادىڭ،
ورماندار لۇپىلدەپ تابامىز دەدى .
ىبىرسىعان سۋلار كوز جاسىڭا ەرىپ،
كىرىپ كەتتى قاراماي اعاشتان ارى.
تاۋلاردىڭ مەيىرى ون جاسىندا ءولىپ،
ءوز قۇشاعىن ىزدەپ اداسقان ءبارى.
ءۇنسىز وتىردىڭ، قاراشىعىڭ اعىپ
ساندالىپ ءجۇردى الەمدە.
قۇس جولى توقسان قارا-سۇرىلانىپ،
اعاشتارىن توناتتى تاۋ وردە.
قايدا قىزىلجار؟ سۇر بورتە اسپان؟
عۇن-باباما دەيىن جەتەلەر ەدى.
بولساڭىزدا لەپتى تۇندەردى توسقان،
داۋىسىڭ جۇتىلىپ كەتە بەرەدى.
السا عوي مىناۋ قورلىقتان سۇيرەپ،
عۇننىڭ جاۋىرىندى ەرلەرى.
تاريح شيمايلاعان زورلىقتان كۇيرەپ،
ولگەندەر قايتىپ كەلمەدى.
ءبۇيىردى اۋناتتى كۇتپەگەن ءبۇيى،
قاراعاي باسىنا ءموليىپ كوشتى الاپ.
مۇز جارعاق قۇشاقتاپ بۇكتەگەن كۇيى،
ماگادان وتىرىپتى تەرىس قاراپ.
سەن ءسىڭىپ كەتكەنسىڭ بۇلاققا بارىپ،
تۇماندار وندا ويناپ ءجۇر.
ءالسىز ءۇنىڭ جەتەر قۇلاققا دارىپ،
وسىلاي مەنى ويلاندىر.
ورماندار سەنى قۇشاقتاعان كۇيى،
ماڭگىلىك قاتۋ باستالدى.
اسپاندار كوزىنەن ۇزاتپاعان ءجيى،
ەسىمىڭ تاستاردا جاتتالدى.
ۇشىرىپ ەتپەپتى باقباق ءدۇبىردى،
قۇرلىق تەڭىزگە جالپىلداپ اقسادا.
كەزىپ كەتىپسىڭ جىلاپ اپپاق ءسىبىردى،
ءمۇسىنىڭدى جۇرت جاساپ جاتقاندا…
سىڭعىرىن ەستىرتپەيتىن بۇلاقتار
اناۋ تاۋدىڭ اراسىندا كىم ءجۇردى،
مەندەي جۇتىپ كوپ تۇمان.
ۇرككەن كولدەر جۇرەگىمدى ءبۇلدىردى،
كەۋدەمدە ءۇنسىز قۇس سۋسىلىن سوقتىرام.
جاپىراقتاي سۋدىر قاققان كوپ بۇلاق،
ساۋىلدادى مالشىندىرىپ تاۋلاردى.
قىشقىل تاستا ۇيىپ تىڭدار جوق قۇلاق،
جۇرەگىمدە سولعىن عانا شام جاندى.
شاڭىراقتا قالعىمايدى اي ەندى،
كۇلدىرەۋىشتەن جۇلدىز جاۋماس سۇتكە دە.
سايتان قولى جالىن ءورىپ تاي ءولدى،
سارى الا قامشىم قويمادى ءبىر بۇكتەلە.
تۇيەم ءۇنسىز وشاعانعا اينالدى،
جىلقىم كەتتى قارا ادىرعا جۇتىلىپ.
تارعىل تىنجىم ەندى تاس بوپ ويلاندى،
بۇيىرعىندار قايماق قۋالاپ، ءسۇتى ءىرىپ.
بەلدەن اسىپ بۇرقىراعان قوي ءىزى،
ارقارلاردىڭ مۇيىزىنە ورالدى.
ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ كوپ القاعان وگىزى،
ءوز كوزىنە ءسىڭىپ كەتتى قاراڭعى.
اپپاق شاڭقان سەركەلەردىڭ ساقالىن-
مىناۋ قىستا جۋسان وتىر سالالاپ.
مۇلدە ەسكىرگەن شىم شيلەردىڭ شاپاعىن،
بالالىعىم كەتتى رەڭ بوپ ارالاپ.
كوبەلەكتەر كىلەمدەرگە تونالىپ،
قيىر-قيىر قالالارعا اسىقتى.
كوبەلەكسىز ءوڭىر مۇزعا ورانىپ،
ساۋىسقاننىڭ شىقىلىنا قاشىپتى.
سودان بەرى اققان عۇمىر وسى ەدى،
سورا-سورا بۇلاقتاردى ىزدەيمىن.
تاۋدىڭ ارعى بەتىندە ءومىر كەشەدى،
نۇر شورشىتىپ بۇرىنعىداي جۇزبەي كۇن.
كوك تۇماندار جۋسار بۇكىل ورماندا،
بالالىعىم شومعان قونىس اڭىراپ.
مىڭ بۇلاق كەپ سالدىرلاعان اڭعاردا،
بال كۇندەرىم باتتى كولگە جامىراپ.
كوپ جىل ءجۇردى، جاڭالاندى قۇراقتار،
بۇلاق سىڭعىرىن تۇمان جۋدى ءبىر كۇنى.
مەكەندەپ ءبىر قالدى ولگەن بۇلاقتار،
اجەمنىڭ تەك ىدىسىنىڭ سىڭعىرىن.
اقىننىڭ قارتايۋى
قۋانىش دالەيگە
قاراتەڭىزدەي كول-كوسىر شاشىمدا،
اق تولقىندار شورشيدى ول قالاي؟!
ەنتىگىپ قاراپ جاسىنعا،
بۇلتتارعا تاسالاندى تاڭعى اراي.
مەكەنگە قارايمىن تاڭدى ىرعاپ،
اعاش ءدىڭىن ويۋلاپ سارى سالقىن.
سۇيكىمدى كۇن قولىن بال بۇلعاپ،
كەۋدەمە تەبىتتى اڭسار كۇن.
ءشيلى وزەندە قوناقجاي شورەلەر،
ۇڭعىما ۋىستاردى قوندىرعان.
جىم-جىرتتىق شاشپاسا كول ەگەر،
وزەننىڭ داۋىسى بولدىرعان.
قارتايا باستاپپىن، بايقادىم،
قابىرشاق مۇز جاۋدى يىعىما.
بۇرشاق جايلى دا كوپ ايتامىن،
ارۋدىڭ قاشقاقتاعان بۇرىمىنا.
تاۋلارعا تاسىرەت ءتۇس جاۋدى،
بەرگى اسپان سەسپەي قاتىپتى.
اۆسترالياعا قۇس تا اۋدى،
شاشىمداعى ايازدى تانىپتى.
قىستىرمايمىن تىسىمە ءبىر سىزدىق،
ەلەڭ دە الاڭ مەزگىل كۇركىرەپ.
ماڭايدى قامايدى نۇرسىزدىق،
ءالسىز ساۋلەلەردى سىلكىلەپ.
سىر-ءداريانىڭ جۇپار اۋاسى،
كەڭسىرىگىمنەن اۋلاقتاپ وتەدى .
نەندەي بۇلىك سالدى قاراشى،
مويىنىمدى عانا سيپاپ كەتەدى.
كۇزدەر قوڭىراۋى شاعىلىپتى
ۋىسىمدا تۇر، كوپ سىنىق.
مەننەن عانا بۇل تابىلىپتى،
سىنىقتىڭ داۋىسى وت ءسۇرىپ.
كوكتەمدەر ءلايلىپ تۇردى دا،
تاۋعا جۇتىلىپ كەتتى جىپىرلاپ.
جاز دەيسىڭبە، جاز سەيىل قۇردى ما،
سيىر مۇيىزىنەن ءتۇسىپ جاتتى شىپىرلاپ.
قياق بوپ عانا ىرعالعان سىتىرلاپ،
سول جازدى بىلەم جانىمدى جەگەن.
تۇمان دايارلاعان بۇكىل باق،
قىراۋلار ۇيىنە اعىلدى دەنەم.
قارتايما جەتەر، قۋانىش اعام،
قۇلاعىمدا بوراپ تۇر جەتىگەن.
كىرپىگىڭنەن ۇشقالى تۇر ءبىر الىس عالام،
ۇستاي تۇرىڭىزشى وتىنەم!
كوگىلدىر كۇن
كوگىلدىر كۇنگە اينالدى،
قىزعىلت ەدى عوي كۇن دەگەن.
بۇلتتار دا بۋىرقانىپ ويلاندى،
دۇنيەنىڭ اۋىسقانىن بىلمەگەن.
قوڭىر تاۋلاردىڭ توبەسىنە،
ويماق ساپ كەتكەن انام با؟!
كۇيگەن توبەلەردىڭ تەگەشىنە،
شۋاق قوپارتىپ كەتتى عالام دا.
دالانىڭ بوزسالقىن تاڭدايى كەۋىپ،
قۇم مالداس قۇرىپ تورەلىك ايتتى.
جۋساننىڭ ءيسىن ارنايى سەبىپ،
قارالتقىم بەلدەر كوگەرىپ قايتتى.
قىزىل ارشانىڭ ءانى – كوكتەمنىڭ
اۋىزىنان تۇسكەن ءسوز ەكەن.
دابىلىن تەكسەرىپ وتكەننىڭ،
وكپەكتەن باستالدى مەرەكەم.
كوگىلدىر كۇن جۇپار قۇلاتتى،
يە بولعان تاۋ-تاۋ قايىڭدار.
كوك القا تاققان بۇلاقتى،
كوگىلدىر تاڭداردا تابىڭدار.
كوگىلدىر جىمداردى سيپالاپ،
بورىلەر وتكەن شايقالىپ.
كوكشە قۇزاردان ءبىر قاراپ،
بۇقاتانا بۇرقايدى جايپاۋىت.
الاباجاق سىلقىم كوبەلەك،
كوگىلدىر قولىما قونادى.
جاۋىرىمدا قالقايعان كەبەنەك،
ارتتاعى دالامدى شالادى.
كوك شاڭقان تارپاڭ ساعاتتار،
سترەلكالاردى بۇلقيدى.
تۇنجىر، قارقارا قاباقتار،
كوكشىل ەلەستەردە شىلقيدى.
سەن
سەن قىراۋعا اينالعان كەزدە،
تەرەزەنى سيپادىم.
سەن اق جاۋىن بوپ ويلانعان بەلدە،
قۋانىشىما سيمادىم.
سەن شۇعىنىق اتانعان جەردە،
قايتتىم شۇشاقتاپ حوش ءيىستى.
جەل گۇلدەردى ۇشىرىپ اپارعان كولگە،
مەنىڭ دە پاراعىم كوپ ۇشتى.
سەن وزەنگە سىڭعىر تاۋىپ بەرگەندە،
مالتا تاستار قىزعاندى.
سەن اسپانعا باياۋ ۇڭىلە بەرگەندە،
سەن ءۇشىن ول كەمپىرقوساق سىزعان-دى.
تاستىڭ ويلارىنا شومىلعان كەزدە،
جۋساندار ساعان ورمان جاساپ بەردى.
اسپاندا اق نۇردى جامىلعان مەڭگە،
اي دەگەن ات قويىلىپ تولعامعا تاپ كەلدى.
سەن كەكىلدەردى سيپالاپ جۇرەسىڭ،
جەلەمىك ەدى عوي ءبىر اتىڭ.
ۇيقىشى جاپىراقتار دا شىرقاپ اڭگىمەسىن،
ومىرىنە سەنى ءان قىپ تۇراتىن.
شىمال بوپ بىردە اڭىراسىڭ سەن،
ىزبىندەردەن قاراپ مەنى دە.
تۇيدەكتەلىپ جۇرەگىڭ ساعىم جاسىنمەن،
ويناتاسىڭ وتتاردى وزىڭە.
سىلقىم پاتسايى توقىماق كولگە،
تورالا قازداي قارايسىڭ.
جۇرەگىڭە ۇقساتىپ جاپىراق تەرمە،
جۇرەگىڭدەي دۇپىلدەيدى قالاي شىن؟!
ماتقاپىدا جەتكەن كوكتەمدى كورشى،
ەتەگىڭە ورانىپ سىرعاناپ.
بالاۋسا قۇراق ەڭ، وتكەنگە كەلشى،
ماڭدايىڭدى ۇرلەۋشى ەدى كۇن قاراپ.
كوكبورى مۇباراك ء(ال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتى)
پىكىر قالدىرۋ