|  | 

Ädebi älem

Ömir kimge bolğan eken tiyanaq

AzatgulAzatgül Äbdiqadirqızı, Qıtay Halıq Respulikası, Tarbağatay aymağı, Qobıq audanında düniege kelgen. Ürmji qalasında 1987- şi jılı Şınjañ Oquağartu Inistitotınıñ filologiya mamandığın bitirgen. Qazir Qobıq audanına qarastı Qostoloğay qalaşığındağı orta mektepte wstazdıq etedi. Talay basılımdarda öleñderi jarıq körgen.

 

                     Ömir kimge bolğan eken tiyanaq

 

  Ömir degen jır ağın

Ömir degen, ömir degen- jır ağın,

Tirligiñde kül de, meyli jılağın.

Jılap twrıp külseñdağı qarağım,

Külip twrıp qajetiñdi swrağın.

 

Ömir degen, ömir degen -jır ağın,

Örlep twrıp meyli qwzğa qwlağın.

Qiyalmaysıñ qinalsañda qanday bir,

Şetke tartıp auır qoyar swrağıñ.

 

 

Ömir degen, ömir degen -jır ağın,

Tolqınında twnıq  är kez tulanın.

Aydınında soğılsañda señdey bop,

Kelmeytinin sezine bil qwlağıñ.

 

Biiginde jürseñdağı qırannıñ,

Küyin keşip jer bauırlar jılannıñ.

Tirligim de tüsinerim bir ğana,

Mäñgilikke jer boladı twrağıñ.

Ömir- degen wranıñ.

 

Köktem men qıs qalayşa otasadı

O, qwdret berseñde qartayudı,

Bermepsiñ-au, sezimge jantayyudı.

Tañğaluşı em Jambıldıñ sezimine

Qobaljığan, körgen de jas arudı.

 

Estigendi ras-au köz köredi,

Köz körgen de  dünie özgeredi.

Bala-şağa, auılı esinde joq,

Şal bayqwsıñ körşi üyge kez keledi.

 

Nemere de, şöbere süyip otır,

Qıs ızğarı janına tiip ol twr.

Kim biledi ırqına jibermeydi,

Jürek degen, bir jasqa küyip soqır.

 

Jerbetinde adamzat jaralğalı,

Bar-au, talay ardıñ da tonalğanı.

Közin tiyar, näpsini aulaqtatsa,

Azban sezim, bos qwmar joğaladı.

 

Jambıl,Jamıl eken-au añğarımdı,

Berdi erkindik aruğa sonday nwrlı.

Eli razı, halqı da maqtan etken,

Saqtap keledi esinde «Jabıl jırdı».

 

Mezgilimen är närse üylesedi,

Mezgilinsiz qiındıq küy keşedi.

Qıs pen jazdıñ arası alıs bilseñ,

Bos äuire janıña times emi.

 

Ömir qaşan bolğan eken tiyanaq

 

Ömir qaşan bolğan eken tiyanaq,

Sanasada tirşiligi wya, baq.

On segiz mıñ ğalamdı da jaratqan…

Süleymenge jasamaydı  qiyanat.

 

Bersede oy adamzatqa eñseli,

Qosa keler baq pen sorı bes eli.

Säule şaşar tirşilikti bersede,

Jibermeydi ölimenen eseni.

 

Sol azğana mäz bolamız säulege,

Kelgenge de, ötkenge de au, nege.

Mañdayıña jazılğan kün jetkenşe,

Qwlqınıñmen salınasıñ äuirege.

 

Biz ie bop ömir bergen siğa naq,

Körinbeytin baq pen sorlar wyalap.

Bara jatqan künderiñdi sezbessiñ,

Tirşiliktiñ şanasında sırğanap.

 

Keteyin tezdep seyilip

Quanış, qayğı qosılıp,

Janıña bermey eş ırıq.

Sınaqqa kelgen baqıtıñ ,

Qaladı keyde tosılıp.

 

Än salğan qwrbı qatarı,

Sirep bir keyde jatadı.

Janıña jaqın tartqanıñ,

Pendelik etip satadı.

 

Jetedi kimge batılıñ,

Qanı birtuıs jaqınım.

Oyran da, sayran salatın,

Tığılğan öksik alqımıñ.

 

Tizbekti oylar tirkelip,

Jatadı twman  bürkenip.

Jazdıñ bir jeñil bwltınday,

Keteyin tezdep bir kelip.

 

Adam añğal

Adam añğal jüregi bar sengiş tım,

Bolsada ötkir köz janarı körgiş şın.

Sumañdağan swmdıq sözder arada,

Rolına aynaladı bölgiştiñ.

 

Adam añğal quanışqa qwlpırıp,

Künderine arnar tätti jır twnıq.

Tağdırınıñ tasasında twrğan sol,

Seze almaydı, bir ğajabı zar twnıp.

 

Adam añğal, keler ajal arbaydı,

Bileriñ az, qarmağına alğaydı.

Ayan berer, bir qwdıret barı ras,

Sezbeydi eş äketerin arnayı.

 

Adam añğal bileri az tirlikte,

Alañdamay oynadıq ta, küldik te.

Semizdikti köteretin mal ğana,

Tirligiñde ne jetedi birlikke.

 

Söz de, jan da bir auızdan şığadı

Iek qağıp jan tapsırğan keziñde,

Kökşiljalın şığadı wşıp auızdan.

Ruhıñ ketse, täniñ qalar mürde bop,

Jıraq qalıp ağayın men bauırdan.

 

Sözde sonday, saqtan balam qanjarday,

Tildiñ wşın bezbendeme pendege.

Tirligiñde ie bolğay tiliñe,

«Söz süyekten» dep aytadı el nege.

 

Til kieli dep jatadı bilgender,

Ol jağında böten demey qwp kördim.

Arazdasqan ağayınmen tatuğıp,

Jatatının til ekeni tek bildim.

 

Tildi balam söylemeseñ ornımen,

Til- wyattıñ tuın  müldem jığadı.

Sanağa köp wyalatsañ salmaqtı oy,

Söz de, jan da bir auızdan şığadı!

 

KİNÄLİ MA TOQŞILIQ

Adamğa keyde aqılıñ,

Oylasañ tipti jetpeydi,

Aqıldı degen wlıñ da,

Anasın tergep, tekteydi.

Ne şara elim, ne şara,

Özgergen öñir kelbetke.

Aqıldar bügin lağıp jür,

Azular teris neybetke.

Küyzelis salıp köñilge,

Sözi de, isi köş şalğay.

Ketpeytin bügin pende kem,

Dosında, jarın bir şalmay.

Şırtıldaq jannıñ bäri de,

Sızattan bwrın sınadı.

Sözdiñ de jönin tıñdatpas,

Qaqası asqan qwlağı.

Twratın qayran kezder-ay,

Tuğanın jatqa qiyalmay.

Irıldap bügin talasad,

Bir jerge iya siyalmay.

Kinäli meken kim bilsin,

Toqşılıq mınau bügingi.

Ruıhsız pende köbeydi,

Şirengenmenen üzengi.

 

JOĞALMASIN ADAMDIĞIÑ, ELDİGİÑ

Egiz ömir quanış pen qayğısı,

Olay emes dep aytadı qay kisi.

Ökpeleymiz tuısqanğa nesine,

Bar onda da sağan jaqın jaylisi.

Eñ keregi bärine de bereke,

Juımasın jan täniñe äreke.

Qwt qonatın, baq keletin aq tilek,

Merekege qol jayatın el erke.

Quanışıñ, baytaq anau keñdigiñ,

Jaqsılıqtan ajıratar endi kim.

Adamzattıñ jüreginde bir tilek,

Joğalmasın erligiñ men eldigiñ!

kerey.kz

Related Articles

  • ALAŞ ZIYALILARINIÑ ÜRİMŞİDEN QAYTIP KELE JATQANDA

    Bolğan oqiğa izimen Bolğan oqiğanıñ izimeN…   Alaş jwrtınıñ bir emes, birneşe s'ezi ötip, Älihannıñ Kolçaktan beti qaytıp, “Endi qaytıp täuelsiz el bolamız” dep jürgen kez edi. Semy Alaş qayratkerleriniñ ordası edi. Semeyde jürgen Ahmet Baytwrsınov bastağan bir top alaşordaşılar Qıtay şekarasındağı Ürimşi qalasına barıp, ondağı qazaq jwrtınıñ hal jağdayın bilip qaytuğa jolğa şıqqöan. Ol kezde Ürimşiniñ köbi qazaq edi Üyleri negizinen sazdan qwyılğan. Orta Aziyanıñ köp qalaların eske salğanday. Biraz ülken kisiler men jastar Ahañnıñ töte älipbiimen kitap gazet oqidı. eken. Ahañdı bwrın körgen adamdar da kezdesti. Degenmen, Ahañ Ürimşi qazaqtarınıñ täelsiz avtonomiya qwru turalı oyları da joqtığın bayqağan. Sonımeng, Ürimşi qazağınıñ jäne Qıtayğa jaqın basqa wlttardıñ bastı twrmısı

  • BİR AUILDAĞI  EKEUDİÑ TAĞDIRI

      Jwmat  ÄNESWLI   ( Mahabbat turalı äñgime) “MEN SENEN BASQANI ÖLGENŞE  KÖRMEYMİN DEP SERT BERİP EDİM ÖZİME” “DEDİ BUINIP ÖLEYİN DEP JATQAN MAYSA DEGEN QIZ.. Bwl BAYTÖBE dep atalatın auıl. BWRIN ÜLKEN ŞARUAŞILIQTARI BOLĞAN.OQU AYAQTALIP, MEKTEP BİTİRUŞİLER MEKTEPTİÑ JANINDAĞI ALMA BAĞINDA MEKTEP BİTİRUŞİLERDİÑ TOYI MEN  SINIPTAS JARAS PEN MAYSANIÑ TOYI BİRGE ÖTEİZİLETİN BOLĞAN. JARASTIÑ ƏKESİ FERMER, AZDAP EGİSTİGİ BAR. Al Jaraspen birgn oqığan Əmireniñ əkesi əkimşilikte qızmet jasaydı, əri jemis ösiredi. BWL JARAS PEN MAYSANIÑ ÜYLENU TOYI BASTALAYIN DEP JATQANDA BOLĞAN TRAGEDIYA. JARAS PEN MAYSA MEKTEP BİTİRİP,, ÖZ SINIPTASTARIMEN MEKTEPTİÑ JANINDAĞI ÜLKEN BAQTA ÜYLENU TOYLARIN MEKTEP BİTİRU TOYIMEN JAL,ĞASTIRMAQŞI EDİ. MEKTEPTİÑ BAĞI ALQIZIL GÜLMEN JAYNAP TWR. oĞAN TÜRLİ TÜSTİ LAMPALAR QOSILĞAN. sIRTINAN

  • MÄÑGİ QAZAQ(ertegi fentezi) 

    QAZAQTARĞA JASAlıp jatqan  QIYANAT KÖP BOLĞASIN, « Mäñgi qazaq» attı äñgime jazsam dep jüretin edim. Osıdan bir kün bwrın sol äñgimeniñ syujetine keletin tüs körjim. Keşeden beri jazuğa kirissem be dep jür edim, säti bwgin tüsken siyaqtı. JWMAT ÄNESWLI Öte ertede emes, büginde emes, ğılım doktorları Sanjar men Baljan institutta qızmet etetin.Özderiniñ lauazımdarına qaray qarapayım eki qatarlı jaqsı salınğan kottedjde twrdı.Intelligent adamdar ömirdiñ qiındıqtarına köp min bere qoymaydı ğoy, Ömirleri mändi, jaylı ötip jattı. Jaqsılıqta köp küttirgen joq, Sanjar men Baljan wldı bolıp, kottedjde şağın toy ötti. Nege ekenin qaydam, äke şeşeleri aqıldasıp, wldarınıi esimin Añsar dep atağan. Añsar ertedegidey tez de ösken joq, keş te ösken joq. Tärbieli jigit bolıp

  • SU İŞKENDE QWDIQ QAZIUŞINI WMITPA

    (23 – äñgime) BAYAHMET JWMABAYWLI — Bizdiñ zamanda senderşe kiimnen-kiim tañdaytın jağday qayda, jamap-jasqap, ton, şalbar kisek te jetetin. Söytip jürip ayanbay eñbek ettik. Bügingi kün basatın joldı ol kezde aylap jürdik, tipti bügingidey dünieniñ tört bwrışınan habar tauıp otıratın jağday qayda? — degen qariya nemeresiniñ jwmıstıñ qırın bilmey, tik qasıq bolıp ösip kele jatqanına narazı beynesin añğartıp, öz ömir keşirmesinen keñester qozğağan. Nemeresi: — Ata, sol däuirde tuğan özderiñizdiñ sorlı bolğan täleyleriñizden körmeysiz be? Olarıñızdı bizge aytpañız, —demey me. Aşudan jarılarman bolğan qariya: — E, onday bolğanda «Wrpaq üşin baqıt-baylıq jaratsam» dep ter tögip, jan qiıp, azıp-tozğan ata-babalarıñ senderge ayıptı bolğanı ğoy. «Teñdik üşin» dep äkem oqqa wştı. Al

  • Mwhtar Mağauin: ORALHANDI DA, QWDAYIÑDI DA WMITQAN EKENSİÑ…

    yağni, D.Isabekovtı täubağa tüsiru räsimi Respublika prezidentiniñ qolınan biik marapat alıp, jeli köterilip twrğan D.Isabekov, mına biz siyaqtı pendesine köñil bölip, «Mwhtar Mağauinniñ bükil poziciyası mağan wnamaydı» degen tüyindi taqırıppen swhbat beripti – Nege.kz, 10.Hİ.2022. Bir zamanda tanığan, bilgen, endi közden tasa, köñilden öşken jazarmannıñ, tärizi, qırıq-elu jıl boyı işte bulıqqan jürekjardı tolğamı. Jarıqqa şıqqan kezde biz tarihi-tanımdıq «Altın Orda» kitabın dendep, qajetti tınısqa Ernest Hemingueydiñ eski jwrtı – jılı teñizge bet tüzegen edik. Endi mine, eki aptadan asqanda qayrılıp soğuğa mümkindik taptıq. Artıqşa qajettilikten emes, äldebir äuesqoy ağayındar düdämalda qalmasın dep. Aldımen, ayqaylı swhbattı oqımağan bügingi jwrtşılıq üşin, eñ bastısı – D.Isabekov bauırımızdıñ mübärak esimin keyingi zamanğa wmıttırmay jetkeru

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: