Jügirtpeler
 | 
  • Tarih

    BÖRİNİÑ ATIN ALĞAN ITELİ MEN MOLQI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2022  |  1,044 views

    («”V”dıbısınıñ ömiri» maqalasınan üzindi) Vorg(vork). Bwl kädimgi kök tüsti jäne osığan baylanıstı börini bildirdi. Böri degen sözdiñ özi kök tüsti wğındıradı. Vorg(vork) sözi V dıbısınıñ “wb, ob, ab, ba, bo, bw, w, u” bolıp türlenuine say, burğ, vorğ, burı, vlue, böri, börik, volk sözderin tudırdı. Volk – ölekşin. Vlue(böre, böle) – ağılşın tiline kök tüsti bildiretin atau retinde ğwndar jağınan endi. Volf(börip) sözi olarda börini bildiredi. Burıl tüs te kök tüsti negiz etedi. Qazaqta “böriktirip qıradı” degen söz bar. Bwl biriktirip qıradı degen mağınanı beredi. Qazaqtıñ birigu degen söziniñ äubasta tuıluına da börilerdiñ azığın wstaudağı wyımşañ äreketi äser etken. Volk(börğ) – Şığıs Europa jerinde börini bildirdi. Volk sözi bolğ, bolqı

    778
  • Tarih

    TWĞIRIL HANNIÑ ÄLEMDİ BILEGEN WRPAQTARI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2022  |  321 views

    Twğırıl hannıñ Nılqı şamğwn(sanğwn), Eke(Üki), Taybwğa degen üş wlı boldı. Nılqı şamğwnnan tarağan äulet Torğauıt, Qalmaq, Abaq-Sahara qatarlı ordalardıñ bileuşileri bolsa, Taybwğadan tarağan äulet Sibir, Tömen handıqtarın biledi. Twğırıl hannıñ inisi Jaqa qambınıñ qızınan tuğan jiender Wlı Moğol ordasın, Qıtaydı, Irandı bilese, öziniñ Qwlağudan tuğan jienderi Irandı tağı dübirletti. Twğırıl hannıñ wrpaqtarınan Qazan, Qajı-Tarhan(Astrahan), Qasım handıqtarınıñ tağına otırğandar da boldı. Qırım handığın bilegen Twğırıl han wrpaqtarı twtas Joşı wlısındağı barlıq handıqtardı şeñgelinde wstadı. Joşı wlısınan şıqqan handıqtardıñ täuelsizdigin qorğau jolındağı şayqastardı wyımdastıruşı boldı. Qırım handığın bilegen Twğırıl hannıñ wrpaqtarı Qırım handarınıñ esiminiñ bärinde Kerey qosımşası bar. Bwl turalı Orıs zertteuşileri ekige jarıladı. Biri, Qajı -Kereydi Twğırıl han äuletinen dese, biri

    43
  • Zuqa batır 150 jıl

    Ospan Batırdıñ Çoybalsan marşalğa jazğan hatı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 1, 2021  |  3,880 views

    Surette Ospan Batırdıñ 1944 jılı naurız ayında Çoybalsan marşalğa jazğan hatı berilgen. Hatta Ospan Batırdıñ öz qolı qoyılğan, möri (tañbası) basılğan. Hattıñ audarması: Asa qwrmetti marşal joldasqa sälem (jazamın mänisi:) Ol jaqtağı bizdiñ äskerlerdiñ kemşilik* närseler bolsa bizdiñ mına barğan kisilerden aytıp jiberiñizder. Jäne de sol äskerler jaudı qamap alğan eken, assa 10 kün, qala berse 6-7 kün, şamaları bolsa qamasın, eger azıq basqalay närseleri bolsa onı bwl jerden tolıq qıp beremiz, kemşilik* närselerine biz mindettimiz, sol üşin äskerlerge osı habarlardı dan'bau* arqılı tiilse eken dep qwrmetpen Batır Ospan (qoltañbası, möri). 33. 3/3 Qısqaşa tüsindirme: Kemşilik*: hatta bwl söz minezdeme mağınasında emes, qajettilik, bwyımtay, kerek-jaraq siyaqtı äleumettik häm twrmıstıq mağınada

    708
  • Zuqa batır 150 jıl

    Altay ölkesiniñ Şıñjañğa öz erkinen tıs qosılğanına 100 jıl (1920-2020)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 27, 2021  |  2,932 views

    1920- jılğa deyin Sin'czyan mäselesine Altay ölkesi qamtılmaytın-dı. Altay ölkesi 130 jılday ortalıq ükimetke jeke qarap keldi de, 1919-1920 jj arasındağı işki-sırtqı sayasi häm geo-strategiyalıq mäselelerge baylanıstı jeke ölke statusı birjolata joyılğan edi. Sin'czyan gubernatorı YAñ-nıñ qolqa saluımen Altay ölkesi Sin'czyan provinciyasınıñ qarauına ötti. Mına äkimşilik karta 1916-1920 jıldar arasında dayındalğan. Osı kartada Altay Ölkesi anıq körinedi. Cin imperiyası qwlağan soñ bilikke kelgen burjuaziyalıq ükimet bükilmemlekettik qwrıltay jinalısın ötkizedi sonımen birge sol jılı uaqıtşa ükimettiñ kezekten tıs prezident saylauı ötedi. Osı sayasi is-qimılğa Altay ölkesi jeke el retinde qatısqan. Ol turalı keyin aytamız. 1905, 1908, 1912 jj arasındağı kürdeli äkimşilik reformalardan keyin Altay-Qobda elinde tübegeyli özgerister boldı. 1914- jılı Qwlja

    426
  • Tarih

    RIM BILEUŞİLERİ WLI DALADAN BARĞAN BA?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 6, 2020  |  6,653 views

    Iteli ruı – irgeli rulardıñ biri. Atauı jağınan Iteli kädimgi Itelgi qwstıñ atauınıñ ğasırlar leginde ğ, g äripteri tüsuine baylanıstı özgeriske wşırağan türi boluı mümkin. Ekinşi jaqtan alğanda, Id-Telı, Idi-Tele bolıp ejelgi Altaylıq Telelerdiñ bir bwtağı boluı mümkin. Id-Telı, Idi-Tele atauları olardı Jer-Teleleri(otırıqşı Tele) jäne qasqırdı tötem etken Teleler retinde körsete aladı. Iteliniñ şejire boyınşa Kökbwlaq degen atanıñ nemeresi ekenin tanısaq, Kök söziniñ Qwdayı sipattar men kök börige, kiege qatıstılığın eskersek it söziniñ äri jağında qasqır tötemi jatadı. Italiyandardıñ it emgen(qasqır emgen) eki balanı tötem sanap, küni büginge deyin Iteli atauınan Iteliya(Italiya) bolıp twrğanın bile alamız. Onıñ üstine Kökbwlaq atalatın key jerdi halıq Kökebwlaq dep te aytadı. Kökebwlaq – Tıva

    2063
  • Köz qaras

    Şonjınıñ Geo-Strategiyalıq Şındığı (saraptamalıq maqala)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 20, 2020  |  3,164 views

    Bwl audan (Şonjı) qarasañız şekarağa tiip twr. Şekaranıñ künşığıs betinde atı qazzaqqa berilgen İle Qazaq Avtonomiyalı Oblısı bar (ekinşi sügiret). Onda jer qayısqan qalıñ qazaq twradı. Avtonrmiyalı oblıs ŞUAR’dan bwrın qwrılğan. Ortalığı Qwlja qalası (üşinşi sügirettegi 1-ge qarañız). Osı avtonomiyalı qazaq oblısına qazir segiz audan, bir qala töte qaraydı. Olar: KÜNES, NILQI, TOĞIZTARAU audandarı (üşinşi sügirettegi 5,6,9-ğa qarañız). Bwl üş audan İle añğarı men İle dariyasınıñ basına ornalasqan qazaq eñ köp, eñ irgeli qonıs tepken, tarihı öte tereñ, bayırğı qazaq jeri. Osı üş audan qazaqtarı 20- ğasır basında Orınborğa arnayı hat jazıp, Alaş baspasözin qoldap qarjı joldap, özderin de Alaştıñ alıstağı bir bölşegi sanağan-tın. Osı üş audan tıñ igerip, tam

    601
  • Tarih

    Kenesarı Han men balası Sızdıq Swltan turalı derek Osman mwrağatınan

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  3,571 views

    Kenesarı Han men balası Sızdıq Swltan turalı derek Osman mwrağatınan kezdesui bek mümkin. Bwğan eşqanday da şübäñiz bolmasın. Birinşi sügiret, Osman elinde jarıq körgen “Basirat” (basîret) attı gazet. Ekinşi jäne üşinşi sügiret, Osman memleketinde jarıq körgen “Uaqıt” attı gazet. Törtinşi sügiret, Osman swltanı Äbdüläzizdiñ Qaşqariyağa kömekke jibergen äskeri qaru-jaraq, oq-därisinen bir parşa körinis. Kenesarı men Sızdıq Swltan turalı Osman derekteri şını kerek äli tolıq zerttelgen joq. Han Kenesarınıñ wlt-azattıq köterilisin Qazaqstan aymaqtarımen şektep bölip qarau eñ ülken qatelik sanaladı. Han Kene men Şığıs Türkistandağı qazaq, wyğır, dwñğan köterilisteri arasındağı sayasi, äskeri qatınastar turalı derek te qıtay mwrağatında kömuli jatır. Onda Şäueşek, Qwlja jäne Ürimji qalalarındağı qazaqtardıñ Han Kenemen jäne keyingi

    1023
  • Mädeniet

    Mifologiyadağı «It-qws» pen «Iteli» atanğan ru attarı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 13, 2020  |  3,657 views

    «Ğılım inemen qwdıq qazğanday» dep beker aytılmağan. Öytkeni, şüylikken taqırıbıñnıñ tüp negizin anıqtau üşin ün, äuen, dıbıs, iz, äriptermen söz-söylemderdiñ auıspalığın, qwbılmalığın onıñ tübiri men türkilik negizin, tipti beynelerdiñ beyimdiligine deyin anıqtau arqılı qorıtındı jasauğa tura keledi. Mwnday jiñişkelikke qarağanda özi «men mwndalap» ayğalap twrğan anıqtamalıqtan jaltaqtau ğılım – bilim, tarihqa degen jauapsızdıq ekenin eskerip, ejelden tarih betine qatparlı tüsken «Iteli» atauı men bügingi Abaq kereydiñ bir tabı bolğan «Iteli» ruı atınıñ qalayşa wqsastığın öz älimizşe däleldey ketudi jön kördim. Ärine, qazaq wltı rudan qwralğandığı şındıq. Endeşe, rudı zertteu arqılı wlttı, tipti dünie tarihına üñiluge bolatın siyaqtı. Aldımen oqırmannıñ esine salarım, halqımızdıñ ejelden büginge deyin «It», «Böri», «Qasqır», «Kökböri», «Qwrtqa»,

    1483
  • Tarih

    Nwralı batır Esirkepwlı (1714 – 1787)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 8, 2020  |  4,660 views

    Qazaqtıñ wlı ğalımı Ş.Ş.Uälihanov Abılayhanğa arnalğan öz eñbeginde XVIII ğasırdıñ qazaq tarihı üşin asa bir auır kezeñ bolğandığın aşıp aytadı. Qazaqtı qan jılatqan «Aqtaban şwbırındı» jıldardıñ halıq esinen köterile qoymağının da tilge tiek etedi, söyte otırıp jalpı  tarihi däuir jöninde «Abılay däuiri qazaqtardıñ erligi men seriliginiñ ğasırı boldı» dep jazıp qaldırğan. «Qazaqtardıñ erligi men seriliginiñ ğasırı bolğan» dep sipattalğan Abılayhan däuirinde jasağan batırlardıñ biri -  Abaq kereydiñ jastaban atasınan taraytın Nwralı Esirkepwlı edi. Batırdıñ soñğı wrpaqtarı men artında qalğan halqı batır atanıñ erligi men eñbegin jırğa qosqan kezde: Jorıqtar jolın bastağan, Er Qosay batır Nwralı. Tarihqa izin tastağan, Jäntekeywlı Şaqabay. Şaqırğan qalıñ baqaday, Özimmen birge tel ösken. Beknazar, Qosay ataday,

    1866
  • Tarih

     BAHADÜR BOTAQARA (Dastan)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 2, 2020  |  2,845 views

     Talapbek AZANBAY                                                                                     Aqın Talapbek AZANBAY  1965 jılı Qıtay Halıq Respublikası , Şıñjañ Wyğır avtonomiyalıq rayonı, Altay aymağı, Alaqaq öñirinde düniege kelgen . 2004 jılı ata jwrtına köşip kelip, qazirğı kezde Almatı oblısınıñ Eskeldiaudanında twradı. Begili aqın Talapbek Önerhan wlı AZANBAY 1990 jıldan bastap äde'ietke aralasıp, «Altın tau saltanatı», «Qıran merueti» attı jır jıynaqtarda ŞWAR kölemindegi türli basılım Gazet -  Jornaldarında 200 –den asa öleñ,tolğau, ballada jäne poemaları jarıq körip,

    954
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: