Jügirtpeler
 | 
  • Tarih

    Şıñjañ-Patşalıq Resey menCin ükimeti arasında ayqın şekara kelsimi bolmağan

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2018  |  2,734 views

    Bwl surette qıtaydıñ Şıñjañ (新疆) provincsiyasındağı (ölkesindegi) negizgi äskeri küşi şoğırlanğan öñirlerdiñ kartası. Qıtay kommunisteriniñ tilinde aytqanda Şıñjañ Öndiris-Qwrlıs Korpusı nemese Şıñjañ Öndiris-Qwrlıs Bazası (新疆生产建设兵团). Olay dep atauınıñ bastı sebebi- Şıñjañ aşılmağan tıñ ölke bolğandıqtan kommunisterdiñ alğaşqı äskeri legi tıñnan jer igerip, tıñnan äskeri qala saluına, soğuına tura kelgen. Sol sebepti kommunist äskerler häm qorğanıs qolğanatı häm öndiris pen qwrlıstıñ barıp kel, şauıp kel jwmısşısı bolğan. Bajaylap kartağa qarap otırsañız, qıtay kommunisteriniñ äskeri qorğanıs korpusı men soğıs kazarması QAZAQtar şoğırlı qonıs tepken soltüstik Şıñjañğa jiı orınalasqan. İle añğarı, Manas özeniniñ künbatıs-künşığıs jaqtarı, Tarbağataydıñ Ürimjige twspatws miday jazıq ien bozdalası men Qazaqstanmen şekara twsı jäne Altay taularınıñ şekara jaqtarı sonımen birge

    92
  • Zuqa batır 150 jıl

    Bostandıqqa wmtılğan qazaqtar

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 28, 2018  |  4,952 views

    Käşmirdegi ataqtı Şrinagarğa kel­gen sol bosqındardıñ arasında bir jılımdı ötkizdim. Olar Or­talıq Aziya topırağın mıñdağan jıldar boyı mekendep kele jatqan qazaq halqınıñ ökilderi eken. Meni qonaq etken qaysar ruhtı üy ieleri kommunistik bilikten qaşıp, Qıtaydağı Şıñ­jañ provinciyasınan qonıs audarğan, attıñ jalında ösken köşpendilerdiñ wrpaqtarı edi. Äyelim ekeumiz qasireti men qasieti birdey wlı köş jolındağı osı halıqtıñ jaqın dosına ay­naldıq. Wzaq jolğa Şıñjañnan 4000 üy şıqqan eken, solardıñ 350-i ğana Käşmirge jetipti. KÄŞMİRDEGİ ÖMİR. Immigranttardıñ tağdırı şeşilgenge deyin Käşmir biligi qayırımdılıq körsetip, olardı Djelam özeni jağasındağı bekiniske panalattı. Bastarındağı qasiretke qaramastan, qazaqtardıñ wnjırğası tüsken joq. Bizdi qwşaq jaya qarsı aldı, uaqıt öte kele bir-birimizge bauır basıp kettik. Olarmen etene aralasıp, qazaq

    182
  • Twlğalar

    Sankt-Peterburgte Kenesarı hannıñ kisesi saqtalğanı anıqtaldı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 6, 2017  |  9,305 views

    Alaş äskeri taqırıbın zerttep jürip, Seyilbek Janaydarovtıñ 1915 jılı Sankt-Peterburgtegi Resey etnografiyalıq muzeyine Kenesarı hannıñ kisesin tapsırğanı turalı derek kezdestirdim. Bwl jädiger «Kse – poyas kirgizskogo hana Sredney Ordı» degen atpen atalğan muzeydiñ qorında bügingi künge deyin saqtalğan eken. Onı mädeniet jäne sport ministiri Arıstanbek Mwhamediwlımen Sankt-Peterburgtegi muzeyge barğanda öz közimizben köruge mümkinşilgi tudı. Seyilbek Janaydarov 1918 jılı Atbasar Alaş äskeri divizionın qwrğan äri Alaşorda ükimetiniñ kandidat müşesi bolğan azamat. Bwl jädiger Seyilbek Janaydarovtıñ qolına qalay tüskenin zerttey kele anıqtağanımız – ol kiseni Seyilbektiñ atası – Kenesarı hannıñ äskeri qolbasşılarınıñ biri Janaydar Orınbaywlınan qalğan mwra eken. Janaydar batırdıñ erlikteri turalı Mwsa Şormanovtıñ, Mäşhür Jüsiptiñ, Doskey aqınnıñ, Jambıldıñ, Imanjan Jılqaydarwlınıñ estelikteri

    109
  • Sayasat

    “Şäueşek kelisimi” qazaq-qıtay şekarasınıñ negizi boldı”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 10, 2017  |  6,990 views

    Asılhan MAMAŞWLI Qazaqstan men Qıtay şekarasındağı beket. Qorğas, 13 mamır 2003 jıl. (Körneki suret.) Osıdan 153 jıl bwrın, yağni 1864 jılı qazan ayınıñ 7-si küni Resey men Qıtay arasında “Şäueşek kelisimine” qol qoyıldı. Tarihşı Näbijan Mwqamethanwlı 153 jıl bwrın qol qoyılğan osı “Şäueşek kelisimi” qazirgi qazaq-qıtay şekarasınıñ negizi bolğanın” aytadı. Azattıq tilşisi Resey jäne qazaq zertteuşileriniñ ğılımi derekteri men pikirlerine süyenip, Qazaqstannıñ şığıs şekarasınıñ şejiresin süzip şıqqan edi. Qazaq-qıtay şekarasınıñ qalay tartılğanın zertteuge tırısqan tilşige äueli reseylik professor, tarih ğılımdarınıñ doktorı Vladimir Moiseevtiñ “Ortalıq Aziyadağı Resey men Qıtay (19-ğasırdıñ ekinşi jartısı – 1917 jıl)” zertteui wşırastı. Bir jarım ğasırdan astam uaqıt bwrın, qazan ayınıñ 7-si küni Resey men Qıtay arasında Şäueşek kelisimine

    251
  • Tarih

    Qıtay: Gansude mekendeytin qazaqtardıñ tarihı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 9, 2017  |  5,824 views

    Qıtaydıñ işki provinciyalarındağı şalğay aymaqtarda şaşırap jürgen Qazaq diasporasın zertteu qazirge deyin köp qolğa alınbay kele jatqan mañızdı taqırıptardıñ biri. Solardıñ arasınan eñ aldımen Gansu qazaqtarın atauğa boladı. İ. Gansu qazaqtarınıñ tarihı jäne qazirgi jağdayı Qıtay Halıq Respublikasınıñ jürgizgen wlttıq aumaqtıq avtonomiya sayasatınıñ nätijesinde 1954 jılı ŞWAR ğa qarastı İle Qazaq avtonomiyalı oblısı qwrıldı. Qazaqtar negizinen osı obılıstıñ Altay, İle, Tarbağatay aymaqtarında, sonday-aq ŞWAR Mori-Qazaq, ŞWAR Barköl-Qazaq avtonomiyalı audandarında ülken şoğır bolıp qalıptasqan. Osı atalğan öñirlerdegi qazaqtardı diaspora deuden göri ŞWAR dağı twrğılıqtı, ejelden kele jatqan etnikalıq qazaqtar dep atasaq ta teris bolmaytın wqsaydı. Al Qıtaydıñ işki jağında da, atap aytqanda Gansu men Çiñhay provinciyalarındağı eldi mekenderdi jartı ğasırdan astam

    276
  • Tarih

    Asqar Tatanaywlı: Qazaq handığınıñ qwrıluı häm Abılay han

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 8, 2017  |  6,192 views

    Asqar Tatanaywlı (1906-1996) Qıtay eliniñ Altay jerinde ömir sürgen asa şejire häm bilimpaz twlğa. Qıtay Halıq jazuşısı (1988). 20 jıl aydauda bolğan qayratker. Öziniñ sanalı ğwmırında ağartuşılıqpen aynalısqan. 1933 jıldan bastap Altay jerinde wstazdıq etti häm Ahmet Baytwrsınov älipbiin qoldanıp twñğış gazet şığardı. Sonımen qatar köptegen dastandar jazdı. 1980 jıldardıñ ortasında «Tarihi derek, keleli keñes» attı tarihi-monografiyalıq eñbeginde alğaşqılardıñ biri bolıp qazaq handığı jaylı derekterdi jazadı. Atalmış tuındıdan üzindi wsınıp otırmız. 12-13 ğasırda däuirlegen Şıñğıs han jäne onıñ wrpaqtarı orta aziyanı, qazaq dalasın jaulap alıp, wzaq uaqıt ükim sürgennen keyin, 14-ğasırdan bastap älsirey bastadı. Orta Aziya halıqtarı öziniñ bayırğı ielik wqıqtarın qayta qalıptsatıruğa kiristi. Şıñğıs hannıñ nemeresi Batu jäne onıñ

    173
  • Tarih

    Kögeday

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 8, 2017  |  5,990 views

    Abaqkerey Batırı bar el jaudan qorıqpaydı. Şeşeni bar el daudan qorıqpaydı. Töresi bar el hannan qorıqpaydı. Jänibek Berdäuletwlı. Joñğarmen soğıs ayaqtalıp, qazaqtıñ birikken qosınınıñ tarap, är ru öz jüyesin küyttep ketken jağdayda, Altay men Sauırdıñ Resey men Qıtaydıñ memlekettik sayasatına tartıluına baylanıstı bwl ölkede qonıstanu üşin Jänibek bastağan Abaq Kerey qauımı birqatar tüyindi mäselelerdi şeşui qajet boldı. Birinşiden, bwrınğıday bıtırañqı rulardıñ jay ğana jiıntığı bolmay, bir ortalıqqa toptasqan qauımğa aynaldı. Ol üşin rulardıñ sanı on ekige jetkizilip, olar bir atadan tarağan qanı bir tuısqandar degen qağida nasihattaldı.  Bwrın Nayman men Kerey teñdes, biraq Şıñğıshannıñ qırğınınan azayıp, tozıp ketken Merkit ruın qatarına alıp, Jastabanmen qonıstas bolıp kelgen Sarıbas äuletterin jäne Naymannan

    199
  • Köz qaras

    ABILAY HANNIÑ TEGİ JÄNE TUĞAN-ÖLGEN JILDARI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 10, 2017  |  10,915 views

      Qazaqtıñ dañqtı hanı, «üş jüzdiñ balasınıñ atın basın bir kezeñge teñegen», «on san Alaş balasın auzına qaratqan» Abılaydıñ şıqqan tegine, onıñ tuğan-ölgen jıldarına qatıstı birtalay swraqtar bar-dep jazdı  e-history.kz.                                                                                                                                                                

    513
  • Twlğalar

    JAT JERDE QALĞAN QAZAQTAR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 8, 2017  |  8,794 views

    Keñestik jıldarı qazaq halqına qarsı jasalğan bol'şevikterdiñ zwlımdıq sayasatınıñ qwrbanı bolğan  talay mıñdağan, milliondağan qazaqtıñ süyegi atajwrtınan tıs jerlerde, jat jwrtta qaldı. Äsirese, bol'şevikterdiñ qoldan wyımdastırğan  1929-1933 jıldarğı aşarşılıq kezinde qazaq jerinen auıp, şetelderge bas sauğalağan talay  qazaq sol jaqta ölim qwştı. Köbi kömusiz ien dalada qaldı. Biraq bizdiñ aytpaq bolıp otırğanımız, «Wlı Otan soğısı» dep atalatın Germaniya men SSSR arasındağı 1941-1945 jıldarı Ekinşi düniejüzilik soğısqa qatıs­qan talay bozdaqtıñ elge qaytpay, jat jwrtta qalğanı. «Soğıs twtqı­nı» atalğan osı qazaqtar soğıs bit­k­en soñ «elge qaytsaq, stalindik terrordıñ qwrbanı bolarmız» degen qauippen Germaniyada qaludı jön sanaydı. Olardıñ köbi «Tür­kis­tan legionı» qwramında boldı. Kezinde Mwstafa Şoqaydıñ köme­gi­men nemis konclagerlerinen bo­san­ğan osı azamattardıñ keybiri

    264
  • Köz qaras

    Biz- alaşpız ba, qazaqpız ba?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 2, 2017  |  8,006 views

      “Alaş” – külli qazaq üşin qasterli wğım. Bwl söz jaydan-jay emes erekşe jağdayda aytılıp, boyğa quat, janğa jiger beredi, jeke adamdardıñ sanasın oyatıp qana qoymay, olardı biriktirip, ınta-jigerin bir arnağa bağıttap, ortaq müddege jwmıldıradı. Zamanaui wlttıq sanamızdıñ negizin qalağan “alaş azamattarı” atalğan Älihan Bökeyhanov, Mirjaqıp Dulatov, Ahmet Baytwrsınovtar bastağan top. Wlttıq sayasatımızdıñ tälim bolar eñ ozıq ülgileri – Alaş partiyası men Alaş Orda ükimetiniñ is-äreketteri. Ruhani düniemizde osınday ornı bar “Alaş” sözin qalay tüsinip, qoldanıp jürmiz? Tarihşılarımız altı alaşqa qazaqtıñ üş jüzin, Taşkent mañındağı qwramanı, qırğız ben qaraqalpaqtı jatqızadı. Alaş 13 ğasırda, qazaqtıñ Üş jüzi 16 ğasırda  qalıptassa, qırğız  eşbir tarihi kezeñde qazaqpen bir tudıñ astında bolmağan. Sayasi is-ärekette

    167
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: